زوجهایی که بدنبال ارزیابی و درمان ناباروری هستند حتما با واژه هیستروسالپنگوگرافی که البته بیشتر به نام عکس رنگی رحم مصطلح است اشنایی دارند.عامل لوله ای مسؤول حدود 25-20 درصد ناباروری زنان است که بنا به دلایل متعددی ایجاد میشود.از این رو بررسی باز بودن مسیر لوله های فالوپ که یکی از ارکان اساسی باروری زوجها محسوب میشود ازاهمیت ویژه ای برخوردار است.
علی رغم اینکه گفته میشود عکس رنگی رحم ، HSG یا هیستروسالپنگوگرافی یک گرافی سیاه وسفید است که با ورود ماده حاجب به رحم ولوله های فالوپ ، فضای داخل حفره رحم و کل طول لوله ها به خوبی نمایان میشود.هیستروسالپنگوگرافی ، اولین وساده ترین روش جهت بررسی حفره رحم از نظروجود ضایعه فضاگیر ( پولیپ و فیبروم ) و ناهنجاریهای مادرزادی رحم مثل سپتوم یا دیواره رحم ، رحم دوشاخ ، رحم تک شاخ ، چسبندگی داخل رحمی و.... و بررسی باز بودن لوله هاست. در مواردی که تشخیص ان به عهده پزشک متخصص نازایی است انجام هیستروسالپنگوگرافی ممنوعیت دارد.
1- بارداری یا شک به ان
2- حساسیت به ماده حاجب
3- عفونتهای حاد لگن
4- هیدروسالپنکس شناخته شده
5- خونریزی رحمی یا سیکل قاعدگی نامنظم
عکس رنگی رحم ( HSG ) همراه با تزریق ماده حاجب محلول در آب به داخل رحم 5-2 روز پس از اتمام قاعدگی ( روز 12-7سیکل ) انجام میشود تا احتمال بارداری رد شده باشد و نیز ریسک عفونت کمتر شود.احتمال ایجاد عفونت پس از گرافی بسیار کم و حدود 3در هزاردر برخی افراد میباشد.بنابراین بهتر است قبل از انجام عکس رنگی رحم ، انتی بیوتیک تجویز شده توسط متخصص زنان را مصرف کنید.معمولا در این موارد داکسی سایکلین 100 میلی گرم دو بار در روز به مدت 5 روز تجویز میشود که از روزقبل از HSG شروع شده و به مدت 5 روز ادامه می یابد. ممکن است بعضی افراد درد مختصری را در حین انجام گرافی تجربه کنند که در ادامه ، راهکارهایی برای کاهش این درد ارایه خواهد شد.
هیستروسالپنگوگرافی ( HSG ) اولین و ساده ترین و بهترین روش بررسی لوله ها و حفره رحم بطور همزمان می باشد. همچنین عکس رنگی رحم نسبت به سایر روشها کم هزینه بوده ودر مراکز رادیولوژی انجام میشود.گاهی گرفتگی مسیر لوله های فالوپ به علت ترشحات و دبری ها رخ میدهد که عبور ماده حاجب از لوله ها باعث برطرف شدن این گرفتگی شده و حتی گاهی اوقات بارداری طبیعی پس از انجام هیستروسالپنگوگرافی رخ می دهد.عکس رنگی رحم هم مسیر لوله ها و هم تحرک و نمای لوله ها را بخوبی نشان میدهد و در صورتی که توسط رادیولوژیست ماهر انجام شود دقت و حساسیت بالایی دارد.
دکتر منصوره پژمان منش ، جراح و متخصص زنان و زایمان ، فوق تخصص نازایی و آی وی اف در اصفهان
نسخه اصلی مطلب هیسترو سالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم را در سایت دکتر منصوره پژمان منش بخوانید.