باورهای نادرست در مورد تغذیه با شیر مادر

شهزاد محمدیان [ متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا ]آدرس وب سایت : www.armitaclinic.ir
آدرس مطب : شهرک غرب بلوار فرحزادی تقاطع دریا خ نورانی پلاک 19 طبقه سوم تلفن مطب : 22366770 - 021

بزرگترین موانع و مشکلاتی که بر سر راه تغذیه با شیر مادر وجود دارد، پیشنهادات و پند و اندرزهایی است که از طرف اطرافیان در مورد نحوه تغذیه شیرخوار به مادر داده می شود که بعضا اشتباه و گیج کننده است. نیت دوستان و نزدیکان به اشتباه انداختن مادر نیست، بلکه ناشی از نا آگاهی و یا انتقال عادات و عقاید فرهنگی و سنتی از نسلهای گذشته است.و اما شما مادر عزیز، این شما هستید که باید اطلاعات درست را از نادرست تشخیص داده و آنچه را که بهترین است برای فرزند خود انجام دهید.امیدوارم بیان تعدادی از این باورهای نادرست، علل ایجاد چنین اعتقادهای نادرست و اصلاح آنها، بتواند کمکی برای شما باشد تا با اعتقاد و اعتماد هر چه بیشتر فرزند خود را حتی از یک قطره شیر مادر، این مایه حیات و سلامتی که خداوند در وجودتان به ودیعه گذاشته است، محروم نکیند.

1- باور نادرست:
شیرم کافی نیست.بعضی مادران تصور می کنند شیر کافی برای تغذیه فرزند خود ندارند. نگرانی آنها به علت مشاهده موارد زیر است:

زیاد گریه کردن و بی قراری شیرخوار
برخی از شیرخواران ممکن است در ساعات مشخصی در طول روز بی قرار باشند. اکثر مردم تصور می کنند بی قراری شیرخوار به علت گرسنگی است در صورتی که علاوه بر گرسنگی دلایل دیگری مثل نیاز بیشتر شیرخوار به آرامش، نوازش، محبت و در آغوش گرفتن ، خیس بودن کهنه یا سرما و گرما نیز موجب گریه و بیقراری شیرخوار می گردد. به علاوه بعضی از شیرخواران در طول چند ماه اول زندگی هنگام عصر و شب گریه می کنند که آنرا گریه قولنجی می گویند. این حالت ارتباطی به کمبود شیر مادر ندارد.

نرمی پستان ها و مرطوب نشدن ( نشت کردن شیر )
با کاهش میزان هورمون ها پس از تولد نوزاد، پستان ها نرم تر می شوند که این حالت کاملا طبیعی است و حدود 6 هفته پس از زایمان و یا حتی زودتر رخ می دهد. نشت نکردن پستان ها نیز دلیل ناکافی بودن شیر مادر نیست و خروج خود به خود شیر از پستان فقط در طول چند هفته اول زایمان دیده می شود.

با دوشیدن پستان ها مقدار کمی شیر خارج می شود
برخی از مادران با وجود داشتن شیر کافی و تامین نیاز فرزندشان،ممکن است هنگام دوشیدن بیش از چند قطره شیر مشاهده نکنند ولی با مکیدن شیرخوار شیر کافی جریان می یابد و جای هیچگونه نگرانی نیست.

زود به زود شیر خوردن و مکیدن انگشت
یکی از مزایای شیر مادر زود هضم شدن آن است، پس شیر مادر خواران زود به زود گرسنه می شوند. به علاوه بسیاری از شیرخواران نیاز به آرامش دارند که با مکیدن پستان مادر تامین می شود. در روند رشد شیرخواران دوره هایی از "رشد سریع" وجود دارد که حدود 2 هفتگی، 6 هفتگی و 3 ماهگی است. در این دوره ها لازم است تغذیه مکرر او با شیر مادر صورت گیرد و این خود موجب افزایش شیر مادر می شود.

