تنگی مجرای ادرار به معنای باریک شدن مجرای پیشاب راه است. پیشاب راه لوله ای است که در حین دفع ادرار، ادرار را از مثانه و از راه آلت تناسلی مردانه گذرانده و از سوراخ مجرای ادرار (سوراخی در نوک آلت تناسلی مردانه) خارج می کند. این تنگی می تواند به تدریج ایجاد شود و فرد را وادار می کند تا برای ادرار کردن، به خود فشار بیاورد.

در برخی از بیماران، این مشکل به طور ناگهانی و بدون مشکل قبلی ظاهر می شود و نیاز به مراقبت فوری دارد. برای موارد تنگی مجاری ادراری طولانی مدت تر و مکرر که ممکن است به درمان از طریق گشادتر کردن مجرا پاسخ ندهند، معمولاً برای بزرگ شدن یا برداشتن قسمت باریک شده مجرای ادرار به جراحی نیاز است.

استنت در واژگان فنی پزشکی، به لوله ای گفته میشود که شبیه به توری مصنوعی از جنس فلز بوده که در یک گذرگاه یا مجرایی طبیعی (لومن) در بدن قرار داده میشود. این استنت برای درمان نقص ناشی از انقباض موضعی مجاری ادرار که باعث ایجاد اختلال در جریان ادرار می شود به کار برده می شود.

علل تنگی مجرای ادرار

تنگی مجرای ادرار معمولاً به دلیل التهاب بافت داخل ناحیه مجرای ادرار رخ می دهد که در نتیجه باعث ایجاد اسکار (بافت زخم) می شود. این عارضه می تواند در هرجایی از طول مجرای ادرار در مردان و زنان رخ دهد. شایع ترین دلایل گرفتگی و تنگی مجرای ادرار به نوعی جراحت، یا به طور تصادفی یا بر اثر یک عمل جراحی مربوط می شود. این جراحت ها می توانند مجموعه ای از چندین آسیب جزئی باشند که در طول زندگی در بدن فرد ایجاد می شوند. تنگی مجرای ادرار همچنین می تواند در اثر عفونت های خاص یا بیماری های التهابی ایجاد شوند. برخی از دلایل دیگر که می توانند به بیماری تنگی مجرای ادرار کمک کنند عبارتند از:

• شکستگی های لگن
• تابش اشعه
• سوندگذارى قبلی (مربوط به دستگاه ادراری)
• جراحی اخیر پروستات
• هیپرپلازی یا بزرگی خوش خیم پروستات (BPH)
• عفونت های درمان نشده مجاری ادراری
• وجود توموری که در مجاورت مجرای ادرار قرار دارد
• عفونت های قابل انتقال از راه جنسی مانند کلامیدیا یا سوزاک

علائم تنگی مجرای ادرار

تنگی مجرای ادرار می تواند علائم متعددی را ایجاد کند که از خفیف تا شدید متغیر است. برخی از علائم تنگی مجرای ادرار عبارتند از:

1. جریان ضعیف ادرار یا کاهش حجم ادرار
2. هوس ناگهانی و مکرر برای ادرار کردن
3. احساس تخلیه ناقص مثانه بعد از ادرار
4. شروع و توقف مکرر جریان ادرار
5. درد یا سوزش در هنگام ادرار
6. ناتوانی در کنترل ادرار (بی اختیاری)
7. درد در ناحیه لگن یا پایین شکم
8. ترشحات مجرای ادرار
9. تورم آلت تناسلی و درد
10. وجود خون در مایع منی
11. وجود خون در ادرار
12. تیره شدن ادرار
13. ناتوانی در دفع ادرار (این بسیار جدی است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد).

عوارض تنگی مجاری ادرار

• عفونتادراری مکرر
• عفونت بیضه ها
• تشکیل فیستول ادراری: در این موارد ادرار از نواحی دیگر بدن مانند مقعد یا زیر بیضه خارج میشود.
• تشکیل سنگ های ادراری
• عفونت کلیه و در نهایت نارسایی کلیه

تشخیص تنگی مجرای ادرار

آزمایش های رایجی که برای تشخیص تنگی مجرای ادرار بکار برده می شوند، عبارت اند از:

