زمانی که رشد سلول های بدن از کنترل خارج شود، فرد دچار سرطان می شود. در این شرایط بدن نمی تواند عملکرد طبیعی خود را حفظ کند و دچار عوارض متعددی می شود. رشد غیرطبیعی در سلول های مثانه نیز منجر به تشکیل تومور و سرطان مثانه می شود. ایمونوتراپی یا ایمنی درمانی نوعی از درمان سرطان است که به سیستم ایمنی بدن شما کمک می کند تا با سرطان مقابله کند. ایمونوتراپی از گلبول های سفید خون و اندام ها و بافت های سیستم لنفاوی تشکیل شده است. ایمونوتراپی نوعی درمان بیولوژیکی است که از مواد ساخته شده از ارگانیسم های زنده برای درمان سرطان استفاده می کند. سیستم ایمنی سلاح قدرتمندی در برابر بیماری ها، عفونت ها و سلول های معیوب است. از آنجا که سلول های سرطانی سلول های جهش یافته بدن هستند، همیشه توسط سیستم ایمنی بدن به عنوان مهاجم شناخته نمی شوند. همچنین سلول های سرطانی چندین روش برای فرار، خاموش کردن یا غلبه بر عملکرد سیستم ایمنی دارند. ایمنی درمانی دسته بندی گسترده ای از درمان های سرطان است که برای تحریک سیستم ایمنی بدن برای شناخت بهتر و مقابله با سرطان طراحی شده است.

علل سرطان مثانه

همیشه دلیل بروز سرطان مثانه مشخص نمی باشد. سرطان مثانه با سیگار کشیدن، عفونت های انگلی، پرتو درمانی و قرارگیری در معرض مواد شیمیایی مرتبط است. سرطان مثانه زمانی رخ می دهد که سلول های مثانه شروع به رشد غیر عادی می کنند. این سلول ها به جای اینکه مانند گذشته رشد کرده و تقسیم شوند، دچار جهش هایی می شوند که باعث رشد خارج از کنترل و عدم مرگ آنها می گردد. این سلول های غیر عادی یک تومور را تشکیل می دهند.

علائم سرطان مثانه

علائم و نشانه های سرطان مثانه ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• خون در ادرار (هماچوری): ممکن است ادرار به رنگ قرمز روشن باشد یا ادرار رنگ طبیعی داشته باشد؛ اما ممکن است در آزمایش میکروسکوپی ادرار، خون مشاهده شود.
• تکرر ادرار
• سوزش ادرار
• کمر درد
• درد لگن

عوامل خطر سرطان مثانه

برخی از عواملی که می توانند خطر بروز سرطان مثانه را افزایش دهند عبارتند از:

• سیگار کشیدن
• سن بالا
• درمان دیابت با داروی پیوگلیتازون
• سابقه فامیلی
• عفونت های مزمن دستگاه ادراری
• قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی مورد استفاده در رنگرزی، پتروشیمی و صنایع لاستیک سازی
• استفاده از داروی شیمی درمانی سیکلوفسفامید

انواع سرطان مثانه

گونه های مختلفی از سلول های مثانه می تواند سرطانی شود. نوع سلولی که سرطان مثانه از آن شروع شده است، نوع سرطان مثانه را تعیین می کند. درمان مناسب با توجه به نوع سرطان انتخاب می شود. انواع سرطان مثانه به شرح زیر است:

• کارسینوم اوروتلیال: کارسینوم اورتلیال که در گذشته کارسینوم سلول ترانزیشنال گفته می شد، از سلول های پوشش دهنده ی داخل مثانه شروع می شود. سلول های اوروتلیال هنگام پر شدن مثانه، منبسط و هنگام خالی بودن مثانه، منقبض می شوند. این نوع سلول ها داخل میزراه و حالب نیز وجود دارند، بنابراین امکان تشکیل تومور در این ناحیه ها نیز وجود دارد.
• کارسینوم سلول سنگفرشی: کارسینوم سلول سنگفرشی پی آمد تحریک مزمن مثانه، به دلایلی همچون عفونت یا استفاده ی درازمدت از سوند ادراری است. این نوع سرطان مثانه در نقاطی از جهان که نوع خاصی از عفونت انگلی (شیستوزمیازیس) علت شایع عفونت های مثانه است، درصد شیوع بالاتری دارد.
• آدنوکارسینوم: آدنوکارسینوم از سلول های تشکیل دهنده ی غدد ترشح کننده ی مخاط در مثانه شروع می شود.