مطمئن باشید در شرایط زیر میزان شیر شما کافی است :
Ø افزایش وزن شیرخوار بر اساس منحنی رشد (به طور متوسط 500 گرم در ماه) که با توزین ماهانه او و مراجعه به پزشک و مراکز بهداشتی- درمانی یا خانه های بهداشت میسر می گردد.
Ø حدود8-6 بار دفع ادرار به صورت کهنه کاملا خیس در 24 ساعت ، در صورتی که شیرخوار فقط با شیر مادر (بدون مصرف هیچگونه مایعات دیگر)تغذیه شود.
Ø 5-2 بار دفع مدفوع در روز، البته با افزایش سن شیرخوار تعداد دفع مدفوع به روزی یک بار یا حتی 3 تا 4 روز یک بار کاهش می یابد.
Ø شادابی پوست، هوشیاری و سلامت ظاهری شیرخوار نیز از سایر نشانه های کافی بودن شیر مادر است.

2- باور نادرست :
شیرم رقیق و آبکی است
در طول هر وعده شیر دهی ترکیب شیر مادر تغییر می کند. بطوریکه در شروع رقیق و آبکی و میزان چربی آن کمتر است. اما در انتهای هر وعده به مرور که شیرخوار به مکیدن ادامه می دهد، شیر غلیظ تر و میزان چربی آن بیشتر می شود که همین امر به سیر شدن شیرخوار کمک می کند. بنابراین برای آنکه شیرخوار بتواند هر دو بخش شیر را دریافت نماید باید اجازه دهیم هر قدر که مایل است به مکیدن ادامه دهد و خود او پستان را رها کند.

3- باور نادرست :
آغوز باعث زردی نوزادم می شود.
اگر نوزادم زرد شد باید شیر مادررا قطع کنم .
یرقان یا زردی در نوزادان برحسب زمان بروز آن علل مختلفی دارد:
چنانچه زردی در24 ساعت اول تولد رخ دهد، غیر طبیعی است و باید سریعا به پزشک مراجعه نمائید اما تغذیه با شیر مادر باید ادامه یابد.
نوع دیگری از زردی وجود دارد که طبیعی بوده و معمولا در نیمی از نوزادان در هفته اول( بین روز سوم تا پنجم) پس از تولد مشاهده می گردد. در این حالت نیز تغذیه با شیر مادر باید ادامه یابد و در صورت ادامه زردی شیرخوار به کارکنان بهداشتی-درمانی مراجعه کنید.
دادن آب قند، ترنجبین، شیر خشت، کره و ... برای درمان زردی نه تنها مفید نیست، بلکه وضعیت زردی شیرخوار را بدتر می کند.
یادآور می گردد با مشاهده بروز هر نوع زردی تغذیه با شیر مادر را ادامه دهید و به پزشک معالج مراجعه کنید.

4- باور نادرست :
چون سزارین شده ام، نمیتوانم به فرزندم شیر بدهم.
عمل سزارین مانع شیردهی نیست و تاثیری در ترشح شیر ندارد. فقط مادر در ابتدا احتیاج به کمک بیشتری دارد. مادر باید نیم ساعت پس از به هوش آمدن نوزادش را با شیر خود تغذیه کند . بدین منظور باید او را کمک کرد در وضعیتی که راحت تر است( معمولا خوابیده) قرار گرفته و نوزادش را شیر بدهد.

5- باور نادرست :
چون آنتی بیوتیک مصرف می کنم نباید به فرزندم شیر بدهم. عده ای از مادران تصور می کنند چون دارو می خورند نمی توانند به فرزندشان شیر بدهند و می ترسند دارو وارد شیر شده و برای شیرخوار ضرر داشته باشد، در صورتی که مقدار عبور دارو از شیر بسیار کم بوده و اثر آن برای شیرخوار خیلی کم است. قطع شیردهی بسیار خطرناکتر از عوارض ورود مقدار جزیی داروها مثل آنتی بیوتیک های ترشح شده در شیر مادر است.