کلیه ها بخشی از سیستم ادراری هستند که بخش های دیگر آن شامل مثانه، حالب ها و مجرای ادرار است. کلیه ها وظیفه حذف مواد زائد و آب اضافی از خون را دارند. این مواد زائد به صورت ادرار از بدن خارج می شود. هر یک از این اندام ها ممکن است دچار عفونت شوند و شخص عفونت ادراری بگیرد. در بیشتر مواقع عفونت از مثانه شروع می شود و به بخش های دیگر سرایت می کند. اگر باکتری یا ویروس به حالب ها برسند، می توانند از طریق این لوله ها خود را به کلیه رسانده و این اندام را دچار عفونت کنند. عفونت کلیه یکی از شایع ترین بیماری های کلیه است که ناشی از عفونت ادراری است و می تواند یک یا هر دو کلیه را درگیر کند. باکتری ها یا ویروس ها می توانند باعث ایجاد عفونت در کلیه ها شوند که اصطلاح پزشکی این بیماری پیلونفریت است. اگر این عفونت درمان نشود، خطرناک است و ممکن است مشکلات جدی ایجاد کند.

علت ابتلا به پیلونفریت

اصلی ترین علت عفونت کلیه ورود باکتری ها از طریق دستگاه ادراری و تکثیر آنها در کلیه ها است. همچنین در برخی موارد ممکن است باکتری ها از سایر نقاط بدن به کلیه ها منتقل شوند و گسترش پیدا کنند، البته ابتلا به پیلونفریت از این طریق اغلب غیر معمول است. از آنجایی که سیستم ایمنی در کلیه ها ضعیف تر عمل می کند، در صورت ابتلا به پیلونفریت لازم است مراقبت ها با جدیت بیشتری پیگیری شوند. در برخی موارد جراحی کلیه یا حتی جراحی مفاصل ممکن است به عفونت کلیه منجر شود که این علت نیز کمتر متداول است. البته برخی عوامل خطرزا وجود دارند که ریسک ابتلا به این عفونت را افزایش می دهند.

عوامل خطر پیلونفریت

عواملی که شخص را مستعد ابتلا به عفونت کلیه می کند، عبارتند از:

• زن بودن: میزراه زنان کوتاه تر از مردان است و همین امر هم راه را برای باکتری ها برای رسیدن از خارج بدن به سمت مثانه آسان تر می کند. نزدیکی میزراه به واژن و مقعد هم همچنین امکان و فرصت دیگری را برای باکتری ها فراهم می کند تا وارد مثانه شوند.
• باکتری در مثانه ایجاد عفونت کرده و این عفونت می تواند به سمت کلیه ها هم حرکت کند. زنان باردار در معرض خطر بیشتر ابتلا به عفونت کلیوی قرار دارند.
• مسدود بودن مجاری ادراری: این انسداد هر آن چیزی را که جریان ادرار را کند کرده و یا توان خالی کردن مثانه در زمان دفع ادرار را کاهش می دهد را شامل می شود. سنگ کلیه ، وجود اختلال و ناهنجاری در ساختار مجرای ادرار و در مردان پروستات بزرگ شده از عوامل مسدود کننده ی مجرای اداری هستند.
• سیستم ایمنی ضعیف: بیماری هایی همچون دیابت و اچ آی وی و ایدز باعث نقص سیستم ایمنی بدن می شوند. گروهی از داروها همچون داروهایی که برای جلوگیری از پس زدن عضو پیوندی تزریق می شوند هم دارای اثری مشابه هستند.
• آسیب دیدگی عصب اطراف مثانه: آسیب عصبی و یا نخاعی ممکن است مانع از این شود که فرد متوجه عفونت مثانه خود باشد، به همین دلیل امکان بروز عفونت کلیوی متعاقب آن هم وجود خواهد داشت.
• استفاده از کاتتر ادراری برای مدتی: کاتترهای ادراری برای تخلیه ادرار از مثانه استفاده می شوند. در طول و بعد از برخی از عمل های جراحی و یا برای انجام برخی اقدامات تشخیصی کاتتر گذاری انجام می شود . زمانی که فرد قادر به ترک تخت هم نباشد کاتتر گذاری برای تخلیه ادرار انجام می شود
• داشتن مشکلاتی که باعث می شود ادرار به سمت اشتباه جریان پیدا کند: در ریفلاکس ادراری (vesicoureteral reflux) مقدار کمی ادرار از مثانه به سمت میزنای و سپس کلیه برمی گردد. افراد مبتلا به ریفلاکس ادراری در طی دوران کودکی و بزرگسالی در معرض ابتلا به عفونت کلیه قرار دارند.

