هیستروسالپنگوگرام (HSG) نوعی عکسبرداری مخصوص با اشعه x از رحم و لوله های آن است. HSG را پس از قطع خونریزی قاعدگی یعنی در روزهای 6 تا 7 قاعدگی و هنگامی که هنوز جدار داخلی آن نازک است انجام میدهند. این عمل معمولاً در کلینیکهای رادیولوژی قابل اجرا خواهد بود.عکس رنگی، یکی از مراحل اصلی بررسی های اولیه ناباروری می باشد . HSG روشی قابل اعتماد بوده و بخوبی تحمل می شود .
همچنین علاوه بر کاربرد تشخیصی این روش اثرات درمانی نیز دارد .عمده ترین علت چسبندگی لوله ها ، عفونت های داخل لگن است .(قاعدگی منظم و خون ریزی شدید ، بسته بودن لوله ها را تأیید یا رد نمی کند .) نام دیگر عکس رنگی از رحم و لوله ها هیستروسالپنگو گرافی است که به اختصار H.S.G گفته می شود .هیستروسالپنگوگرافی (HSG) یکی از مراحل اصلی بررسی های اولیه ناباروری می باشد . HSG روشی قابل اعتماد بوده و بخوبی تحمل می شود .
علاوه بر کاربرد تشخیصی این روش اثرات درمانی نیز دارد .حدود 25% تا 50% از علل ناباروری زنان را اختلالات لولهای بخود اختصاص میدهد. آسیبهای لولهای معمولاً بدنبال عفونتهای لگنی و یا به علل ناشناخته بوجود میآیند.بسیاری از پزشکان قبل از انجام هیستروسالپنگوگرام، آنتیبیوتیک و مسکن را برای بیماران خود تجویز میکنند. طرز کار:پس از قرارگرفتن بیمار روی تخت رادیولوژی پزشک وسیله مخصوص این کار را که کانولای سرویکس نام دارد در داخل مجرای دهانه رحم قرار میدهد. این وسیله فلزی است ولی اخیراً نوع یکبار مصرف و پلاستیکی آن هم به بازار عرضه شده است.
در مرحله بعد یک ماده حساس به اشعه بداخل حفره رحم تزریق میشود. این ماده ى ابکی حفره رحم رو پر میکنه وباید از لوله ها سرریز شود و بریزد تو حفره ى شکم.در این صورت لوله بازه.اما ,تنگی ها وچسبندگیها وناهنجاریها مثل سپتوم رحم,داخل عکس مشخص میشود .ممکنه چند روز بعد لکه بینی داشته باشید.
.این کار بطورمداوم و با فشار کم در ضمن مشاهده رحم با دستگاه خاص بایستی انجام گیرد. با گرفتن تصاویر مختلف میتوان عبور ماده رنگی به داخل حفره رحم و سپس لوله ها و از آنجا به شکم را مشاهده کرد.