اسپاسم عضلات یا گرفتگی عضلات که یکی از مکانیزم های واکنش طبیعی و دفاعی بدن است، انقباض غیرارادی و پایدار فیبرهای عضله در پاسخ به آسیب یا التهاب چه در خود عضلات و چه در رشته های عصبی موجود در آنها می باشد.

دلایل احتمالی گرفتگی و اسپاسم عضلات

گرفتگی عضلات می تواند دلایل مختلفی داشته باشد از جمله:

• گردش خون ضعیف در پاها
• اعمال فشار بیش از حد به عضلات ساق پا در هنگام ورزش
• کشش و نرمش ناکافی قبل از ورزش
• ورزش در گرما
• خستگی عضلات
• کم شدن آب بدن
• کمبود منیزیم و یا پتاسیم

گرفتگی عضلات زانو

این گرفتگی یا اسپاسم به صورت انقباض غیرقابل کنترل و غیرارادی عضلات ناحیه زانو بروز مییابد. در برخی موارد، افراد در هنگام خواب دچار اسپاسم می شوند و درد ناشی از گرفتگی ممکن است باعث بیدار شدن و اختلال در خواب شود. این عارضه متفاوت از قفل شدگی زانو است. به طور کلی گرفتگی عضلات زانو مربوط به عناصر خارج مفصلی مانند عضلات و تاندونها و برخی لیگامانهای خارج مفصلی است اما قفل شدن مفصل مربوط به عناصر درون مفصل مانند منیسک زانو و برخی لیگامانهای داخل مفصلی و نیز قطعاتی از بافت های شل شده غضروف است که در داخل مفصل گرفتار می شوند.

علت گرفتگی عضلات اطراف زانو

معمولا اسپاسم ها و گرفتگی های عضلات زانو به علت خستگی یا فشار عضلانی و یا آسیب شدید ناگهانی ناحیه زانو ایجاد میشود. در این شرایط فعالیت زیاد مفصل زانو و عضلات اطراف آن باعث خستگی مفرط این عضلات و ایجاد التهاب در آنها شده و در نتیجه اسپاسم و گرفتگی عضلات ناحیه زانو میشود.
با این حال، گاهی اوقات گرفتگی عضلات زانو میتواند علائم بیماری باشد که نیاز به بررسی و مراقبت پزشکی دارد. این مشکلات ساختاری در داخل مفصل زانو میتواند شامل: مشکلات فرسایشی مانند استئوآرتریت (آرتروز پیشرونده)، برخی بیماریهای التهابی (نظیر آرتریت روماتوئید)، نرمی غضروف مفصلی ، اختلالات الکترولیتی ، تحریک عصبی ، سیاتیک و … باشد، که در برخی موارد فرد حتی پس از فعالیتهای معمول نیز دچار گرفتگی عضلات زانو میشود.

درمان گرفتگی عضلات اطراف زانو

• انتخاب درمان این عارضه به تشخیص پزشک و عامل ایجاد گرفتگی عضلات زانو بستگی دارد.
• چنانچه فشار فیزیکی و ضعف عضلات عامل این مشکل باشد، پس از رفع گرفتگی حاد، ورزش درمانی شامل انجام تمرینات ورزشی کششی بر روی عضلات اطراف زانو و تقویت عضلات اطراف مفصل، به کاهش درد و گرفتگی زانو کمک کرده و دامنه حرکتی زانو را بهبود میبخشد.
• در صورتیکه مشکلات داخل مفصلی باعث بروز این عارضه شده باشد باید تشخیص و درمان علل زمینه ای انجام شود.

گرفتگی عضلات پا

گرفتگی عضله می تواند موجب درد زانو شود، اما معمولا در یک عضله ایجاد می شود. درد زانو ناشی از گرفتگی، معمولا در همسترینگ یا کشاله ایجاد می شود.

پیشگیری از آسیب مجدد گرفتگی عضلات

برای جلوگیری از آسیب مجدد به کمر یا گردن -و پرهیز از بازگشت مجدد گرفتگی دردناک عضلات- این امر مهم است که قدرت و انعطاف پذیری عضلات، تاندون ها و رباط هایی که پشتیبان کمر و ستون فقرات هستند را ساخته و آن را حفظ کرد. این کار از طریق روش های زیر امکان پذیر است:

1. تمرینات قلبی عروقی منظم با شدت پایین که اثر نا مطلوبی بر کمر نمی گذارند و فشار زیادی بر مفاصل وارد نمی کنند، از جمله دوچرخه سواری، پیاده روی یا شنا. اگر ورزش در فضای باز ممکن نباشد، استفاده از تردمیل، اسکی فضایی یا دوچرخه ثابت را در نظر بگیرید. این دستگاه ها تقریباً در تمام باشگاه های ورزشی یافت می شوند، و یا می توانید آنها را برای استفاده در خانه خریداری کنید.
2. تمرینات تقویتی هسته ی بدن- با تنظیم و تقویت عضلات شکم و کمر، می توانید یک کرست طبیعی به منظور تامین تکیه گاهی برای ستون فقرات خود ایجاد کنید.
3. تمرینات کششی ملایم برای بهبود و حفظ انعطاف پذیری. تمرینات کششی همچنین به حفظ جریان خون مناسب برای عضلات کمک می کنند.

عوامل خطر اسپاسم عضلات

عواملی که ممکن است خطر گرفتگی عضلات را افزایش دهد عبارتند از:

1. سن- افراد پیرتر ممکن است توده ی عضلانی خود را از دست بدهند و در نتیجه عضلات باقیمانده به راحتی تحت فشار بیش از حد قرار میگیرند.
2. کم شدن آب بدن- ورزشکارانی که در هنگام انجام ورزش در هوای گرم خسته شده و آب بدن خود را از دست می دهند بطور مکرر دچار گرفتگی عضلات می شوند.
3. بارداری- گرفتگی عضلات همچنین در طول بارداری شایع می باشد.
4. شرایط پزشکی- در صورت داشتن دیابت یا اختلالات عصبی، کبد یا تیروئید ممکن است در خطر بیشتری برای ابتلا به گرفتگی عضلانی باشید.

درمان گرفتگی عضلات زانو

کمپرس گرم یا سرد

هر دو شدت درجه حرارت می تواند برای مفصل زانو مفید باشد. کمپرس آب سرد یا کیسه ی یخ را به مدت 15 تا 20 دقیقه چند بار در روز روی زانو خشک خود بگذارید.

داروهای بدون نسخه

بسیاری از علائم خفیف درد مفاصل ممکن است با داروهای بدون نسخه پزشک رفع شود. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی [NSAID] داروهای متداولی برای آرتروز هستند. نامهای تجاری آنها [NSAID]شامل آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن می شوند.

تاثیر تزریق استروئید در زانو

اگر التهاب و تورم در مفصل زانو باعث خشکی مفصلی شود، استروئید یکی از گزینه های درمانی محسوب می شود. تورم و التهاب همیشه همراه با آرتروز زانو هستند. کورتیکواستروئیدها التهاب را کاهش می دهند.

ورزش درمانی

ورزش به افزایش حرکت مفصل کمک می کند، که موجب کاهش خشکی می شود. این نیز یک روش عالی برای کاهش وزن یا حفظ وزن سالم است. داشتن وزن اضافی می تواند خطر ابتلا به درد و خشکی مفصلی را افزایش دهد.

نسخه اصلی مطلب شایع ترین علل گرفتگی عضلات اطراف زانو را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---