سنگ ها ادراری زمانی تشکیل می شوند که مواد معدنی در ادرار جمع شوند، متبلور شوند و سپس به هم بچسبند. هنگامی که سطح این مواد معدنی در ادرار بیش از حد بالا می رود، می توانند کریستال هایی تشکیل دهند که به یکدیگر متصل می شوند و سنگی در کلیه یا سنگ مثانه تشکیل می دهند. اگر این سنگ ها به اندازه ای بزرگ باشند که جریان ادرار را مسدود کنند، می توانند باعث ایجاد درد و علائم دیگر شوند. سنگهای ادراری که بیشتر مردم آنها را تحت عنوان سنگ کلیه می شناسند، می توانند در چهار قسمت از سیستم ادراری قرار گیرند که شامل کلیه، حالب، مثانه و مجرای ادرار است. سنگهای مثانه بیشتر سنگهایی هستند که از کلیه آمده و وارد مثانه شده و بنا به عللی دفع نمی شوند. بیش از نیمی از سنگهاي ایجاد شده در سیستم ادراري بـه عوامل سبک زندگی مربوط میشـود و عـواملی نظیر سیگارکشیدن، الکل و فعالیت بدنی نیز در تشکیل سنگ میتوانند نقش داشته باشند. براي کاهش تشکیل سنگ ادراري و بار اقتصادي اجتماعی ناشی از آن در افراد در معـرض خطـر، اتخـاذ راهکارهاي پیشگیرانه نظیر اصلاح سبک زندگی میتواند مؤثر باشد. سبک زندگی به عنوان عاملی در جهت آموزش بیماران داراي سنگ مجاري ادراري مورد توجه است و به نظر میرسد بـا افـزایش آگـاهی در مـورد سـنگ کلیه و عوامـل ایجادکننده آن میتوان سبک زندگی بیماران را بهبود بخشید.

علت ایجاد سنگ های مجاری ادراری

سنگ های دستگاه ادراری می توانند به دلیل عدم تعادل مواد معدنی موجود در ادرار مانند کلسیم، اگزالات و اسید اوریک ایجاد شوند. ایجاد سنگ های مجاری ادراری می تواند ناشی از کم آبی بدن، رژیم غذایی سرشار از این مواد معدنی، شرایط پزشکی خاص و یا برخی داروها باشد.

علائم سنگ ادراری

سنگ کلیه در مراحل ابتدایی آن هیچ علائمی ندارد تا زمانی که سنگ در کلیه شروع به حرکت کند. در این مرحله، ممکن است افراد چنین علائم و نشانه هایی را تجربه کنند:

• درد شدید در اطراف و پشت دنده
• دردی که به قسمت پایین شکم و کشاله ران منتشر می شود.
• درد در ادرار کردن
• قرمز یا قهوه ای بودن ادرار
• ادرار بدبو
• تهوع و استفراغ
• نیاز به ادرارکردن مداوم
• ادرار بیش از حد معمول
• تب و لرز در صورت وجود عفونت
• ادرارکردن به مقدار کم

انواع سنگ ادراری

بر اساس مطالعات healthline چهار نوع اصلی سنگ ادراری وجود دارد که در سیستم ادراری تشکیل می شوند که شامل سنگ های اگزالات کلسیمی، سنگ های اسید اوریک، سنگ های استروویت و سنگ های سیستین هستند. هر نوع سنگ از مواد معدنی مختلفی تشکیل شده است و می تواند به روش های مختلفی برای درمان نیاز داشته باشد.

اثرات سبک، محل زندگی و رژیم غذایی بر سنگ ادرار

امروزه تحقیقات نشان داده است که علـت بسـیاري از بیماريهاي مزمن، سبک زنـدگی و رفتارهـاي انسـان است، لذا به نظـر مـی رسـد بـا اصلاح سبک زندگی میتوان از بروز بیش از 50 درصد بیماريها جلوگیري کرد. براي حفـظ و ارتقـاي سلامتی، تصحیح و بهبود سبک زندگی امـري ضـروري بوده و در صورت عدم اصـلاح شـیوه زنـدگی، ممکـن است این افراد در آینده بـا عواقـب جبـران ناپـذیري مواجه شوند. سـبک زندگی، روشی است که هـر فـرد طـی زنـدگی خـود انتخاب میکند و عامل بسیار مهمی در سلامت جسمی و روانی او میباشد. بـراي کـاهش تشکیل سـنگ و بـار اقتصـادي - اجتمـاعی ناشـی از آن، انجام راهکارهاي پیشگیرانه با هدف اصلاح عوامل سبک زنــدگی بــراي افــرادي کــه در معــرض خطــر بــالاي سنگهاي مکرر یا سنگهاي بار اول هستند، مـی توانـد مؤثر باشد. بـراي مـدیریت و پیشگیري از عـود مجـدد بیمـاري کـه پدیـده شـایعی میباشد، ضروري است عـلاوه بـر درمـان هـاي طبـی، اقدامات لازم جهـت اصـلاح و بهبـود سـبک زنـدگی و ارتقای سلامتی این بیماران صورت گیرد.

