پوست صورت افراد معمولاً در دهه بیست زندگی بسیار درخشان و در اوج سلامت است؛ اما به تدریج همزمان با افزایش سن میزان کلاژن سازی سلول های پوستی کاهش پیدا می کند و پوست دچار پیری و افتادگی و چین و چروک صورت می شود. در دهه دوم زندگی، کلا‍ژن سازی سلول های پوستی به میزان زیاد وجود دارد که باعث انعطاف پذیری بالای پوست صورت می شود؛ اما درست با شروع دهه سوم زندگی، پوست دچار ناهمواری شده و مویرگ های خونی پاره در صورت ایجاد می شود و پوست وارد مرحله ی تغییراتی به سوی پیری می شود، همچنین لکه های ناشی از نور خورشید، چین و چروک های ریز، ایجاد خطوط بین ابرو ها و ایجاد خطوط پا کلاغی در اطراف چشم به وجود می آیند به همین دلیل پزشکان بعد از آغاز دهه سوم زندگی به افراد مراقبت های ویژه ی پوستی را ارائه می دهند تا روند پیری پوست را کندتر کنند. بالا رفتن سن، فاکتور های ‍ژنتیکی، قرار گرفتن در معرض نور خورشید، لکه های پوستی ناشی از مشکلات کبدی، لکه های ناشی از بارداری، تغییرات هورمونی، از دست رفتن حجم اولیه صورت و مواردی مانند خشم، عصبانیت، استرس، ناراحتی، گریه، خندیدن بیش از حد، اخم کردن به هنگام صحبت کردن همگی می تواند باعث آسیب دیدن چهره و ایجاد چین و چروک و پیر شدن پوست بعد از سی سالگی شود.

عوامل ایجاد پیری پوست

• افزایش سن باعث کاهش تولید کلاژن و عدم توانایی پوست در زدودن سلول های مرده از سطح پوست میشود.
• آلودگی های محیطی و قرارگیری در معرض نور خورشید می تواند اثرات پیری در پوست شما را افزایش دهد.
• اگر آب کمی مصرف می کنید و از غذاهای ناسالم مانند فست فودها زیاد استفاده می کنید، جوانی و شادابی پوست خود را زودتر از دست می دهید.
• عوامل ارثی و ژنتیک در ایجاد چین و چروک های پوستی مؤثر است.
• مصرف دخانیات و الکل تأثیر بسیار بدی می تواند روی کیفیت پوست داشته باشد.
• قرارگیری در محیط ها و شرایط استرس زا و همچنین خواب ناکافی تأثیر بسیار زیادی در افزایش چین و چروک های پوستی دارد.
• استفاده از شوینده ها و مواد آرایشی که متناسب با پوست شما نیستند یا بی کیفیت می باشند، عواقب بسیار بدی برای سلامت پوست شما دارد.
• تکرار حالات صورت. حرکات و نماهای ظاهری شکل گرفته در صورت مانند لبخند زدن باعث ایجاد خطوط و چین و چروک ظریف در پوست می شود. هر بار که فرد یکی از عضلات صورت را مورد استفاده قرار می دهد، یک شیار در زیر سطح پوست شکل می گیرد و وقتی پوست پیر می شود، انعطاف پذیری را ازدست داده و دیگر نمی تواند سر جای اولش برگردد و این شیارها به ویژگی های دائمی چهره تبدیل می شوند.

علائم پیری پوست

چین و چروک

به خطوط روی پوست، چین وچروک می گویند. با افزایش سن، پوست شما کلاژن و الاستین کمتری تولید می کند. این امر باعث نازک شدن و کاهش مقاومت پوست در برابر آسیب ها می شود. عوامل محیطی، کم آبی و سموم، منجر به ایجاد چین و چروک می شوند.

شل شدن پوست و لاغری صورت

شل شدگی و لاغری صورت از قسمت های جدا نشدنی بالا رفتن سن است. با افزایش سن، ساختار زیرین پوست نیز بیشتر دچار مشکل می شود. همچنین پوست، استحکام کششی خود را از دست می دهد. در کنار پیر شدن، فاکتورهایی مانند آسیب خورشید، سیگار کشیدن و تغییرات وزنی می توانند روی شل شدگی پوست تأثیر بگذارند.

