دستگاه ادراری، به مجموعه اندام ها، مجراها، ماهیچه ها و اعصابی که برای تولید، ذخیره و انتقال ادرار با هم، همکاری می کنند گفته می شود. دستگاه ادراری شامل دو کلیه، دو مجرای ادراری یا میزنای، مثانه، دو عضله اسفنکتر و مجاری ادراری است. در بدن انسان، مثانه ادرار را از طریق لوله ای به نام مجرای ادراری تخلیه می کند. پولیپ مثانه یکی از مشکلاتی است که در مثانه بروز می کند و اگر به آن توجه نشود پیامدهای زیادی در پی خواهد داشت. پولیپ های مجاری ادرار، توده های شبیه گل کلم هستند که در دیواره های مثانه یا مجاری ادراری رشد می کنند. این توده ها متشکل از سلول های غیرطبیعی هستند که پولیپ نامیده می شوند و تا زمانی که کوچک هستند علائم خاصی ندارند. تشخیص صحیح پولیپ مثانه امری حیاتی و ضروری است؛ زیرا اگر پولیپ سرطانی درمان نشود ممکن است به سرعت انتشار یابد.

پولیپ چیست؟

به رشد غیرمعمول بافت ها و توده های خوش خیم در بدن پولیپ (Polyp) می گویند که معمولاً به شکل برجستگی های کوچک و صافی شبیه قارچ هستند. پولیپ ها ذاتاً غیرسرطانی هستند؛ اما در صورت رشد غیرطبیعی سلول ها ممکن است سرطانی و بدخیم نیز بشوند. طبیعی است که محل ایجاد، اندازه و خوش خیم یا بدخیم بودن این زائده های کوچک روی درمان آن تأثیر می گذارند.

پولیپ مثانه

به توده های کوچکی شبیه گل کلم که در دیواره داخلی مثانه تشکیل می شوند پولیپ مثانه می گویند. از علائم و نشانه های این مشکل می توان به درد شکمی، تکرر ادرار، احساس نیاز به دفع فوری ادرار، خون در ادرار و دفع دردناک ادرار اشاره کرد. پولیپ های مثانه می توانند سرطانی یا غیرسرطانی باشند. توده های غیرسرطانی خطرناک نیستند و تهدیدی نیز برای سلامت انسان ندارند؛ اما پولیپ های سرطانی مثانه به بافت های مجاور دستگاه گوارش گسترش پیدا می کنند.

علت ایجاد پولیپ در مجاری ادرار

بسته به اینکه پولیپ در کجای بدن تشکیل می شود علت و نحوه بروز آن هم فرق خواهد کرد. گاهی هم علت به وجود آمدن این مشکل مشخص نیست. عوامل زیر ممکن است خطر ابتلا به پولیپ مثانه یا سرطان مثانه را افزایش دهد:

