پوست بزرگترین اندام بدن به حساب می آید. روی سطح پوست، میلیون ها منفذ وجود دارد که بسیاری از آنها حتی با چشم انسان قابل مشاهده نیست. این منافذ،باید باز باشند تا به پوست اجازه «تنفس» دهد. هر یک از این منافذ، یک ریشه مو را در خود جای داده اند. به علاوه، در عمق منافذ پوست، غدد سباسه( sebaceaus gland) قرار گرفته که چربی خاصی به نام سبوم تولید می کند.

تعداد غدد سباسه در واحد سطح پوست روی صورت، کمر، سینه و کشاله ران ها بیشتر است. هورمون ها نقش اساسی در تحریک این غدد ایفا می کنند تا مقدار سبوم یا چربی بیشتر تولید کنند. به همین خاطر منافذ موجود روی پوست صورتتان، به خصوص روی بینی، پیشانی و گونه ها ممکن است بازتر از منافذ سایر نقاط بدن به نظر بیایند.
دهانه منافذ همه انواع پوست ، از چرب و مختلط گرفته تا خشک، می تواند بازتر از حد معمول شود. این وضعیت باعث ایجاد ظاهری ناخوشایند در سطح پوست می شود، به خصوص اگر آلودگی های مختلف، باکتری، چربی یا سلول های مرده پوست در این منافذ جمع شده باشند.

منافذ باز یا همان (Large Pores) از نظر پزشکی، خطری برای سلامت پوست در پی ندارد، اما به لحاظ زیبایی چندان مطلوب نیست. در نوجوانان و بزرگسالانی که مستعد آکنه هستند، این منافذ پوستی ممکن است مسدود شده و در نتیجه جوش های سرسیاه یا سرسفید روی پوست ظاهر شوند. در سنین بالاتر هنگامیکه پوست دچار علائم پیرپوستی یا Ageing می شود، کلاژن کمتری تولید می کند. همین امر سبب خواهد شد که در این موارد، منافذ پوست، بازتر از حد معمول به نظر برسد و از نظر زیبایی مشکل ساز شود.

لازم به ذکراست که امکان باز کردن یا بستن منافذ پوست وجود ندارد. در اکثر موارد وقتی فردی می گوید که می خواهد منافذ پوستی اش را باز کند، آنچه به آن اشاره دارد در واقع پاکسازی عمیق پوست و خارج کردن چربی اکسید شده در دهانه منافذ پوست است. چنین اقداماتی باعث می شود که منافذ باز پوستی، کوچک تر یا بسته به نظر برسند. مشکل باز شدن منافذ پوست صورت معمولاً در قسمت گونه ها و بینی بیشتر بروز می کند. در برخی از افراد، امکان دارد این مساله در قسمت پیشانی و چانه و در مردان امکان دارد در قسمت سینه، بازوها و مچ دست ها بروز کند.

دلایل ایجاد منافذ به ظاهر باز پوستی

• ایجاد منافذ به ظاهر باز پوستی علل متعددی دارد. این موارد عبارتند از:
• تولید زیادی چربی پوست (سبوم)
• کاهش خاصیت ارتجاعی پوست
• فولیکول های ضخیم مو
• ژنتیک یا وراثت
• کاهش تولید کلاژن در پوست که به واسطه افزایش سن روی می دهد
• آسیب ناشی از قرار گرفتن در معرض اشعه مضر خورشید

عملکرد منافذ پوستی

اگرچه منافذ پوست کوچک به نظر می رسند، به اندازه اعضای دیگر بدن دارای اهمیت می باشند. منافذ پوست سبب خروج حرارت بدن می شوند. چنانچه دمای بدن به علت ورزش و یا فعالیت های جسمانی دیگر افزایش پیدا کند، حرارت به شکل عرق از بدن خارج می شود تا دمای بدن کاهش پیدا کند. منافذ سبب حفظ رطوبت پوست می شوند. فولیکول های مو جهت کمک به حفظ رطوبت پوست، چربی تولید می کنند. در صورت تولید چربی بیش از حد، منافذ پوست از حد معمول بازتر می شوند.

امکان دارد احساسات مختلف از طریق منافذ پوستی ابراز شوند. احساساتی مانند شوکه شدن، ترسیدن و احساس سرما باعث می شوند تا عضلات کوچک در ناحیه فولیکول ها فعال شده و منجر به راست ایستادن موهای بدن در منافذ پوست می شوند.

عوامل مؤثر در باز شدن منافذ پوست

عوامل دیگری که در باز شدن منافذ پوست مؤثر هستند شامل موارد زیر می باشند:

