فوايد :
1. بهترين نوع تغذيه نوزاد است.
2. تازه و عاري از آلودگي ميكروبي است.
3. حاوي عوامل ايمن بخش و ضدعفونت است.
4. ميزان ابتلا به انواع حساسيت در نوزاداني كه از شير مادر استفاده مي كنند بسيار كمتر است.
5. مانع پرخوري كودك مي شود.
6. باعث تكامل بهتر فك و دندان نوزاد مي شود.
7. قابل دسترس ، ارزان و راحت تر از هر شيوه ديگر تغذيه نوزاد است.
8. به دليل تماسهاي مكرر كودك با بدن مادر در جريان شيردهي ، احساس آرامش و رضايت در مادر به وجود مي آيد.
تغذيه مادران شيرده :
نيازهاي غذايي مادراني كه به طور انحصاري از شيرخود براي تغذيه شيرخوار استفاده مي كنند به مراتب بيشتر از دوران بارداري است. غذاي روزانه مادر بر حجم شير توليد شده تاثير نمي گذارد ، بلكه اولين عاملي كه موجب تغيير حجم شير مي شود ، تعداد دفعات شيردهي است. تركيبات شير با رژيم غذايي مادر متغير است ، براي مثال تركيبات اسيدهاي چرب ، سلنيوم ، يد و يرخي ويتامينهاي B محلول در آب موجود در شير مي توانند تحت تاثير تغذيه روزانه مادر شيرده قرار گيرند.
انرژي :
ميانگين توليد شير در 6 ماهه اول كه شيرخوار فقط با شير مادر تغذيه مي شود به حدود ml 750 در روز مي رسد. طي 6 ماهه دوم ، توليد شير معمولا به ميانگين ml 600 در روز كاهش مي يابد ( به دليل آغاز تغذيه تكميلي شيرخواران ) . مقدار انرژي روزانه توصيه شده براي زن شيرده kcal 500 علاوه بر ميزاني است كه در دوران غير بارداري پيشنهاد شده ست .
زنان چاق و زناني كه افزايش وزن بيش از حد در دوران بارداري كسب كرده اند از اين ميزان كمتر نياز دارند.
بيشترين تاثير سوء تغذيه مادر بر ميزان توليد شير روزانه هنگامي اتفاق مي افتد كه مادران شيرده براي كاهش وزن دست به يك رژيم غذايي نا مناسب مي زنند.
هنگامي كه عمل شيردهي به خوبي برقرار شد ، مادر مي تواند مصرف انرژي خود را به تدرج كاهش داده و مصرف مقدار چربي خود را افزايش دهد ، بدم اينكه تاثيري در توليد شير داشته باشد. توصيه مي شود كه زنان شيرده انرژي مصرفي خود را به كمتر از kcal 1800 در روز كاهش ندهند.
كاهش مصرف انرژي و كاهش مصرف مايعات مي تواند منجر به كاهش حجم شير گردد. اين مادران بايد به مصرف زياد مايعات توصيه شوند و در روزهاي گرم تابستان مقدار مايعات را به حد اكثر برسانند. همچنين بايد يدانند كه قرص هاي ضد بارداري موجب كاهش توليد شير به خصوص در 10-6 هفته اول در دوران شيردهي مي شوند.
پروتئين :
اضافه شدن gr 15 پروتئين به رژيم غذايي روزانه زن شيرده در 6 ماهه اول شيردهي و gr 12 در 6 ماهه دوم توصيه مي شود.
چربي ها :
مقدار چربي شير مادر بر روي مقدار و درجه اشباع چربي در رژيم غذايي وي تاثير مي گذارد. منع شديد مصرف انرژي موجب حركت چربي بدن مادر و در نتيجه توليد شير همراه با يك تركيب اسيد چرب شبيه به چربي ذخيره بدن مادر خواهد بود. شير انسان حاوي 10 تا 20 ميلي گرم بر دسي ليتر كلسترول است كه تقريبا 100 ميلي گرم آن در روز توسط كودك شيرخوار به مصرف مي رسد.
هرچند كه ميزان كلسترول موجود در شير با پيشرفت شيردهي كاهش مي يابد ، اما به نظر نمي رسد مقدار آن با رژيم غذايي مادر تغيير پيدا كند. به دليل وجود زياد تركيبات ليپاز در شير مادر ، اسيدهاي چرب آزاد به ميزان زيادي حتي قبل از مرحله هضم غذا در روره وجود دارند و به اين ترتيب مقدار انرژي بيشتري در دسترس شيرخوار قرار مي گيرد.
ويتامين ها و مواد معدني :
مصرف برخي از ويتامينها و مواد معدني توسط مادر مي تواند بر غلظت اين مواد در شير مادر تاثير بگذارد. براي مثال ، اضافه كردن روي به رژيم غذايي مادران موجب افزايش غلظت آن در شير مادر مي شود.
سلنيوم موجود در شير مادر بطور قابل ملاحظه اي به مقدار سلنيوم موجود در بدن مادر وابسته است.
ويتامين D شير مادر حدود 25 واحد بين المللي در ليتر است. اگر مادري از تغذيه خوب برخوردار باشد و شير خوار هم به خوبي در معرض تابش نور خورشيد قرار گيرد ، نيازي به مكمل ويتامين D وجو ندارد.
كلسيم موجود در شير به مصرف كلسيم مادر بستگي ندارد.همچنين شواهدي دال بر اينكه تغييرات تراكم مواد معدني استخوان به ميزان مصرف كلسيم ( 1600 ميلي گرم در روز ) بستگي دارد ، وجود ندارد. بطور رايج ، در 3 تا 6 ماه دوران شيردهي بين 1 تا 2 درصد در تراكم معدني استخوان تمام بدن و بين 3 تا 5 درصد در تراكم نخاع كمري كاهش مشاهده مي شود كه اين كاهش با ادامه يا قطع شيردهي برطرف مي گردد.
به همين دليل مقدار پيشنهادي مصرف كلسيم در دوران بارداري و شيردهي يا دوران غير بارداري يكسان است. ( 1300 ميلي گرم در روز براي زنان 9 تا 18 ساله و 1000 ميلي گرم در روز براي زنان 19 تا 50 ساله ) .