• استعمال دخانیات. شایع ترین عامل خطر سیگار کشیدن است، اگرچه کشیدن سیگار و پیپ نیز می تواند خطر ابتلا به پولیپ مثانه را افزایش دهد. احتمال ابتلا به سرطان مثانه در افراد سیگاری ۴ تا ۷ برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری است. سن. احتمال تشخیص پولیپ مثانه با افزایش سن افزایش می یابد. بیش از ۷۰ درصد افراد مبتلا به پولیپ مثانه بیش از ۶۵ سال سن دارند.
• جنسیت. مردان ۴ برابر بیشتر از زنان به پولیپ مثانه مبتلا می شوند؛ اما زنان بیشتر از مردان به دلیل پولیپ سرطانی مثانه می میرند.
• مواد شیمیایی. مواد شیمیایی مورد استفاده در صنایع نساجی، لاستیک، چرم، رنگ و صنایع چاپ. برخی از مواد شیمیایی طبیعی و مواد شیمیایی به نام آمین های معطر می توانند خطر ابتلا به پولیپ و سرطان مثانه را افزایش دهند.
• مشکلات مزمن مثانه. سنگ مثانه و عفونت ها ممکن است خطر مشکلات مثانه را افزایش دهد. سرطان مثانه ممکن است در افرادی که از کمر به پایین فلج شده اند و مجبور به استفاده از کاتتر ادرار هستند و عفونت ادراری زیادی داشته اند شایع تر است.
• استفاده از سیکلوفسفامید. افرادی که شیمی درمانی با سیکلوفسفامید انجام داده اند بیشتر در معرض خطر ابتلا به پولیپ مثانه قرار دارند.
• استفاده از پیوگلیتازون (Actos). افرادی که بیش از 1 سال از داروی دیابت پیوگلیتازون استفاده می کنند ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان و پولیپ باشند. با این حال، مطالعات منتشر شده نتایج متناقضی را نشان داده است.
• تاریخچه شخصی. افرادی که قبلاً پولیپ مثانه داشته اند بیشتر احتمال دارد که دوباره آن را توسعه دهند.
• سندرم لینچ. افراد مبتلا به یک بیماری ارثی به نام سندرم لینچ، که قبلاً سرطان روده بزرگ غیرپلی پوزیتی ارثی یا HNPCC نامیده می شد، ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه (دستگاه فوقانی و تحتانی) را داشته باشند.
• قرار گرفتن در معرض آرسنیک. آرسنیک ماده ای است طبیعی که در صورت مصرف زیاد می تواند باعث ایجاد مشکلاتی برای سلامتی فرد شود. هنگامی که این ماده در آب آشامیدنی یافت می شود، با افزایش خطر ابتلا به سرطان مثانه همراه است.

علائم و نشانه های پولیپ مجاری ادراری چیست؟

علائم اولیه پولیپ مثانه

یکی از رایج ترین علائم بیماری پزشکی در مثانه، خون در ادرار است که به هماچوری معروف است. اگر خون در ادرار وجود داشته باشد، ممکن است به رنگ زرد تیره، قرمز روشن یا قهوه ای تیره و شبیه کولا باشد. با این حال، هماچوری می تواند نشانه ای از مجموعه ای از بیماری های پزشکی غیر از سرطان، مانند سنگ کلیه یا عفونت باشد. به همین دلیل مراجعه به یک پزشک متخصص آموزش دیده عاقلانه است که بتواند آزمایش های تشخیصی لازم را برای یافتن علت این موضوع انجام دهد.
معمولاً مرحله اولیه پولیپ مثانه باعث خونریزی در ادرار می شود؛ اما علائم دیگری ندارد یا فقط درد جزئی دارد. با این حال، گاهی اوقات علائم دیگری از جمله تحریک یا تغییر در عادات مثانه نیز وجود دارد. باز هم این علائم می تواند شرایط دیگری مانند عفونت ادراری، مثانه بیش فعال یا بزرگ شدن پروستات را نشان دهد؛ اما این علائم نشانه ای است که باید با پزشک توجه شود. برخی از این علائم بالقوه دیگر سرطان مثانه عبارتند از:

• درد یا احساس سوزش در هنگام ادرار کردن
• تکرر ادرار در طول شب
• احساس نیاز به دفع ادرار، اما عدم توانایی در انجام این کار
• تمایل به ادرار کردن، حتی وقتی مثانه پر نشده باشد.
• داشتن جریان ادرار ضعیف

نشانه های بدخیم بودن پولیپ یا سرطان مثانه

با پیشرفت پولیپ مثانه (هنگامی که تومور رشد کرده یا سرطان به سایر نواحی بدن متاستاز داده باشد) ممکن است علائم متفاوت و شدیدتری تجربه شود. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد غیر قابل توضیح در کمر یا لگن
• کاهش اشتها
• کاهش ناگهانی وزن
• عدم توانایی در ادرار کردن
• درد استخوان
• تورم در پا
• خستگی مفرط یا احساس ضعف شدید

این علائم می تواند نشانه شرایط دیگری غیر از پولیپ یا سرطان مثانه باشد؛ اما توجه به آنها و مراجعه به پزشک مهم است تا در صورت لزوم آزمایش های تشخیصی لازم انجام شود. منتقل شدن علائم با این فرض که به علت شرایط کمتر جدی ایجاد شده باشد، می تواند منجر به تأخیر در تشخیص شود و هرچه سرطان مثانه زودتر تشخیص داده شود به طور مؤثرتری درمان می شود.

