هنگامی که قوس کف پا بیش از حد باشد و از حد طبیعی آن خارج شود، به آن گودی کف پا می گویند. گودی کف پا هم در کودکان و هم در بزرگسالان دیده می شود. گاهی قوس کف پا ممکن است برای یک پا ایجاد شود و در مواردی نیز احتمال دارد هر دو پا درگیر قوس کف پا شوند. علت قوس کف پا و درد آن می تواند متفاوت باشد؛ زیرا بستگی به میزان قوس کف پا دارد. بعضی از افراد هنگام راه رفتن یا ایستادن به خاطر انحنای بیش از حد قوس پا دچار درد می شوند. اگر قوس کف پا از حد طبیعی خود خارج شده باشد، ممکن است پا زیاد رگ به رگ شود یا در معرض یک سری از کشیدگی ها قرار بگیرد که در این صورت فشار بسیار زیادی بر پاشنه پا و سینه پا وارد می شود. این عارضه ممکن است در بعضی از بیماران باعث ناهنجاری های زیادتری شود. به طور مثال ممکن است بیمار به خاطر درد زیاد و فشارهای شدید با لبه های بیرونی پای خود راه برود. در بیشتر مواقع گودی کف پا ناشناخته و غیر قابل تشخیص می باشد و برای درمان قوس کف پا از یک درمان ساده که به صورت کفی طبی معمولی می باشد آغاز می شود و در موارد پیشرفته تر به جراحی نیاز پیدا می شود.

علل گودی کف پا

قوس زیاد کف پا علت خاصی ندارد؛ اما طبق نظر جوامع پزشکی 3 عامل ممکن است منجربه گودی زیاد در کف پاها شوند:

• تروما

تروما یا آسیب حاد ممکن است یکی از علت های ایجاد قوس زیاد در کف پاها باشد. مواردی نظیر سوختگی، کوبیدگی، سندروم کمپارتمنت و شکستگی از عواملی هستند که باعث گودی در کف پاها می شوند.

• اختلالات مادرزادی

فلج اطفال و پاچنبری از بیماری های مادرزادی هستند که ممکن است باعث گودی زیاد در کف پا شوند.

• بیماری های عصبی-عضلانی

این بیماری ها عضلات و اعصاب را تحت تأثیر قرار داده و منجربه تغییر شکل پاها می شوند. طبق نظر بسیاری از متخصصین پزشکی چند عارضه عصبی- عضلانی که ممکن است موجب چنین ناهنجاری شوند عبارتند از: پولیوئید، تومورنخاعی، دیستروفی عضلانی وبیماری مادرزادی عصبی به نام شارکو ماری توث

علائم گودی کف پا

گودی زیاد کف پا دارای علائم متعددی است که با توجه به شدت عارضه در بین افراد متفاوت می باشد. علائم این ناهنجاری به سطح فعالیت و نوع کار بیمار بستگی دارد. در صورت مشاهده هر یک از علائمی که در این قسمت معرفی می کنیم در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید:

• انگشتان چنگالی
• انگشتان چکشی (خمیدگی انگشتان پاها)
• تاندون آشیل سفت
• کوتاه شدن قد پاها
• مشکل در پیدا کردن کفش مناسب
• احساس درد و ناراحتی در مچ پا یا نزدیک آن
• شکستگی استخوان متاتارسال و سایر استخوان های پا
• بی ثباتی و کشیدگی مکرر مچ پا
• درد در هنگام راه رفتن، دویدن و یا حتی ایستادن
• خشکی در اندام تحتانی و مفاصل پا که موجب اختلال در تحرک می شوند.
• ناپایداری پاها به دلیل کج شدن مچ پا به سمت داخل
• پینه در کناره ها، پاشنه و توپی پا

انواع گودی کف پا

2 نوع ناهنجاری گودی کف پا وجود دارد:

• ایدیوپاتیک

عارضه ایدیوپاتیک نوعی قوس کف پا است که در طی 10 سال اخیر شناخته شده است. قوس ظریف پا» اصطلاحی است که برای بیماری ایدیوپاتیک به کار می رود. این اصطلاح به تغییر شکل خفیف و ظاهرغیرنورولوژیک در پا اشاره دارد. تشخیص قوس پای ایدیوپاتیک نیاز به ارزیابی کامل بالینی دارد.

• مادرزادی

گودی کف پا مدت های مدیدی است که با بیماری های مادرزادی که موجب ناهنجاری و تغییر شکل در پاها می شوند ارتباط دارد. بیماری هایی نظیر نوروپاتی حسی حرکتی موروثی و فلج اطفال ممکن است موجب عدم تعادل در ماهیچه های اندام تحتانی شده و منجر به گودی کف پا و علائم دیگر شوند.