تشخیص سرطان مثانه

آزمایشات و روش هایی که برای تشخیص سرطان مثانه استفاده می شوند ، ممکن است شامل موارد زیر باشند :

• استفاده از یک محدوده برای بررسی قسمت داخلی مثانه (سیستوسکوپی)

برای انجام سیستوسکوپی پزشک یک لوله باریک و کوچک به نام سیستوسکوپ را از طریق مجرای ادرار وارد مثانه می کند. سیستوسکوپ دارای یک لنز است که به پزشک این امکان را می دهد تا داخل مجرای ادرار و مثانه را ببیند و این ساختارها را از نظر علائم بیماری بررسی کند .

• برداشتن نمونه از بافت برای آزمایش (بیوپسی)

در طی سیستوسکوپی پزشک ممکن است ابزار ویژه ای را به مثانه منتقل کند تا یک نمونه سلول را برای آزمایش جمع کند . این روش را گاهی برداشتن تومور مثانه (TURBT) از مجاری ادرار نیز می نامند . این روش برای درمان سرطان مثانه نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

• بررسی نمونه ادرار (سیتولوژی ادرار)

نمونه ای از ادرار در زیر میکروسکوپ برای بررسی سلول های سرطانی در روشی به نام سیتولوژی ادرار تجزیه و تحلیل می شود.

• آزمایشات تصویربرداری

آزمایشات تصویربرداری مانند توموگرافی رایانه ای یا سی تی اسکن اوروگرام یا پیلوگرام ‏رتروگراد این امکان را به پزشک می دهند تا ساختارهای دستگاه ادراری را بررسی کند. در طی سی تی اوروگرام ماده حاجب تزریق شده به ورید در نهایت به کلیه ها ، حالب و مثانه می ریزد. تصاویر ایجاد شده توسط اشعه ایکس نمای مفصلی از دستگاه ادراری را فراهم می کند و به پزشک کمک می کند تا مناطقی را که ممکن است تحت تأثیر سرطان قرار گرفته باشند ، را شناسایی کند. پیلوگرام رتروگراد یک معاینه با اشعه ایکس است که برای بررسی دقیق دستگاه ادراری فوقانی مورد استفاده قرار می گیرد . در طی این آزمایش پزشک یک لوله نازک (کاتتر) را از طریق مجرای ادرار و مثانه رد می کند تا ماده حاجب را به حالب تزریق کند و در حالی که تصاویر اشعه ایکس گرفته می شود این رنگ به کلیه ها ریخته می شود .

عملکرد ایمونوتراپی در مقابل سرطان

سیستم ایمنی بدن به عنوان بخشی از عملکرد طبیعی خود، سلول های غیرطبیعی را شناسایی و نابود می کند و به احتمال زیاد، از رشد بسیاری از سرطان ها جلوگیری می نماید. به عنوان مثال، سلول های ایمنی گاهی در تومورها و اطراف آن یافت می شوند. این سلول ها که لنفوسیت های نفوذی به تومور یا TIL نامیده می شوند، نشانه پاسخ سیستم ایمنی به تومور است. افرادی که تومورهای آنها حاوی TIL است، وضعیت بهتری در مقایسه با افرادی دارند که تومورهای آنها حاوی TIL نیست. حتی اگر سیستم ایمنی بدن بتواند از رشد سرطان جلوگیری کرده یا رشد آن را کند نماید، سلول های سرطانی راههایی برای جلوگیری از تخریب شدن توسط سیستم ایمنی بدن دارند. به عنوان مثال، سلول های سرطانی ممکن است:

• تغییرات ژنتیکی داشته باشند که باعث شود کمتر در سیستم ایمنی بدن دیده شوند.
• در سطح خود پروتئین هایی داشته باشند که سلول های ایمنی را غیرفعال کند.
• سلول های طبیعی اطراف تومور را تغییر دهند تا در پاسخ سیستم ایمنی به سلول های سرطانی اختلال ایجاد کنند.
• این روش درمانی به سیستم ایمنی بدن کمک می کند تا بتواند عملکرد بهتری علیه سرطان داشته باشد.

انواع داروهای ایمونوتراپی

داروهای ایمونو تراپی را می توان به چند دسته تقسیم کرد که به طور خاص سیستم ایمنی بدن شما را هدف قرار می دهند.

