داروهای كاهنده قند خون

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

در بيماران ديابتي نوع 2 كه رژيم غذايي ، كاهش وزن و ورزش، در كنترل قند خون مؤثر نباشد مصرف داروهاي كاهنده قند خون، الزامي مي شود. انواع داروهاي كاهنده قندخون در زيرآورده شده است:

-سولفونيل اوره ها:

انواع اين دسته داروها عبارتنداز:

Glipizide (Glucotrol) , Glimepiride (Amaryl) , Glyburide (Glynase) Glipizide (Glucortol XL

اين داروها، با تحريك سلولهاي پانكراس، باعث ترشح انسولين بيشتر مي شوند.

عوارض اين داروها عبارتند از هايپوگلايسمي (بيشتر با گليبورايد) و افزايش وزن .

-Meglitinides:

از اين گروه ، Repaglinide (Prandin را داريم كه با مكانيزم شبيه به سولفونيل اورهها، باعث تحريك ترشح انسولين در موقع بعد از صرف غذا مي شود.

عوارض اين دارو عبارتنداز هاپيوگلايسمي و افزايش وزن.

مزيتایندارواين است كه با خوردن آن بلافاصله قبل از غذا، سريعاً اثر هايپوگلايسميك اعمال مي كند و قند خون بعد از صرف غذا را پايين مي آورد و احتمال بروز هايپوگلايسمي در هنگام شب يا با حذف يك وعده غذايي با آن كمتر است.

بي گوانيدها:

از اين گروه مت فورمين (گلوكوفاژ) را داريم كه بيشتر با تأثير روي كبد از توليد گلوكز كبدي مي كاهد (كاهش گلوكونئوژنز) و نيز برداشت گلوكز توسط ماهيچه ها را افزايش ميدهد، اماتأثيري روي ترشح انسولين ندارد و باعث بروز هايپوگلايسمي نمي شود. اين دارو تا حدودي باعث كاهش وزن مي شود و سطح چربي خون را نيز بهبود مي بخشد و براي بيماراني كه اضافه وزن دارند، انتخاب مناسبي است.

از عوارض مت فورمين عبارتست از تهوع، اسهال، بي اشتهايي و نفخ و عارضه نادر آن لاكتيك اسيدوز شديد است كه مي تواند مرگبار باشد كه معمولاً در بيماران كبدي، كليوي و الكلي رخ مي دهد. موارد منع مصرف مت فورمين عبارتند از: نارسايي كليه، بيماري كبدي، دهيدراسيون، اسيدوز متابوليك حاد يا مزمن (از جمله كتو اسيدوز ديابتي) و نيز حساسيت به اين دارو. مطالعات نشان داده است كه مت فورمين قند خون را تقريباً mg/dl 70-60 و HbA1C را %2 5/1 كاهش مي دهد و احتمالاً بخاطر كاهش سطح انسولين از طريق كاهش مقاومت به انسولين، باعث كاهش اترواسكروز مي شود.

ممانعت كننده هاي آلفاگلوكوزيد از:

از اين گروه، آكاربوز (Precose) و Miglitol (Glyset را داريم كه در روده كوچك از آنزيم هايي كه مسئول هضم كربوهيدراتها هستند ممانعت مي كنند و بنابراين جذب كربوهيدرات ها را به تأخير مي اندازند و قند خون بعد از غذا را پائين ميآوردند و به همين دليل بايد همراه با هر وعده غذايي مصرف شوند. اين داروها باعث هايپوگلايسمي يا اضافه وزن نمي شوند اما اغلب عوارضي چون نفخ، اسهال و درد شكم دارند كه با افزودن تدريجي دوز دارو، برطرف مي شود. تجويز اين دارو براي افرادي كه ديابت خفيف دارند يا آنهايي كه داروهاي ديگر كاهنده قند خون مصرف مي كنند، مناسب تر به نظر مي رسد.

Thiazolidinediones:

داروهاي اين دسته عبارتند از: Troglitazone (Rezulin)، Rosiglitazone (Avandia) Pioglitazone (Actos

Rezulin در سال 2000 از بازار آمريكا جمع آوري شد زيرا در بعضي بيماران باعث آسيب كبدي شده بود. اين دسته داروها حساسيت به انسولين و برداشت گلوكز در ماهيچه را افزايش مي دهند و توليد اندوژن گلوكز را نيز مي كاهندو بدين ترتيب غلظت گلوكز پلاسما را كاهش مي دهند. از عوارض اين داروها اضافه وزن زياد و ادم است. موارد منع مصرف آن در بيماران كبدي و قلبي است.

انتخاب دارو:

براي انتخاب نوع دارو، بيماران را به گروه چاق و لاغر تقسيم مي كنيم. انتخاب بر اين اساس است كه بيشتر بيماران لاغر مبتلا به ديابت نوع 2، دچار كمبود ترشح انسولين هستند و نه مقاومت به انسولين و بنابراين در اين گروه، داروهاي سولفونيل اوره توصيه ميشود. اگر با اين گروه داروها قند خون كنترل نشود، مت فورمين يا ممانعت كنندههاي آلفاگلوكوزيداز داده مي شود.

در بيماران چاق مت فورمين معمولاً اولين انتخاب است، زيرا نه تنها باعث كاهش وزن ميشود، بلكه خطر هايپوگلايسمي را هم ندارد.