تشخیص پولیپ مثانه

پزشکان ممکن است در مورد علائم یا سابقه پزشکی شخصی فرد سؤالاتی را بپرسند. اگر به نظر برسد که بیمار علائمی از پولیپ مثانه یا سرطان مثانه دارد، پزشک ممکن است وی را برای تشخیص عمیق تر به متخصصی به نام اورولوژیست ارجاع دهد. متخصص اورولوژی اغلب آزمایشاتی را برای شناسایی پولیپ در سرطان مثانه یا مثانه توصیه می کند. آنها گاهی اوقات از سیستوسکوپی برای بررسی دقیق پولیپ استفاده می کنند. سیستوسکوپی روشی است که پزشک یک لوله نازک با نور و دوربین را وارد مثانه می کند. آنها همچنین ممکن است یک ابزار کوچک مانند سوزن به لوله متصل کنند تا چند سلول از پولیپ برای نمونه برداری خارج شود. این سلول ها به آزمایشگاه فرستاده و از نظر وجود ناهنجاری یا بدخیمی بررسی شوند. علاوه بر سیستوسکوپی و نمونه برداری، پزشکان ممکن است آزمایش های دیگری را تجویز کنند مانند:

• سیتولوژی ادرار. این آزمایش زمانی است که پزشکان ادرار بیمار را از نظر وجود سرطان بررسی کردند.
• نشانگر تومور ادرار. یک پزشک می تواند آزمایش های مختلفی را برای بررسی موارد شیمیایی خاصی است که سلول های سرطانی آنها را آزاد می کنند، تجویز کند.
• کشت ادرار. کشت ادرار همه باکتری های مثانه را مورد ارزیابی قرار می دهد. برای رد کردن عفونت به عنوان علت علائم، اغلب آزمایشات ادرار انجام می شود.
• سیستوسکوپی آزمایشات تصویربرداری مانند ام آر آی و سی تی اسکن به پزشکان کمک می کند تا از پولیپ ها تصاویری تهیه و بررسی شود که آیا تومورها به مناطق دیگر بدن انتشار یافته اند یا خیر.

درمان پولیپ مجاری ادرار

در صورت کوچک بودن پولیپ مثانه نیاز به درمان خاصی نیست؛ اما گر پولیپ ها بزرگ یا سرطانی باشد پزشک آن را با استفاده از عمل جراحی درمان می کند.
برداشتن مجاری ادرار (با استفاده از سیتوسکوپ) تحت بیهوشی عمومی برای از بین بردن سرطان انجام می شود. بیماران تا یک دهه پس از جراحی اولیه نیاز به بازبینی منظم شامل سیتوسکوپی معاینه منظم (تحت بی حسی موضعی) دارند.
گاهی اوقات اگر تومورهای زیادی وجود داشته باشد یا ماهیت آنها تهاجمی باشد، متخصص شما ممکن است شیمی درمانی یا ایمونوتراپی را توصیه کند. معمولاً شیمی درمانی به صورت اینتراوزیکال است. این روش شامل رساندن مایعات از طریق کاتتر به مثانه در هفته و یک بار در مدت زمان حدود شش هفته است. به طور کلی، بیهوشی بی مورد است و می تواند در محیط سرپایی انجام شود.
اگر سرطان مثانه تهاجمی باشد، برداشتن نسبی یا کامل مثانه، معروف به سیستکتومی، اغلب توصیه می شود. این نوع جراحی یک عمل طولانی مدت است که تحت بیهوشی عمومی انجام می شود.

نسخه اصلی مطلب علائم و نشانه های پولیپ مجاری ادراری چیست؟ را در سایت دکتر پیمان صالحی بخوانید.

---