اندومتریوز وقتی رخ می دهد که بافتی که به صورت معمول درون رحم رشد می کند و به عنوان آستر رحم شناخته می شود، در سایر بخش های بدن کاشته می شود. این بافت ممکن است در تخمدان ها، لوله های تخمدان، روده ها وحتی خارج از لگن کاشته شود. با تغییرات هورمونی در طی سیکل قاعدگی، این بافت ها نیز شروع به ریزش می کنند و ممکن است باعث چسبندگی دردناک و یا بافت های جوشگاهی (اسکار) شوند. بیش از 5.5 میلیون زن آمریکایی نشانه هایی از اندومتریوز دارند. در ایران شیوع این بیماری مشخص نیست ولی در بسیاری از خانم های ناباروری درطی عمل لاپاراسکوپی کشف می شود.

علائم اندومتریوز

• درد قبل و حین و پس از پریود شایع ترین علائماندومتریوزاست.
• برای بسیاری از زن ها این درد ممکن است ناتوان کننده باشد و ممکن است حتی در طی روابط زناشویی رخ دهدو یا در طی حرکت روده ها و یا در حین ادرار کردن.
• گاهی این دردها موجب درد مزمن ناحیه لگن و درد در ناحیه پایین کمر می شود.
• اما بسیاری از زنان مبتلا به اندومتریوز هم ممکن است درد خفیف بوده و یا هیچ علائمی نداشته باشند.
• درد معمولا با ناحیه کاشت بافت های اندومتریوزارتباط مستقیم دارد.

آیا دردهای قاعدگی همیشه با اندومتریوز مرتبطند ویا می توانند عادی تلقی شوند؟

• بیشتر زنان دردهای خفیفی را در طی دوره های قاعدگی خود تجربه می کنند که ممکن است با داروهای معمول کاهنده درد بهبود یابند اما اگر درد بیش از دو روز طول بکشد و و فرد را از فعالیت های روزمره باز دارد و پس از پایان پریود همچنان باقی بماند باید با پزشکتان مشورت کنید اندومتریوز گاهی باعث درد در ناحیه پایین کمر هم می شود.

اندومتریوز و نوجوانان

• درد اندمتریوز می تواند با نخستین دوره قاعدگی آغاز شود اگر درد پریود شما به حدی است که شما را از فعالیت های روزانه باز می دارد حتما باید با پزشکتان مشورت کنید اولین قدم پیگیری نشانه ها و دریافت داروهای ضد درد است اما معمولا گزینه های درمانی برای نوجوانان نیز مشابه بزرگسالان است.

اندومتریوز و نازایی

• گاهی اولین و تنها نشانه اندومتریوز ناباروری و ایجاد مشکل در بجه دار شدن است.
• یک سوم زنانی که ناباروری با علت ناشناخته دارند به اندومتریوز مبتلا هستند.
• ممکن است جوشگاه ها و ایجاد چسبندگی در بافتها علت ناباروری باشد.
• خبر خوب این است که درمان دارویی در درمان ناباروری ناشی از اندومتریوز موثر است و بارداری خودش می تواند علایم اندومتریوز را بهبود ببخشد.

اندومتریوز و میوم ( فیبروئید)

• اندومتریوز یکی از دلایل دردهای شدید قاعدگی است اما درد می تواند ناشی از علل دیگری مانند فیبرودید یا میوم هم باشد.
• میوم رشد غیر سرطانی بافت عضلانی رحم است.
• فیبروئیدها می توانند موجب دل دردهای شدید ویا تشدید خونریزی قاعدگی شوند.
• دردمیوم ممکن است در هر زمان دیگری از سیکل به غیر از دوران پریود نیز رخ دهد.

چه عاملی باعث اندومتریوز می شود ؟

• هنوز دانشمندان دقیقا نمی دانند که علت رشد خارج رحمی بافت اندومتر (آستر رحم) چیست.
• اما فرضیه های متعددی وجود دارند.
• ارث نقش مهمی در بروز اندومتر ایفا می کند.
• مهاجرت سلولهای اندومتر به محوطه لگن در زمان پریود از طریق برگشت خون قاعدگی و یا در طی عمل سزارین نیز از فرضیه های دیگر است.
• اختلال در سیتم ایمنی نیز می تواند این پدیده را تشدید کند.

چه کسانی در معرض اندومتریوز هستند؟

• اندومتریوز در زنان زیر شایعتر است زنان در دهه 30 و 40 زندگی زنان بدون فرزند زنان با پریودهای طولانی تر از 7 روز زنان با سیکلهای کمتر از 28 روز شروع پریود قبل از 12 سالگی زنانی که مادرو خوهرانشان مبتلا به اندومتریوز بوده اند.

تشخیص اندومتریوز

• الگوی پریودها: زمانی که درد رخ می دهد شدت درد مدت درد هر نوع تشدید درد دردی که فعالیت های روزانه را مختل می کند درد در طی روابط زناشویی، حرکت روده ها و ادرار کردن
• معاینه پزشکی: پزشک شما می تواند با یک معاینه لگن تخمدان ها، رحم و دهانه رحم را برای بررسی موارد غیر طبیعی مورد بررسی قرار دهد.
• معاینه لگن: یک معاینه لگنی می تواند گاهی میستهای اندومتریوزی و چسبندگی های ناشی از اندومتریوز را تشخیص دهد. معاینه لگن توسط پزشک یا ماما همچنین برای تشخیص اندومتریوز از سایر مواردی که علایم مشابه ایجاد می کنند نیز مفید است.
• سونوگرافی: سونوگرافی و تصویر برداری از طریق سی تی اسکن وMRIنیز می توانددر تشخیص کمک کننده باشد.
• اما لاپاراسکوپی: (مشاهده احشای شکمی از طریق دوربین ) تنها راه قطعی و مطمئن تشخیصی اندومتریوز است.
• پزشک شما می تواند پس از اتساع شکم شما با گاز از طریق یک برش کوچک شکمی وسیله ای را برای مشاهده وارد شکمتان کند و سپس از طریق نمونه برداری و بیوپسی به تشخیص قطعی دست پیدا کند.

درمان اندومتریوز

• داروهای مسکن و ضد التهابی غیر استروئیدی مانند بروفن ناپروکسن دردهای همراه با اندومتریوز را بهبود می بخشند قرص های پیشگیری از بارداری ترکیبی نیز با تنظیم میزان هورمونهای استروژن و پروژسترون دوره پریود را کوتاهتر و منظم تر می کنند و بدین ترتیب درد قاعدگی را بهبود می بخشند مصرف قرصهای پیشگیری بدون توقف 7 روزه میان دوره و یا قرص های پروژسترونی تنها از رایجترین درمانهای دارویی اندومتریوز هستند.
• البته در بسیاری از موارد اندومتریوز پس از توقف قرص ها باز می گردد.
• درمان جراحی از طریق لاپاراسکوپی و یا عمل باز برای برداشتن چسبندگی ها نیز از سایر گزینه های درمانی برای اندومتریوز است.
• لاپاراسکوپی امکان بارداری پس از اندومتریوز را بسیار بهبود می بخشد.
• در صورت عدم موفقیت درمان انجام تلقیح داخل رحمیIVFاز آخرین گزینه ها خواهد بود.

نسخه اصلی مطلب عامل مشترک درد قاعدگی و نازایی یا اندومتریوز را در سایت دکتر میترا مولائی نژاد بخوانید

---