• افزایش سن : افزایش سن باعث بروز مشکلات پوستی مختلفی از جمله باز شدن منافذ پوست می شود. با افزایش سن، سرعت روند پیری پوست نیز افزایش پیدا می کند. این عامل سبب کشیدگی و باز شدن منافذ بسته پوست می شود.
• کاهش میزان کلاژن و الاستین : کاهش میزان کلاژن و الاستین موجود در پوست باعث تحلیل پوست می شود؛ چرا که کلاژن یکی از مهم ترین اجزای پوست محسوب می شود. در صورت از دست رفتن مقادیر زیاد کلاژن، پوست شل و سست شده و منجر به باز شدن منافذ پوست می شود.
• عدم تعادل هورمونی : عدم تعادل هورمونی سبب تیره شدن پوست، باز شدن منافذ و بروز چین و چروک می شود. به علاوه در اثر تولید بیش از حد برخی از هورمون ها، ممکن است آکنه ایجاد شده و پوست بیش از حد طبیعی چرب شود. چربی بیش از حد پوست سبب ایجاد آکنه های غیر التهابی و باز شدن منافذ پوست می شود.
• جنسیت : پوست بدن مردان چرب تر از پوست بدن زنان است و منافذ پوست بدن مردان نیز بازتر است. عوامل هورمونی و قاعدگی می توانند سبب باز شدن منافذ پوست بدن زنان شود.
• نور خورشید : دو نوع پرتو UVA و UVB در نور خورشید وجود دارند. پرتو UVA برای کلاژن زیر لایه میانی پوست مضر می باشد. قرار گرفتن در معرض نور خورشید به طور مداوم به کلاژن و الاستین پوست آسیب وارد می کند و سبب خشکی و باز شدن منافذ پوست و بروز چین و چروک می شود.
• بیماری های پوستی : بیماری های پوستی عامل بسیار مهمی در باز شدن منافذ پوست محسوب می شوند. افراد دارای پوست چرب و یا مبتلا به مشکلات پوستی در ناحیه تی در صورت (T-zone) دارای منافذ پوستی بازتری هستند.

درمان منافذ باز پوست

امکان دارد برخی از افراد نسبت به مساله باز شدن منافذ پوست بی توجه باشند؛ ولی در زنان جوان این مشکل می تواند سبب بروز آکنه التهابی و جوش های سر سیاه شود. در اثر باز شدن این منافذ، چربی بیشتری تولید شده و پوست صورت بیشتر از حد عادی چرب می شود. همچنین باز شدن منافذ پوست می تواند بر آرایش کردن زنان تأثیر بگذارد چرا که جهت پوشاندن منافذ به استفاده مقدار بیشتری از محصولات آرایشی نیاز است. در این صورت محصولات آرایشی بر روی صورت شبیه یک لایه کیک شده و طبیعی به نظر نمی رسد. مشکل باز شدن منافذ پوست بایستی با استفاده از موارد زیر رفع شود:

مصرف داروی موضعی

ویتامین A سبب کاهش فعالیت غدد چربی، تسریع لایه برداری پوست و تحریک تولید کلاژن می شود. در نهایت این ویتامین سبب کاهش خطوط ظریف و چین و چروک و بسته شدن منافذ باز پوست می شود. البته مشاهده نتیجه درمان به چندین ماه زمان نیاز دارد و افراد بایستی جهت استفاده از ویتامین A بایستی احتیاط کنند. این ویتامین سبب حساس شدن پوست در برابر نور خورشید می شود و در نتیجه امکان دارد لک و کک و مک ایجاد شوند. مصرف ویتامین A بایستی با نظارت پزشک انجام شود.

لایه برداری پوست با استفاده از آلفا هیدروکسی اسید (AHA)

استفاده از آلفا هیدروکسی اسید و پلی هیدروکسی اسید (AHA و PHA) به لایه برداری لایه شاخی کمک کرده، پوست را ضخیم کرده و سبب کاهش لکه های تیره و بستن منافذ باز پوست می شود. پس از لایه برداری با AHA، بایستی به طور مداوم از کرم ضد آفتاب استفاده شود. از ورزش در محیط باز باید خودداری شود. پیش از استفاده از AHA با غلظت بیش از ۱۰% برای درمان منافذ باز پوست بایستی با پزشک مشورت شود؛ چرا که در ابتدا بایستی وضعیت پوست بررسی شود.

بستن منافذ باز پوست با لیزر

لیزردرمانی بهترین روش بستن منافذ باز پوست محسوب می شود. لیزردرمانی به دو روش انجام می شود:
لیزر غیر تخریبی: این نوع لیزر باعث آسیب دیدگی سطح پوست نمی شود. لیزر غیر تخریبی بر بافت لایه میانی اثر گذاشته و سبب تولید کلاژن، بستن منافذ باز پوست، کاهش خطوط و چین و چروک های پوست صورت و ضایعات رنگدانه ای پوست می شود. در نتیجه، پوست شاداب تر و باطراوت تر به نظر می رسد.
لیزر تخریبی: این نوع لیزر باعث تولید حرارت می شود. این حرارت سبب ترمیم بخش کوچکی از پوست (از لایه شاخی تا لایه میانی) پوست شده و تقریبا ۳ تا ۴ روز بعد، کلاژن تولید می شود و منافذ باز پوست بسته می شوند.

بستن منافذ باز پوست با امواج رادیویی

از امواج رادیویی حرارتی می توان به منظور بستن منافذ باز پوست استفاده کرد. امواج رادیویی حرارتی علاوه بر از بین بردن چربی صورت، سبب انتقال انرژی حرارتی به لایه میانی پوست و تولید کلاژن می شوند. استفاده از امواج رادیویی روش مناسبی جهت بستن منافذ باز پوست محسوب می شود.

میکرونیدلینگ

میکرونیدلینگ یک روش غیر تهاجمی جهت رفع مشکلات پوستی محسوب می شود. در این روش از درمارولر و یا قلم میکرونیدل استفاده می شود. درمارولر یک غلتک دستی است که سوزن های کوچکی بر روی آن قرار گرفته و قلم میکرونیدل ابزاری مجهز به موتور است که با استفاده از سوزن های کوچک سبب ایجاد سوراخ در پوست می شود. این سوراخ ها باعث ایجاد آسیب های جزئی در پوست شده و سبب افزایش سرعت روند بهبودی پوست می شوند. این روش به بستن منافذ باز پوست کمک می کند.

نسخه اصلی مطلب روشهای درمان منافذ باز پوست را در سایت دکتر محسن سلیمانی بخوانید.

---