پیشرفت علم پزشکی به همراه پیشرفت تکنولوژی توانسته کمک شایانی به تشخیص و درمان بیماری های گوناگون در مراحل اولیه بیماری کند. رادیولوژی یک آزمایش پزشکی غیرتهاجمی است که به پزشکان کمک می کند تا بیماری را تشخیص و درمان کنند. رادیوگرافی با اشعه ایکس شامل قرار گرفتن بخشی از بدن در معرض دوز کمی از اشعه یونیزه برای تولید تصاویر داخل بدن است. رادیولوژی یکی از پرکاربردترین روش در علم پزشکی است که با تصویربرداری از بدن انسان با استفاده از تابش طیف امواج الکترومغناطیس به محل مورد نظر منجر به تشخیص بیماری می شود. هدف علم رادیولوژی تشخیص مشکلات داخلی و جلوگیری از عود بیماری و درمان آن است. پیلوگرام داخل وریدی (IVP) نوعی رادیوگرافی (اشعه ایکس) از کلیه ها، حالب ها و مثانه است که از ماده حاجب ید دار تزریق شده به وریدها استفاده می کند.

وقتی ماده حاجب به داخل ورید بازوی بیمار تزریق می شود، از طریق جریان خون عبور می کند و در کلیه ها و مجاری ادراری جمع می شود و این مناطق را به رنگ سفید در تصاویر اشعه ایکس درمی آورد. IVP به رادیولوژیست اجازه می دهد تا آناتومی و عملکرد کلیه ها، حالب ها و مثانه را مشاهده و ارزیابی کند.

دلایل انجام رادیولوژی مجاری ادراری

• در صورت وجود خون و یا هر چیز غیرطبیعی در ادرار، از این روش برای بررسی و تشخیص دقیق تر مشکل استفاده می شود.
• استفاده از این رادیولوژی می تواند به تشخیص آنومالی سیستم ادراری بیمار، کمک نماید.
• از این روش تصویربرداری به منظور تشخیص وضعیت غیرطبیعی کلیه ها استفاده می شود.
• استفاده نمودن از این روش در تشخیص سنگ کلیه ، تومورهای سرطانی و یا کیست های مختلف در کلیه مؤثر است.
• به طور کلی استفاده نمودن از این روش غیرتهاجمی به پزشک کمک می نماید تا هرگونه سنگ، تومور و کیست غیرطبیعی را مجاری ادراری، کلیه ها و مثانه تشخیص دهد.

اقدامات قبل از انجام رادیولوژی از مجاری ادراری (IVP)

• قبل از انجام IVP باید حتماً Cr بیمار چک شود و باید در رنج نرمال باشد.
• قبل از انجام IVP می بایست جهت تهیه گرافی KUB و اطمینان از آمادگی بیمار به مرکز رادیولوژی اطلاع داد.
• چون ماده حاجب از طریق وریدی تزریق می شود در صورتی که بیمار در بخش بستری می باشد باید یک خط وریدی درشت (ترجیحاً برانول سبز در افراد بالغ و برانول صورتی در کودکان) و مطمئن برای بیمار تعبیه نمود.
• از مصرف داروهای ملینی که بهترین روش برای بیمار محسوب شده و مطلوب بیمار است استفاده نمایید.(به طور مثال اگر از مصرف روغن کرچک امتناع می نماید از کپسول آن که برای بیماران معمولاً مطلوب تر است استفاده نمایید).
• به افرادی که ازدیاد حساسیت به ید، غذاهای دریایی و رنگ کنتراست مورد استفاده در سایر تست های تشخیصی و بعلاوه به افرادی که سابقه آسم یا آلرژی های شدید دارند، یک آنتی هیستامین یا یک استروئید ممکن است پیش از تست داده شود.
• علائم حیاتی مبنا باید ثبت شود.

نحوه انجام رادیولوژی از مجاری ادراری (IVP)

این معاینه معمولاً به صورت سرپایی انجام می شود. روی میز دراز خواهید کشید و سپس تصاویر اشعه ایکس گرفته می شود. سپس ماده حاجب، معمولاً از طریق رگ در بازو، تزریق می شود و به دنبال آن تصاویر ثابت دیگری نیز وجود دارد. تعداد تصاویر گرفته شده به دلیل انجام تست و آناتومی شما بستگی دارد.

در حین عکسبرداری با اشعه ایکس، باید برای مدت چند ثانیه نفس خود را نگه دارید و آرام بمانید تا احتمال تار شدن تصویر را کاهش دهید. مسئول تکنسین برای فعال کردن دستگاه اشعه ایکس به پشت دیوار یا اتاق کناری می رود. همانطور که مواد کنتراست، توسط کلیه ها پردازش می شود، یک سری عکس برای تعیین اندازه واقعی کلیه ها و تصویربرداری از دستگاه ادراری در هنگام شروع تخلیه گرفته می شود. تکنسین ممکن است یک باند فشرده سازی را در اطراف بدن قرار دهد تا ساختارهای ادراری را بهتر مشاهده کند.

وقتی تست تمام شد، ممکن است از شما خواسته شود صبر کنید تا رادیولوژیست تشخیص دهد که همه تصاویر لازم، به دست آمده است. تست IVP معمولاً در عرض یک ساعت انجام می شود. با این حال، از آنجا که برخی از کلیه ها با سرعت کمتری کار می کنند، ممکن است معاینه تا چهار ساعت نیز طول بکشد.

مراقبت های پس از انجام رادیولوژی از مجاری ادراری (IVP)

• علائم حیاتی و برون ده ادراری را کنترل کنید.
• واکنش های تأخیری احتمالی به رنگ کنتراست را از جمله تنگی نفس، راش های جلدی، برافروختگی، کهیر [hives] تاکیکاردی و غیره را مشاهده، گزارش و ثبت کنید.
• محلی را که رنگ حاجب تزریق شده است (معمولاً در ورید گودی آنته کوبیتال) بررسی کنید.
• در صورت وجود درد، گرمی یا قرمزی در محل تزریق، با اجازه پزشک کمپرس گرم استعمال کنید.

عوارض ماده رنگی در رادیولوژی از مجاری ادراری (IVP)

این عوارض به صورت احساس گرم شدگی، گرگرفتگی و گاهی اوقات به صورت تب می باشد. گاهی اوقات حالت تهوع، استفراغ و تورم راه های هوایی نیز می گردد. عکس العمل های شدید و جدی به صورت خیلی نادر نیز دیده شده است. اغلب این علائم در پنج دقیقه اول تزریق دارو مشاهده می گردد. در صورت مشاهده علائم و واکنش های شدید سریعاً پزشک را مطلع نمایید.

نسخه اصلی مطلب دلایل انجام رادیولوژی مجاری ادراری (IVP) را در سایت دکتر غلامرضا سیف بخوانید.

---