• سیستواورتروسکوپی یا اسکوپ مثانه: این آزمایش شامل ارزیابی مجرای ادرار و مثانه با یک دوربین تلسکوپی کوچک می شود. این آزمایش به پزشک این امکان را می دهد که مستقیماً بیمار را ارزیابی کند. انجام این آزمایش ممکن است با کمی درد و ناراحتی همراه باشد.
• يورتروگرافی رتروگراد (urethrography Retrograde): يورتروگرافی رتروگراد یا همان عکس رنگی از مجاری، یک عکس برداری رادیولوژی با استفاده از ماده حاجب است که علائم تنگی مجرای ادرار را ارزیابی می کند. برای انجام این عکس برداری یک سوند یا استنت در ورودی مجرای پیشاب راه قرار می دهند. سپس تصاویر رادیوگرافی برای ارزیابی محل، شدت و طول تنگی مجرای ادرار گرفته می شود. این تست کم تهاجمی ممکن است اندکی درد و ناراحتی ایجاد کند.
• آنالیز ادراری: برای انجام این آنالیز، نمونه ادراری را از شما می گیرند و آزمایش های مختلفی را برای رد علل مختلف تنگی مجرای ادرار بر روی نمونه انجام می دهند.
• عکس برداری رادیولوژی: سرانجام، پزشک شما ممکن است تصمیم بگیرد که در هنگام ادرار کردن، رادیوگرافی خاصی را انجام دهد تا دید بهتری در مورد تنگی مجرای ادرار و دلایل آن به دست آورد.

علل جراحی استنت تنگی مجرای ادرار

• وجود سنگ در داخل مثانه. این یک مسئله ی جدی است و لازم است که در اسرع وقت یک عمل جراحی انجام شود.
• مشکل در ادرار کردن از جمله احساس درد یا فشار، جریان ضعیف و کم فشار بودن ادرار و عدم توانایی در ادرار کردن در بعضی مواقع
• عفونت های مکرر و عودکننده در داخل مجاری ادراری
• پس از ادرار کردن، مقدار ادرار باقی مانده در داخل مثانه افزایش می یابد.
• همه گزینه های درمانی دیگر در کاهش درد و علائم مشکل ساز در مجرای ادراری ناتوان مانده اند.

روش های جراحی استنت تنگی مجرای ادرار

روشهای درمان تنگی مجرای ادراری با توجه به شرایط بیمار متفاوت می باشد که به سه روش زیر این جراحی انجام می شود:

1. روش جراحی باز: در این روش قسمت تنگ شده مجرا بریده شده و پس از جدا کردن آن بخش از مجرا، پیوند مجدد مجرا انجام می شود.
2. روش آندوسکوپیک: در این نوع از جراحی تنگی مجرا، قسمت تنگ شده مجرا با تیغه مخصوص تحت دید مستقیم آندوسکوپ بریده می شود.
3. روش گذاشتن فنر مجرا یا استنت: روش دیگر درمان استفاده از استنت مجرا در قسمت تنگ شده می باشد که باعث می شود مجرا بدون بریده شدن و جدا کردن با استنت درمان شود.

مراقبت های بعد از جراحی استنت تنگی مجرای ادرار

اکثر بیماران بعد از جراحی تنگی مجرای ادرار سریع بهبود پیدا می کنند. ممکن است چند هفته زمان برای کاهش تورم ناحیه جراحی نیاز باشد. به طورکلی فعالیت بدنی را باید تا زمان خارج کردن سوند ادراری محدود کنید. انجام توصیه های زیر بعد از جراحی سرعت بهبود را افزایش می دهد:

• تا ۴۸ ساعت اول بعد از جراحی حتماً کیسه یخ و کمپرس سرد در ناحیه جراحی قرار دهید.
• کمپرس سرد را به طور مستقیم بر روی پوست ناحیه جراحی قرار ندهید.
• درصورتی که تورم ناحیه جراحی شدید (بزرگتر از پرتقال) یا خروج ترشحات زیاد باشد، حتماً با جراح خود تماس بگیرید.
• برای کاهش تورم می توانید از لباس های محافظ کیسه بیضه یا لباس زیر تنگ استفاده کنید.
• حمام رفتن با نظر پزشک معمولاً ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد از جراحی بلامانع است.
• از حمام کردن در وان تا یک هفته بعد از جراحی خودداری کنید.
• از داروهای مسکن در صورت نیاز استفاده کنید.
• تا زمان بهبودی از فعالیت سنگین، پیاده روی طولانی و برداشتن اشیاء سنگین خودداری کنید.
• در مورد زمان شروع رابطه جنسی با جراح خود مشورت کنید.

نسخه اصلی مطلب جراحی استنت تنگی مجرای ادرار به چه علت انجام میشود؟ را در سایت دکتر پیمان صالحی بخوانید.

---