پیلونفریت چه علائمی دارد؟

علائم و نشانه های عفونت کلیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تب
• لرز
• درد پشت، پهلو و یا کشاله ران
• درد شکم
• تکرر ادرار
• میل شدید و مداوم برای ادرار کردن
• احساس سوزش یا درد، موقع ادرار کردن
• تهوع و استفراغ
• مشاهده چرک یا خون در ادرار شما (هماچوری)
• ادرار بد بو یا کدر

انواع پیلونفریت

پیلونفریت حاد

پیلونفریت حاد یک عفونت ناگهانی و شدید در کلیه ها است. این عفونت باعث تورم کلیه ها شده و می تواند باعث تخریب دائمی کلیه ها شود. هر مشکلی که در جریان طبیعی ادرار اختلال ایجاد کند، خطر ابتلا به پیلونفریت حاد را افزایش می دهد. به عنوان مثال دستگاه ادراری که اندازه یا شکلی غیرمعمول دارد با احتمال بیشتری به پیلونفریت حاد مبتلا می شود.

پیلونفریت مزمن

پیلونفریت مزمن ایجاد عفونت های مکرر یا مداوم در کلیه ها است که پدیده ی نادری است. مانند شکل حاد این بیماری، اشکال مزمن آن، در افرادی که در جریان طبیعی ادرار آنها اختلال وجود دارد بیشتر دیده می شود. این موارد می توانند در اثر عفونت ادراری ، ریفلاکس وزیکواورترال (که مقدار کمی ادرار از مثانه به حالب و کلیه ها برمی گردد) یا ناهنجاری های آناتومیک ایجاد شوند. پیلونفریت مزمن در کودکان بیشتر از بزرگسالان دیده می شود.

تشخیص پیلونفریت

برای تأیید اینکه عفونت کلیه دارید، احتمالاً از شما خواسته می شود که برای آزمایش باکتری، خون یا چرک در ادرار، یک نمونه ادرار ارائه بدهید. پزشک شما همچنین ممکن است یک نمونه خون برای کشت بگیرد که یک تست آزمایشگاهی است که باکتری ها یا سایر ارگانیسم ها را در خون شما بررسی می کند. سایر آزمایشات ممکن است شامل سونوگرافی کلیه، سیستوسکوپی ، سی تی اسکن یا نوعی اشعه ایکس به نام سیستورتروگرام (مشاهده و بررسی مجاری ادرار و کلیه) باشد. سیستورتروگرام شامل تزریق رنگ کنتراست برای گرفتن عکس اشعه ایکس از مثانه در هنگام پر بودن و هنگام ادرار کردن است.

عوارض پیلونفریت

در صورت عدم درمان، عفونت کلیه می تواند به عوارض بالقوه جدی منجر شود، مانند:

1. اسکار کلیه: این مسئله می تواند به بیماری مزمن کلیه، فشار خون بالا و نارسایی کلیه منجر شود.
2. مسمومیت خون (سپتی سمی): کلیه های ما مواد زائد خون را فیلتر می کنند و خون فیلترشده را به بقیه بدن برمی گردانند. ابتلا به عفونت کلیه می تواند باعث پخش شدن باکتری در جریان خون ما شود.
3. عوارض بارداری: خطر زایمان نوزادان کم وزن در زنانی که در دوران بارداری به عفونت کلیه مبتلا می شوند، بیشتر است.

درمان پیلونفریت چیست؟

درمان شما به شدت عفونت کلیه بستگی خواهد داشت. اگر عفونت خفیف باشد ، آنتی بیوتیک های خوراکی اولین خط درمان هستند. پزشک برای شما قرص های آنتی بیوتیک تجویز می کند تا مصرف کنید. هنگامی که نتایج آزمایشات ادرار شما به چیزی خاص برای عفونت باکتریایی شما شناخته شود، ممکن است نوع آنتی بیوتیک تغییر کند. معمولاً باید دو یا چند هفته به مصرف آنتی بیوتیک ادامه دهید. پزشک شما ممکن است بعد از درمان، کشت ادرار را برای اطمینان از بین رفتن و برگشتن عفونت تجویز کند. در صورت لزوم ، ممکن است دوره دیگری آنتی بیوتیک دریافت کنید.
برای عفونت جدی تر، پزشک ممکن است شما را در بیمارستان نگه دارد تا آنتی بیوتیک های داخل وریدی و مایعات داخل وریدی دریافت کند.
گاهی اوقات ممکن است برای اصلاح انسداد یا شکل مشکل در مجاری ادراری ، جراحی لازم باشد. این به جلوگیری از عفونت های جدید کلیه کمک می کند.

نسخه اصلی مطلب علت، علائم، تشخیص و درمان پیلونفریت را در سایت دکتر پیمان صالحی بخوانید.

---