تفاوت روش شنوایی کلامی با روش شنوايی شفاهی

دکتر سعید ملایری [ شنوایی شناسی ]آدرس وب سایت : www.samakonline.ir
آدرس مطب : تهران ،انتهای خیابان امام خمینی سپه غربی نرسیده به بزرگراه یادگار امام خمینی ،پلاک 1386 تلفن مطب : 66845959 - 021

آيا روش شنوايي- كلامي با روش شنوايي- شفاهي و يا روش های توانبخشي شنیداری مرسوم تفاوت دارد ؟
روش شنوايي- كلامي از جهات زيادي با روش شنوايي- شفاهي و توانبخشي شنیداری مرسوم متفاوت است. خانوادهاي كه روش شنوايي- كلامي را انتخاب ميكند، با تکیه بر مجموعهاي از اصول راهبری کننده به كودك كم شنوای خود کمک می کند مهارت گوش دادن، درک گفتار از طريق شنيدن و برقراري ارتباط به صورت گفتاري را فرا بگیرد.اگرچه ممكن است خانوادههاي شركت كننده در برنامه هاي توانبخشي شفاهي مرسوم يا روش شنوايي- شفاهي از برخي از اين اصول در كار خود بهره بگيرند، ولي روش شنوايي- كلامي تمامي اين اصول را در بر مي گيرد.

تشخيص زود هنگام وتجويزسمعك مناسب يا كاشت حلزون، براي رشد ارتباط شنوايي- كلامي الزامياست. اگر كودكي بخواهد گفتار و زبان را از طريق شنوايي درک كند، بايد ياد بگيرد تا از باقيمانده شنوایی تقويت شده از طریق سمعک يا كاشت حلزون بیشترین بهره مندی را داشته باشد. با استفاده از درمان تشخيصي، درمانگر شنوايي- كلامي ميتواند اطلاعات مهمي را درباره توانايي كودك براي دستيابي به تمام طیف فرکانسی گفتار، به دست آورد. اين اطلاعات از آن جهت ارزشمند است كه نشان ميدهد آیا سمعك يا كاشت حلزون كودك به خوبی تنظيم شده است یا خیر. اگرچه كار روي باقیمانده شنوايي جزئي از روش های آموزشی دیگر نیز مي باشد، اما تمرین روی مهارت فراگیری از طریق شنوایی که در برنامه شنوایی-کلامی مورد توجه قرار می گیرد، این برنامه را از دیگر برنامه های آموزشی کاملا جدا و منحصر به فرد می کند.

در برنامههاي توانبخشي شنیداری و برنامههاي شنوايي- شفاهي، معمولا بخشهايي از جلسه درماني هر كودك به كار روي مهارت های شنوايي اختصاص پيدا ميكند. اين بخش از آموزش ها “تربيت شنوايي” ناميده ميشود. در این برنامه ها، روی مهارت هاي هدف به صورت جداگانه كار ميشود. در برنامه شنوايي- شفاهي، از شنوايي تقويت شده به عنوان یک بخش”مکمل و مفید” برای تکنیک های لب خواني و نشانه های لامسه اي در رشد و توسعه مهارت های گفتار و زبان استفاده ميشود(موسسه بين المللي شنوايي- كلامي، 1990). در برنامه های شنوایی-شفاهی درك اصلی گفتار از طریق لب خواني حاصل شده و به وسيله شنوايي كامل ميشود. لذا از كودك انتظار نميرود جز هنگام تمرينات تربيت شنوايي، بر روي شنوايي خود تكيه كند. برنامههاي شنوايي- شفاهي از لحاظ ميزان تاکید روي رشد مهارت هاي شنوايي و استفاده از شنوايي براي درک گفتار با یکدیگر تفاوت ميكنند.

والدين نيز به عنوان بخشي از برنامه شنوايي- كلامي، ياد ميگيرند تا محيط هاي مناسب گوش دادن براي كودك را فراهم كرده و ميزان گوش دادن و يادگيري شنوايي كودك را در ساعات بيداري او بهبود ببخشند. به این ترتیب كودك از طريق تعامل با خانواده و طی انجام فعاليتهاي روزمره، مي آموزد كه هر یک از صداها مفهوم دارند. در برنامه شنوایی-کلامی، مهارت كودك در درک گفتار و برقراري ارتباط كلامي صرفا از طريق تمرينات مجزا رشد و توسعه پیدا نميكند. بلكه، مهارت های شنوايي، گفتار، زبان و مهارت های شناختي هم زمان با هم رشد پيدا ميكنند. در این برنامه، پيشرفت مهارت های ارتباطي كودك همان روند توالي رشد طبیعی مهارت ها در کودکان همسن و سال او را طی می کند. از این رو، شنوايي جزئي از شخصيت كلي كودك ميشود(پولاك، 1970) و كودك براي مشارکت در جمع خانواده آماده ميشود.

در روش شنوايي كلامي، گاهی اوقات درمانگر ممكن است هنگام برقراري ارتباط با كودك، علایم بینایی را محدود كند. اين موضوع گاهي به اشتباه تفسير ميشود و باید دانست که این تکنیک تنها تا زماني لازم است كه بعضي عملكردهاي گوش دادن در كودك رشد و توسعه یابد. در روش شنوايي- كلامي تلاش ميشود تا از حداكثر باقيمانده شنوايي كودك استفاده شود تا كودك بتواند از تمامي پنج حس خود براي بررسي جهان پيرامون، استفاده كند. كودك دایما به انجام گوش دادن تشويق ميشود و بر خلاف آنچه که در روش های توانبخشي شنیداری مرسوم يا روش شنوايي- شفاهي ديده ميشود، توجه کودک به سمت لب خواني يا استفاده از علایم لامسه ای هدايت نميشود.

در روش شنوايي- كلامي، والدين به عنوان شريك درمانگر در درمان شركت ميكنند. آنها به طور فعال در هر جلسه درماني حضور دارند. تكنيكهاي تاکید بر ويژگي هاي مهم گفتاري معمولا تحت نظر یک درمانگر ارایه ميشود و این امر تا زماني ادامه پیدا می کند كه والدين اعتماد به نفس لازم براي ارتباط با كودك و يكپارچه كردن تكنيكها در فعاليتهاي روزمره كودك را به دست آورند. اما در روش های مرسوم، والدين هميشه به طور فعال در درمان شركت نميكنند و معمولا از آنها خواسته ميشود تا از پشت يك شیشه دو طرفه به چگونگي كار درمانگر يا مربي با كودك نگاه كنند.

نمونه ای از جلسات روش شنوایی - کلامی
روش شنوايي- كلامي، یک روش تشخيصي انفرادي است. هنگامي كه والدين، كودك و درمانگر مشغول بازي شدند، درمانگر پيوسته به ارزيابي تواناييهاي كودك ميپردازد و براساس نيازهاي كودك، فعاليتهاي جلسه درماني را طرح ريزي ميكند. در هرجلسه پيشرفت كودك و خانوادهاش، مورد بررسي قرار ميگيرد. وقتي كودك جلسه درماني را ترك ميكند، درمانگر خانواده را از اهداف خاص كار در منزل و راهبردهاي پيشبرد مهارت های هدف مطلع مي کند. والدين الگوهاي اوليه براي رشد ارتباط شنوايي - كلامي كودك هست
ادامه مطلب ....
تهیه و تدوین: موسسه دانش بنیان نیوشا