مشکلات و عوارض گودی کف پا

1. افزایش قوس کف پا می تواند موجب کوتاه شدن طول پا شود.
2. انگشتان پا و انگشت شست تغییر شکل به صورت انگشت چکشی پیدا می کنند.
3. مچ پا به سمت داخل انحراف پیدا می کند که به آن واروس پاشنه (Heel Varus) می گویند.
4. احساس درد در پا در هنگام ایستادن و راه رفتن و دویدن وجود دارد.
5. مفاصل پا حالت خشکی پیدا می کنند و به تدریج انعطاف خود را از دست می دهند.
6. به علت فشار بیش از حد، در قسمت هایی از پا به خصوص زیر پنجه پا کالوزیته یا پینه ایجاد می شود.
7. پایداری در هنگام ایستادن کاهش می یابد.
8. به تدریج توانایی بالا آوردن مچ پا کاهش می یابد.

تشخیص گودی کف پا

در صورتی که پزشک به وجود بیماری عصبی یا عضلانی یا عصب تروما مشکوک باشد، ممکن است تست های زیر را انجام دهد:

• الکترومیوگرافی
• ام آر آی ستون فقرات
• مطالعات هدایت عصبی
• تست اشعه ایکس (تصویربرداری رادیولوژی) از پا
• تست اشعه ایکس از ستون فقرات

راهکارهای درمانی گودی کف پا

• کفش های مخصوص

در بازار کفش های مخصوصی برای مبتلایان به عارضه قوس زیاد کف پا وجود دارد. این کفش ها را می توان به سفارش داد و معمولاً بسیار راحت هستند و همچنین می توانند به شما کمک کنند تا از درد کف پای خود راحت شوید؛ زیرا فشار و استرس بیش از حدی روی استخوان های شما وارد نمی آورند. این کفش ها نهایت حمایت را از پاهایتان فراهم خواهند کرد بدون این که از کمترین حدی از راحتی کفش ها کاسته شود.

• ارتوپدی فنی

اگر نمی خواهید برای خریدن یک جفت کفش مخصوص جدید پول بدهید، کفی های ارتوپدی خاصی وجود دارد که به نرم تر شدن فشار روزانه راه رفتن یا ورزش کردن به قوس کف پا کمک می کنند. وی اگر می خواهید فعالیت زیادی داشته باشید، بهتر است به جای این کفی ها به فکر خریدن کفش جدید باشید، مخصوصاً به این دلیل که این کفی ها همچون کفش های مخصوص حرکت نرم پا را تأمین نمی کنند.

• بریس

همچنین می توانید از بریس ها برای قوس کف پای خود استفاده کنید، این ابزار نیز در هنگام راه رفتن یا فعالیت کردن به مثابه بالشتکی برای پاهای شما عمل می کنند. از بریس می توان در تمام ساعات شبانه روز استفاده کرد و همچنین بریس می تواند به پا فرصتی برای التیام یافتن نیز بدهد.

• فیزیوتراپی

درمان غیر جراحی فیزیوتراپی می تواند برای بیماران تسکین فوق العاده ای را فراهم کند. ممکن است پزشک استفاده از درمان فیزیوتراپی و درمان بیماری های پا را برای کمک به تقویت و کشش عضلات در سطح زیرین ساق تجویز کند. عضلات ضعیف در دو طرف ساق و عضلات سفت ساق پا معمولاً همراه با عارضه قوس زیاد کف پا مشاهده می شود. حتی اگر تراپی نتواند شکل پا را تغییر دهد، می تواند به کنترل کردن کارکرد و درد پا کمک نماید. از آنجایی که پا در کسانی که به این عارضه مبتلا هستند به سمت داخل می چرخد، شخص زمینه کشیدگی مزمن قوزک را نیز خواهد داشت. استفاده از تمرینات تقویتی عضلات در کار بهره گیری از بریس قوزک پا می تواند بسیار مفید باشد. احتمالاً درمان گر عملکرد راه رفتن بیمار را نیز مشاهده خواهد کرد.

• تمرینات بدنی

تمرینات متنوعی وجود دارد که شما می توانید انجام دهید تا از عضله سازی و بازگشت بخشی از انعطاف پذیری بدن خود اطمینان حاصل کنید.

فشردن انگشتان پا

• مرحله اول: انگشتان دست خود را بین هر یک از انگشتان پای خود قرار دهید.
• مرحله دوم: انگشتان پای خود را به هم فشار دهید و حداقل 10 ثانیه در همین حالت بمانید.
• مرحله سوم: رها کنید و از اول مجدداً تکرار نمایید.

کشش با حوله

• مرحله اول: بنشینید و پاهایتان را روبروی خود دراز کنید. یک حوله را دور گردی پای خود بپیچید.
• مرحله دوم: پای خود را خم کنید و به آرامی حوله را با دستان خود به عقب بکشید.
• مرحله سوم: این تمرین را برای دو الی پنج بار تکرار کنید تا انگشتان پایتان کش بیاید.

کشش زانوی خمیده با دیوار

• مرحله اول: با فاصله یک پا از دیوار بایستید و کف دست های خود را روی دیوار بگذارید.
• مرحله دوم: هر دو زانوی خود را خم کنید و قدری به جلو خم شوید. سعی کنید پاشنه خود را از زمین جدا نکنید.
• مرحله سوم: این تمرینات را چندین بار در روز تکرار کنید.

نسخه اصلی مطلب علت و درمان قوس و گودی زیاد کف پا را در سایت دکتر علی فرخانی بخوانید.

---