منطقه جغرافیایی هم از طریق عادات غذایی و هم نژاد و ارث میتواند در تولید سنگ ادراری مؤثر باشد؛ ولی مهمتر از آن مسئله ی آب و هوایی است که شیوع سنگ در مناطق جغرافیایی گرم و خشک بیشتر است و دلیل آن همان مسئله ی تغلیظ ادرار واستعداد بیشتر رسوب املاح در ادرار میباشد. رژیم غذایی نیز در بروز و پیشگیری از سنگ ادراری نقش مهمی دارد. به خصوص اگر سابقه ی سنگ های کلیوی دارید، باید بدانید که برخی عادت های غذایی می توانند احتمال تشکیل مجدد سنگ را افزایش دهند. سبک زندگی مانندکم نوشیدن آب، عدم تحرک و ورزش، چاقی یا خوردن غذای حاوی نمک یا شکر زیاد در تشکیل سنگ های ادراری بسیار مؤثر هستند.

عوامل مهم جهت پیشگیری از سنگ کلیه

به طورکلی تغییر چند عادت روزمره می تواند تأثیر چشمگیری در احتمال بروز سنگ کلیه داشته باشد:

• روزانه بین 8 تا 12 لیوان آب بنوشید.
• از خوردن مرکبات به خصوص پرتقال غافل نشوید.
• مصرف نمک و شکر مصنوعی را به حداقل برسانید.
• غذاها و نوشیدنی های حاوی اگزالات و فسفات (آجیل، اسفناج، چای، شکلات، نوشابه و…) محدود کنید.
• از کم آب نگه داشتن بدن خود و مواردی که باعث آن می شود (مصرف الکل) بپرهیزید.
• به مقدارکافی کلسیم غذایی مصرف کنید: کلسیم موجود در غذاها می تواند از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کند. شما می توانید سه بار در روز همراه با غذاهای دیگر از فرآورده های لبنی استفاده کنید.
• از سوءمصرف مکمل های کلسیم پرهیز کنید: اگر مستعد سنگ کلیه هستید حتماً در مورد مصرف قرص های مکمل حاوی کلسیم با پزشک خود مشورت کنید. برخلاف کلسیم غذایی، قرص های کلسیم احتمال بروز سنگ کلیه را افزایش می دهند.
• در مصرف پروتئین تعادل داشته باشید: سوءمصرف پروتئین های حیوانی می تواند منجر به تشکیل سنگ کلیه شود.
• در مصرف مکمل های ویتامین سی زیاده روی نکنید: ویتامین ث از جمله ویتامین های محلول در آب است و اگر بیشتر از حد نیاز بدن مصرف شود از کلیه ها دفع می شود. در شرایطی که ویتامین سی به طور مداوم بیشتر از حد لازم مصرف شود به کلیه ها فشار مضاعف وارد می کند و احتمال بروز سنگ کلیه را افزایش می دهد. بزرگسالان روزانه باید ۴۰ تا ۱۲۰ میلی گرم ویتامین سی مصرف کنند.
• وزن خود را در حد ایده آل نگه داشته و روزانه به طور منظم ورزش کنید.
• هر روز میوه و سبزیجات مصرف کنید.
• از محصولات مواد غذایی تازه و منجمد استفاده کنید و از مصرف غذاهای از قبل پخته شده یا مواد غذایی کنسرو شده هستند پرهیز کنید.
• از مصرف خودسرانه مکمل های غذایی و داروها و مکمل ها پرهیز کنید.
• تا جایی که ممکن است از وقایع استرس زای زندگی دوری کنید.

نسخه اصلی مطلب آیا سبک و محل زندگی همچنین رژیم غذایی در ایجاد سنگ ادراری تاثیر دارد؟ را در سایت دکتر پیمان صالحی بخوانید.

---