1. مهار کننده وارسی ایمنی (Immune checkpoint inhibitors). این داروها ایست بازرسی ایمنی را مسدود می کنند. ایست های بازرسی ایمنی بخشی از پاسخ سیستم ایمنی طبیعی بدن هستند.
2. درمان انتقال سلول T (T-cell transfer therap). این نوع درمان توانایی سلول های T را در شناسایی و حمله سلول های سرطانی افزایش می دهد.
3. آنتی بادی های مونوکلونال. آنتی بادی های مونوکلونال پروتئین هایی هستند که به سلول های سرطانی متصل می شوند و آنها را برای سیستم ایمنی بدن شما مشخص می کنند.
4. واکسن های درمانی. واکسن های درمانی به تقویت پاسخ سیستم ایمنی بدن شما به سلول های سرطانی کمک می کنند.
5. تعدیل کننده های سیستم ایمنی. تعدیل کننده های سیستم ایمنی یا به طور کلی سیستم ایمنی بدن شما را تقویت می کنند و یا قسمت خاصی از سیستم ایمنی بدن را تقویت خواهند کرد.

ایمونوتراپی داخل مثانه چیست؟

ایمونوتراپی سرطان مثانه غالباً از راه میزراه مستقیماً داخل مثانه انجام می شود و درمان اصطلاحاً داخل مثانه ای است. یکی از داروهای ایمونوتراپی که برای درمان سرطان مثانه به کار برده می شود، باسیلوس کالمت ـ گرین (BCG) است. BCG واکسنی است که برای محافظت در برابر سل تزریق می شود. یکی دیگر از داروهای ایمونوتراپی یکی از انواع سنتزی اینترفرون است. اینترفرون پروتئینی است که سیستم ایمنی بدن آن را برای مقابله با عفونت تولید می کند. این نوع سنتزی که اینترفرون آلفا ـ 2b (اینترون A) گفته می شود، گاهی اوقات در ترکیب با BCG تجویز می شود. آتزولیزوماب (تسنتریک) داروی ایمونوتراپی جدیدی برای سرطان مثانه ی متاستاتیک یا پیشرفته ی موضعی است که به شیمی درمانی واکنش نداده است یا بعد از شیمی درمانی تشدید شده است. این داروی درون وریدی (IV) سیستم ایمنی بدن را تحریک می کند که به تومور سرطانی حمله کند. محققین در حال بررسی مناسب بودن آتزولیزوماب به عنوان درمان خط اول برای بیماران مبتلا به سرطان مثانه ای هستند که نمی توانند شیمی درمانی انجام دهند.

ایمونوتراپی را می توان به روش های زیر انجام داد:

• مستقیماً وارد مثانه می شود: ایمونوتراپی داخل مثانه ممکن است پس از TURBT برای سرطان های کوچک مثانه که در لایه های عضلانی عمیق تر مثانه رشد نکرده اند، توصیه شود.
• از طریق ورید (داخل وریدی): ایمونوتراپی می تواند به صورت داخل وریدی برای سرطان مثانه که پیشرفته است یا پس از درمان اولیه عود می کند، انجام شود. چندین داروی ایمونوتراپی در دسترس است. این داروها به سیستم ایمنی شما کمک می کنند تا سلول های سرطانی را شناسایی کرده و با آنها مبارزه کند.

عوارض ایمونوتراپی

ایمنی درمانی نیز همانند دیگر روش های درمان مانند شیمی درمانی، درمان هدفمند، پرتودرمانی و ... می تواند عوارض جانبی ایجاد کند. بسیاری از آنها هنگامی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن نسبت به سرطان احیا شده و علیه سلول ها و بافت های سالم بدن عمل کند. افراد مختلف عوارض جانبی متفاوتی دارند. نوع عوارض جانبی و شدن آن بستگی به میزان سلامت شما قبل از درمان، نوع سرطان، پیشرفت سرطان، نوع ایمونوتراپی و دوز آن دارد. ممکن است برای مدت طولانی تحت ایمنی درمانی باشید و عوارض جانبی در هر مرحله در طول و بعد درمان رخ دهد. برخی از عوارض جانبی ایمنی درمانی شامل موارد زیر می باشد:

• درد
• تورم
• قرمزی پوست
• خارش
• جوش و دانه دانه شدن

ممکن است علائمی شبیه به آنفولانزا داشته باشید که شامل موارد زیر است:

• تب
• لرز
• ضعف
• سرگیجه
• حالت تهوع یا استفراغ
• دردهای عضلانی یا مفصلی
• خستگی
• سردرد
• مشکل تنفس
• فشار خون کم یا زیاد

دیگر عوارض جانبی ایمونوتراپی:

• تورم و افزایش وزن در اثر نگه داشتن مایعات
• تپش قلب
• اسهال
• خطر عفونت
• التهاب اندام
• گرفتگی سینوس

نسخه اصلی مطلب درمان سرطان مثانه با ایمونوتراپی را در سایت دکتر امیر بهنام فر بخوانید.

---