آلزایمر و مشکلات ناشی از آن
مقدمه :
دمانس ( زوال عقل ) وجود یک اختلال کلی در سطح توانایی ذهنی افراد است که شامل : اختلال در حافظه ، صحبت کردن و فکر کردن است و این خود باعث اختلال در فعالیت های روزانه و اجتماعی افراد می شود . شایع ترین فرم زوال عقل الزایمر است معمولا سن شروع بیماری بالای 65 سال هر چند که در 40 یا 50 سالگی نیز دیده می شود .علت دقیق بیماری روشن نیست . این بیماری را یک دکتر آلمانی به نام آلزایمر که در سال 1906 به رشته و فیبر های عصبی غیر طبیعی در مغز یک انسان مرده پی برد نام گذاری کرد . تشخیص قطعی این اختلال بابیوپی مغزی است .در این بیماری آلزایمر فعالیت مغز در ناحیه خلفی کاهش می یابد . ناحیه ای که برای صحبت کردن و حافظه بسیار مهم است .

علامتهای بیماری :
شروع فراموشی علامت اصلی بیماری آلزایمر نیست . هر شخصی ممکن است در زمان های مختلف دچار اختلال حافظه و فراموشی شود . علامت های بیماری شخصی به شخص دیگر فرق می کند اما بتدریج شخص بدتر می شود .

علائم خفیف
1- گیجی و از دست دادن حافظه
2- از دست دادن آگاهی نسبت به زمان و مکان و محیط خانواده
3- تغییرات شخصیتی در قوه قضاوت

علائم متوسط
1- اختلال در فعالیت های روزانه مثل شستشو و استحمام و غذا خوردن
2- اضطراب ، تشویش ، افسردگی ، سوءظن داشتن و بدگمانی
3- اشکال در خواب
4- سرگردانی
5- اشکال در شناختن افراد خانواده یا دوستان نردیک

علائم شدید :
1- عدم صحبت کردن
2- از دست دادن اشتها و کاهش وزن
3- از دست دادن کنترل دفع ادرار و مدفوع
4- وابسته بودن و متکی بودن به دیگران برای گذراندن زندگی روزانه

سن و حافظه فعال
حافظه فعال یک نظام شناختی است شامل توانایی حفظ موقت اطلاعات جدید و یک فضا با ظرفیت محدود که در آن مطالب موجود در حافظه باز بینی و دستکاری می شوند

ادراک گفتار در سالمندان :
سه عامل درک گفتاری در سالمندان را تحت تاثیر قرار می دهد :
1- تغییر در حس شنوایی
2- تغییر در ظرفیت حافظه فعال
3- تغییر در سرعت پردازش

افت شنوایی در سالمندان :
- افت شنوایی در سالمندان بیشتر در فرکانس های زیر رخ می دهد بنابراین صداهای پر بسامد و بی واک نظیر /p/ ,/k/,/s/,/sh/,/ch/ آسیب بیشتری می بینند
- افت شنوایی در سالمندان شامل مختصمه واپسروی واجی است

مشکلات درک گفتار ناشی از کاهش حافظه فعال در سالمندان :
1- مشکل در درک جملات طولانی و پیچیده
2- مشکل در ردیابی مرجع ضمیر در گفتار پیوسته
3- مشکل در استفاده از بافت زبانی برای تشخیص و فهم کلمات قبلی . محدودیت های سن وابسته ناشی از کاهش ظرفیت حافظه فعال است نه کاهش داش زبانی یا خزانه داده

کند شدن سرعت پردازش در سالمندان :
1- تحقیقات نشان می دهد در هر دو گروه آزمودنی های جوان و سالمند افزایش سرعت گفتار با کاهش در دقت بد یادآوری کلمات همراه بوده اما نرخ کاهش در سالمندان 5 برابر بیشتر از افراد جوان است . این مساله ربطی به افت شنوایی سالمندان ندارد
2- هرگاه کلمات مربوط در بافت زبانی ( مثلا در داخل یک جمله ) ارائه شوند اثر سرعت محرک تا حد زیادی خنثی خواهد شد .
3- سالمندان از اطلاعات نواختی برای فهم گفتار بسیار استفاده می کنند اما اساس اغراق آمیز نظیر elder speak به هیچ وجه مناسب نیست
4- کاهش سرعت گفتار به شکل اصولی یعنی مکث در مرز های نحوی مثل عبارات و جملات می تواند به افزایش درک گفتار در سالمندان کمک کند

- حدود یک سوم سالمندان در درک گفتار محاوره روزمره مشکل دارند شکایات آنان این است که گویی دیگران زمزمه می گنند یا خیلی سریع حرف می زنند و یا فهم حرف های دیگران در زمینه سر و صدا مشکل دارند .
- هنگامی که بیش از یک گوینده وجود دارد و یا زمانی که گوینده یا موضوع صحبت می کند ، فهم مکالمات برای سالمندان سخت می شود
- از آنجایی که سالمندان بخش هایی از مکالمه را گم می کند و در مورد درست فهمیدن قسمت هایی که شنیده اند فاقد اعتماد به نفس هستند بیشتر در معرض اضطراب و سر خوردگی قرار می گیرند و ممکن است از تعاملات اجتماعی اجتناب نمایند
- نتایج مطالعه طولی تغییرات توانمندی زبانی در سالمندان با استفاده از نمونه های زبانی ، نمرات خزانه لغات و نمرات فراخنای رقمی نشان داد که پیچیدگی دستوری و محتوای هدفمند گفتار با افزایش سن کاهش می یابد و نرخ کاهش در میانه دهه هفتاد زندگی بالاترین سرعت را داشت . دمانس ناشی از آلزایمر این کاهش را سرعت می بخشد

نیمرخی از نقایص :
1- کندی در به یادآوری کلمات
2- کاربرد اسامی به صورت مبهم
3- کاهش تنوع در تولید زمان افعال
4- کاهش تنوع ساخت های دستوری
5- کمبود حجم و تنوع کلمات

تشخیص :
-پزشک با گرفتن شرح حال و دانستن گذشته بیمار و فعالیت های وی می تواند به مشکلات پی برد
-آزمایشات خونی و ادراری که ممکن است دیگر علت های زوال عقل را تشخیص دهد و حتی گاهی نمونه گرفتن از مایع نخاع ممکن است مفید باشد
-آزمایشات نوروسایکولوژیک( عصبی روانی)
این آزمایش شامل : آزمایش حافظه ، چگونگی حل مشکلات ، توجه ، محاسبات و صحبت کردن می باشد که از طریق توانایی های ذهنی شخص سنجیده می شود

درمان
هیچ درمانی ندارد ، بعضی از دارو ها می تواند پیشرفت بیماری را به تاخیر بیندازد و یا نوروفیدبک میتواند بعضی از علایم را کاهش دهد. مثلا بر طرف کردن افسردگی ، مشکلات خواب یا تشویش ، بعضی از گروه های حمایت کننده از بیماران آلزایمری نیز می توانند کمک کنند.

نسخه اصلی مطلب آلزایمر و تاثیر آن در گفتار را در سایت لیلا رستم شیرازی بخوانید.

---