کاهش کلاژن و الاستین

پوست از سه لایه با نام های اپی درم، درم و بافت زیر پوستی تشکیل شده است. اپی درم لایه سطحی پوست بوده و سرشار از کراتین سفت و مقاوم به آب است. در این لایه تمام سلول های پوستی مرده تجمع یافته و ملانین یافت می شود. ملانین به رنگدانه های پوست گفته می شود. دومین لایه درم نام دارد که عروق خونی، چربی ها، اعصاب و فیبر های کلاژن و الاستین را در خود جای داده است. فیبر های کلاژن و الاستین خاصیت ارتجاعی به پوست می بخشند. با افزایش سن، بدن کلاژن کمتری تولید می کند. این کمبود کلاژن منجر به علائم رایج پیری می شود. چین و چروک، شل شدن پوست که در واقع پوست خاصیت ارتجاعی خود را از دست می دهد از علائم کم شدن تولید کلاژن در بدن است.

از بین رفتن بافت چربی

بیشترین علت از بین رفتن بافت چربی صورت، عامل وراثت و روند پیری است. گرچه مصرف برخی داروها، استرس و مشکلات احساسی و عاطفی، سبک زندگی، رژیم غذایی ناسالم و چاق و لاغر شدن مکرر نیز در تشدید لاغر شدن صورت مؤثر هستند و سبب تسریع این روند می گردند. کاهش حجم صورت با از بین رفتن رگ های خونی، کلاژن و لایه های چربی صورت سبب تو رفتگی صورت می شود. علت از بین رفتن بافت چربی صورت می تواند از عواملی مانند سیگار کشیدن، بیماری های شدید و… نیز ناشی شود. همچنین تغییرات هورمونی بدن نیز می تواند باعث لاغری صورت شود.

تحلیل رفتن ماهیچه های صورت

ماهیچه های صورت نیز با گذشت زمان ضعیف تر می شوند. با از دست دادن تن و انقباض عضلانی (Muscle Tone) و نازک شدن پوست صورت ظاهری شل و افتاده پیدا می کند و خط فک ما کانتور خود را از دست می دهد و برجستگی ها کمتر مشخص می شود.

تغییر شکل استخوان های صورت با افزایش سن

استخوان های صورت شاکله اصلی برای جایگیری ماهیچه ها، پد های چربی و پوست می باشد. این ساختار استخوانی چیزی است که شکل و کانتور منحصر به فرد افراد را مشخص می کند. ساختار استخوانی فرد جوان، دارای گونه های پر و برجسته است و استخوان های زاویه فک، چانه و گونه به خوبی برجستگی خود را نشان می دهند. با افزایش سن، تحلیل استخوان صورت را تجربه می کنیم. این نوع تحلیل استخوان، کانتور و ابعاد صورت ما را تغییر می دهد و باعث بزرگتر شدن حفره حدقه چشم و کاهش زاویه استخوان های گونه و چانه کمتر دیده شدن خط فک می شود.

تغییر لایه های پوستی

پوست ما از سه لایه تشکیل شده است. لایه ی سطحی اپی درم یا روپوست نام دارد. این لایه از چند لایه ی سلول تشکیل شده و به مرور زمان خشک، زمخت و نسبت به اشعه ی مضر آفتاب (فرابنفش) حساس تر می شود. ایجاد لکه های پوستی و خال ها از جمله تغییراتی است که در این لایه مشاهده می شود. لایه میانی یا درم از سلول های سازنده پوست، غدد چربی و عرق و بافت پیوندی (شامل رشته های کلاژن، رشته های الاستین و هیالورونیک اسید) تشکیل شده است. لایه ی میانی علاوه بر در شکل دادن به پوست و حفظ قوام آن نقش، وظیفه ی حفظ آب پوست را نیز برعهده دارد. به همین دلیل با تحلیل رفتن این لایه، پوست خشک و کم طراوت می شود. لایه ی زیرین، زیرپوست یا هیپودرم نام دارد که حاوی بافت پیوند و بالشتک ها یا پدهای چربی است. با افزایش سن، تعداد سلول ها، ضخامت هیپودرم و حجم بالشتک های چربی کم می شود. این وقایع منجر به کاهش حجم پوست و ظاهر شدن چین و چروک ها می گردد.

