علائم روماتیسم مفصلی زانو چیست؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

روماتیسم مفصلی زانو یا روماتوئید آرتریتیس (rheumatoid arthritis) یک بیماری خودایمن و التهابی است. بیماری خودایمنی به بیماری هایی اطلاق می شود که سیستم ایمنی بدن، سلول های بدن خودی را بعنوان عامل بیگانه شناخته و به اشتباه آنها را از بین می برد. این حمله به سلولهای خودی، باعث ایجاد التهاب می شود که علائم اصلی آن تورم و درد است. در روماتیسم مفصلی، هدف سلولهای ایمنی، مفاصل مختلف بدن از جمله مفاصل دست، مچ و زانو هستند. گاهی مشکلات روماتیسم مفصلی از مفاصل بدن فراتر رفته و چشم، قلب، سیستم گردش خون و ریه ها را نیز درگیر می کند. روماتیسم مفصلی به دلایل ناشناخته در زنان بیشتر از مردان رخ می دهد و سن بروز آن نیز از میانسالی شروع می شود.

علت ابتلا به روماتیسم مفصلی زانو چیست؟

در یک فرد سالم، سیستم ایمنی مسئول مبارزه با عوامل بیگانه مانند باکتری ها یا ویروس ها است. در برخی افراد سیستم ایمنی سلولهای خودی را بعنوان عامل بیگانه تشخیص می دهد و برای مقابله با آنها، مواد التهاب آور ترشح می کند. در روماتیسم مفصلی زانو، این مواد شیمیایی التهاب آور موجب حمله ی سلولها به لایه ی سینوویوم (synovium) می شود. لایه ی سینوویوم مسئول تولید مایعی لغزنده است که حرکت مفصل زانو و سایر مفاصل را تسهیل می کند. در صورتی که سینوویوم ملتهب شود، ضخامت آن افزایش می یابد و باعث احساس درد در زانو، سرخ شدگی محل، تورم و بادکردگی می شود.

در این حالت حرکت دادن زانو با مشکل مواجه می شود. علت اشتباه سلول های ایمنی در تشخیص سلولهای خودی کاملا مشخص نیست. به نظر می رسد عواملی محیطی مانند استرس، ویروس ها و باکتری ها با تحریک ژن هایی در سلولهای ایمنی در نهایت به اشتباه آنها منجر می شوند.

علائم ابتلا به روماتیسم مفصلی زانو چیست؟

در مراحل اولیه ی روماتیسم مفصلی زانو، ممکن است علائم التهابی مانند سرخی یا بادکردگی مشاهده نگردند اما علائمی مانند احساس ضعف و درد بروز کنند. علائم زیر می توانند شواهدی از وجود روماتیسم مفصلی زانو باشند:

• درد مفصل زانو ، ضعف و بادکردگی یا سفتی و خشکی در زانو به مدت 6 هفته یا بیشتر
• سفتی و خشکی زانو در هنگام صبح که بیش از 30 دقیقه طول می کشد.
• احساس علائم التهابی در مفاصلی غیر از مفاصل زانو.
• علائم در هر دو زانو مشاهده می شوند.

بسیاری از افرادی که به روماتیسم مفصلی زانو و سایر مفاصل مبتلا هستند احساس خستگی می کنند و گاهی نیز درجات خفیفی از تب را بروز می دهند. علائم روماتیسم مفصلی ممکن است بطور موقتی بروز کنند، متوقف شوند و دوباره بروز کنند.

علائم روماتیسم مفصلی زانو در اندام هایی غیر از مفاصل

• چشم: خشکی، درد، التهاب، سرخی، حساسیت به نور و مشکل در دید
• دهان: خشکی، التهاب لثه، عفونت، احساس سوزش
• پوست: تشکیل گره های روماتوییدی (به شکل توده هایی در زیر پوست در اطراف استخوانها دیده می شوند)
• ریه : التهاب، ایجاد آسیب هایی در ریه که در نهایت به تنگی نفس یا سایر مشکلات ریوی منجر می شود
• رگ های خونی: التهاب رگ ها که در نهایت میتواند منجر به آسیب در اعصاب، پوست و سایر اندام ها شود
• خون: کاهش سلول های خونی
• قلب: آسیب عضلات قلب و سایر اندام های مجاور آن

درد مفصل زانو باعث می شود تا تحرک فرد کاهش بیابد که این عامل خود به افزایش وزن فرد منجر می شود. افزایش وزن به نوبه ی خود احتمال کلسترول بالا، دیابت، بیماری های قلبی و فشار خون بالا را بالا می برد.

عواملی که احتمال ابتلا به روماتیسم مفصلی زانو را افزایش میدهند

عواملی که احتمال ابتلا به روماتیسم مفصلی زانو را افزایش می‎ دهند که این عوامل در مورد روماتیسم در تمام مفصل ها موثر هستند عبارتند از :

• سن: روماتیسم مفصلی زانو در هر سنی ممکن است بروز کند اما احتمال بروز آن در سنین بالا بیشتر است. بیشترین میزان بروز در سن 60 سالگی و پس از ان است.
• جنسیت: احتمال بروز روماتیسم مفصلی در خانم ها، 2 تا 3 برابر بیشتر از آقایان است
• ژنتیک و سابقه ی خانوادگی: وجود برخی ژن ها در فرد احتمال بروز روماتیسم مفصلی را افزایش می دهد. همچنین وجود برخی از این ژنها وضعیت روماتیسم مفصلی فرد را بدتر می کنند. از جمله ی این ژن ها می توان به HLA class II اشاره کرد. خطر این ژن ها در افرادی که در معرض برخی فاکتورهای محیطی مانند سیگار و چاقی هستند بیشتر است.
• دخانیات از جمله سیگار: علاوه بر افزایش احتمال ایجاد روماتیسم مفصلی، در تشدید آن نیز نقش دارد.
• سابقه ی زایمان: خانم هایی که هرگز زایمان بچه نداشته اند احتمال بیشتری برای بروز روماتیسم مفصلی دارند.
• سبک زندگی در دوران نوزادی یا کودکی: افرادی که در دوران نوزادی خود، مادر آنان سیگاری بوده است 2 برابر احتمال بیشتری برای بروز روماتیسم مفصلی نسبت به افرادی که مادر آنان سیگاری نبوده است نشان می دهند. کودکانی که درامد والدین آنان در سطح پایینی است نیز احتمال بیشتری برای بروز روماتیسم مفصلی دارند.
• چاقی و اضافه وزن: هر چه فرد وزن بیشتری داشته باشد احتمال بروز روماتیسم مفصلی نیز بیشتر می شود.

عواملی که احتمال ابتلا به روماتیسم مفصلی زانو را کاهش می‎ دهند

علاوه بر تاثیر مثبتی که دوری از فاکتورهای خطر روماتیسم مفصلی زانو دارند، نشان داده شده است که شیردادن مادر از پستان خود به کودک، احتمال ابتلا به روماتیسم مفصلی زانو و سایر مفاصل را در مادر کاهش می دهد.