پیشگیری از پیری پوست

تغذیه

تغذیه سالم و سرشار از میوه ها و سبزیجات تضمین می کند که آنتی اکسیدان های کافی را برای محدود کردن اثرات آسیب زننده رادیکال های آزاد دریافت می کنید. باید سعی کنید رژیم غذایی تان حتی الامکان متنوع باشد؛ اما لازم است بدانید که بعضی خوراکی ها غنی از آنتی اکسیدان هستند و حتی می توانند از پوست محافظت کنند از جمله این خوراکی های مفید می توان به مانند هویج، زردآلو و بقیه میوه ها و سبزیجات زرد رنگ و نارنجی رنگ، بلوبری، سبزیجات سبزبرگ، فلفل دلمه، گوجه فرنگی، لوبیا و بقیه حبوبات، ماهی (به ویژه سالمون) و آجیل اشاره کرد. در عین حال باید بدانید که بعضی غذاها مضر هستند و باید از مصرف آنها اجتناب کنید. رژیم غذایی سرشار از چربی و کربوهیدرات روند پیری پوست را تسریع می کند.

ترک سیگار

استعمال دخانیات فرآیند پیری پوست را تسریع می کند، خاصیت ارتجاعی پوست را کاهش می دهد و باعث تیره و بدرنگ شدن پوست می شود.

استفاده از مرطوب کننده

پوست همگام با بالا رفتن سن نازک تر می شود و در نتیجه چروک های روی آن بیشتر جلب توجه می کند. به همین دلیل مرطوب کننده که پوست را نرم تر و منعطف تر می کند، یکی از مؤثرترین فرآورده های ضدپیری موجود به شمار می آید. هر روز از مرطوب کننده استفاده کنید و صبور باشید.

استفاده از ضدآفتاب

آسیب ناشی از اشعه های قدرتمند UV علت اصلی پیر شدن پوست است. هر روز از ضدآفتاب استفاده کنید و وقتی در فضای باز هستید، ضدآفتاب را هر چند ساعت یک بار تجدید کنید. حالت ایده آل این است که از کرم ضدآفتاب با SPF 30 یا بالاتر که دارای خاصیت ضدآبی و دارای طیف گسترده است، استفاده کنید.

مصرف آنتی اکسیدان

کلاژن پروتئینی با خاصیت ارتجاعی است که باعث جوان به نظر رسیدن و محکم و پر شدن پوست می شود. فرآیند طبیعی پیری و تماس با نور خورشید به مرور زمان موجب کاهش کلاژن پوست می شود. پیشگیری از کاهش کلاژن ممکن نیست؛ اما مصرف آنتی اکسیدان هایی مانند ایدبنون می تواند تولید کلاژن را افزایش دهد و خشکی پوست و چین و چروک ها را کاهش دهد. به علاوه از آنجایی که آنتی اکسیدان ها در کنار یکدیگر بهتر عمل می کنند، بهتر است مصرف آنتی اکسیدان های قوی دیگری مانند ویتامین E و C، رزوراترول و رتینول را نیز در برنامه مراقبت از پوست بگنجانید.

پاکسازی و لایه برداری

گرد و غبار و سلول های مرده پوست باعث ایجاد لکه روی پوست می شود و پوست را خشک، زبر و بدرنگ می کند. پاکسازی پوست و لایه برداری این شانس را به سلول های سالم پوست می دهد که پس از کنار رفتن سلول های مرده دوباره بدرخشند. از یک پاک کننده ملایم استفاده کنید، به خصوص اگر پوست حساسی دارید و برای تمیز کردن پوست به هیچ وجه آن را با خشونت نمالید و نسابید.

بهداشت خواب

وضعیت بدن هنگام خواب نقش مهمی در خستگی پوست دارد. خوابیدن به پهلو علی رغم راحت بودنش به پوست آسیب می زند، چون گونه در این وضعیت باید وزن کل سر را نگه دارد و این فشار می تواند باعث ایجاد چین و چروک یا خطوط ریز بشود. سعی کنید وضعیت بدن را هنگام خوابیدن هر چند وقت یک بار تغییر بدهید تا آسیب کمتری به یک سمت صورت وارد شود. کم خوابی نیز باعث پیری زودرس پوست و سریع تر ایجاد شدن چین و چروک می شود. بی خوابی مشکلات پوستی دیگری مانند بدرنگ شدن پوست و پف کردن چشم ها را به دنبال دارد.

نسخه اصلی مطلب علائم و نشانه های پیری پوست چیست؟ را در سایت دکتر لادن ناظمی بخوانید.

---