در جنین پسر در حال رشد، بیضه ها در شکم کودک رشد می کنند و در انتهای بارداری در کیسه اسکروتوم می افتند. در بعضی از پسران (بیشتر در موارد تولد زودرس)، یک یا هر دو بیضه کاملاً در کیسه اسکروتوم قرار نمی گیرند که به این کریپتورکیدییسم گفته می شود. بیضه نامتعادل می تواند در حفره شکمی باقی بماند، یا بیشتر در طول مسیر در نظر گرفته شده خود در مجرای اینگوینال (ناحیه کشاله ران بین شکم و کیسه اسکروتوم) قرار بگیرد. درمانی که پزشکان در اینگونه موارد توصیه می کنند، ارکیوپکسی است. ارکیوپکسی به صورت یک عمل باز.

(شامل برش های کوچک در پوست) یا به صورت عمل لاپاروسکوپی (بوسیله ابزارهایی که از طریق برش های ریز درون بدن قرار می گیرند) انجام می شود. بعضی اوقات، لاپاروسکوپی برای حداکثر کردن نتایج با یک برش ترکیب می شود. اگرچه اركیوپکسي بيشتر در كودكان خردسال انجام مي شود؛ اما گاهي اوقات برای مردان و پسران بزرگتر نيز لازم است. در این موارد، بیضه به حالت عادی نزول کرده اما به طور متناوب به ناحیه کشاله ران برمی گردد. انقباض بیضه ممکن است منجر به درد و ناراحتی شود. در برخی موارد وقتی این اتفاق بیفتد، بیضه ممکن است پیچیده شود و جریان خون را از نخاع مسدود کند. این یک مشکل اورژانسی به نام پیچ خوردگی بیضه است. سپس اركیوكپسي انجام می شود تا از تکرار پیچ خوردگی بیضه یا در وهله اول از بروز آن جلوگیری شود. در بسیاری از موارد، بیضه سالم نیز ممکن است با عمل ارکیوکپسی ثابت شود تا از جلوگیری از پیچ خوردگی بیضه در هر دو بیضه اطمینان حاصل شود.

علل ایجاد بیضه نزول نکرده

محل تشکیل بیضه ها در دوران جنینی در مجاورت کلیه ها است و در طول دوران جنینی تا زمان تولد بیضه ها به سمت پایین حرکت کرده تا به درون کیست بیضه می رسند. توقف در پایین آمدن طبیعی بیضه ها در طول مسیر خود، منجر به بروز این وضعیت در پسر بچه ها می شود. در شایع ترین وضعیت، توقف نزول بیضه در کانالی در کشاله ران اتفاق می افتد؛ ولی در ناحیه شکم یا لگنی نیز ممکن است مسیر نزول متوقف شود.

• ژنتیک
• ایاتروژنیک
• علل مکانیکی
• اختلال در هورمون های جنسی
• مهار کننده مولرین
• استروژن

علائم بیضه نزول نکرده

تنها علامت بیضه نزول نکرده، کیسه بیضه رشد نکرده یا کوچکتر از حد معمول است. معمولاً بیضه نزول نکرده، اندکی پس از تولد و در معاینه نوزاد تشخیص داده می شود که در این صورت نوزاد باید چندین بار توسط پزشک اورولوژی معاینه گردد. چنانچه بیضه تا 4 ماهگی نوزاد وارد کیسه بیضه نشود، احتمالاً عدم نزول بیضه خودبه خود برطرف نمی شود. در موارد اندکی، بیضه نزول نکرده می تواند باعث پیچ خوردگی بیضه و درد بیضه شدید شود. اگر بیضه نزول نکرده سبب پیچ خوردگی بیضه و یا درد بیضه شدید شود، باید سریعاً درمان صورت گیرد.

عوامل خطر عدم نزول بیضه

در هر ۱۰۰ نوزاد پسر، سه نفر از آنها با چنین مشکلی متولد می شوند. برخی از عوامل در افزایش خطر عدم نزول بیضه نقش بسزایی دارد که در ادامه برای شما ذکر خواهیم کرد:

• نوزاد قبل از ۳۷ هفتگی به دنیا آمده باشد.
• سن مادر برای بارداری کم باشد.
• نوزاد وزن کمی هنگام تولد داشته باشد.
• سابقه خانوادگی هنگام متولد شدن نوزاد پسر وجود داشته باشد.
• وجود برخی از شرایط مانند مانند سندرم داون یا نقص در دیواره شکم وجود داشته باشد.
• مادر طی بارداری الکل مصرف کرده باشد.
• مادر سیگاری باشد یا در معرض دود سیگار قرار بگیرد.
• والدین در معرض سموم دفع برخی از آفات قرار بگیرد.

تشخیص بیضه نزول نکرده

برای اولین بار معاینه فیزیکی نوزاد برای تشخیص محل قرارگیری بیضه توسط پزشک صورت می گیرد. سونوگرافی، MRI و جستجوی لاپاراسکوپی داخل شکمی از سایر روش های پیشرفته برای تشخیص دقیق می باشند.

مزایای ارکیوپکسی

• باروری و سلامتی. اورکیوپکسی ممکن است به جلوگیری از ناباروری مردان کمک کند. مطالعات نشان می دهد که ممکن است به کاهش شانس ابتلا به سرطان بیضه در کودک شما کمک کند.
• خطر آسیب کمتر. اگر بیضه به جای کیسه بیضه در ناحیه کشاله ران باشد، احتمال آسیب رساندن به بیضه بیشتر است. آسیب های ناشی از ورزش، بستن کمربند ایمنی روی پا، لباس های تنگ و کمربند بیشتر اتفاق می افتد.
• افزایش عزت نفس. وقتی فرزند شما بزرگتر می شود، اگر فقط یک بیضه در کیسه بیضه خود داشته باشد، ممکن است احساس خجالت کند. اکثر بیماران نتایج اورکیوپکسی نسبت به بدن خود احساس بهتری دارند.
• ایمنی. ارکیوپکسی یک روش نسبتاً ایمن با خطر کم عوارض یا عوارض جانبی است. اکثر مردم در همان روز به خانه باز می گردند.

نحوه جراحی ارکیوپکسی

ارکیوپکسی بسته به آناتومی فرد، محل قرار گیری بیضه ها و اینکه آیا یک یا هر دو طرف نیاز به درمان دارد، می تواند تا دو ساعت طول بکشد. بیضه های نزول نکرده به دو دسته قابل لمس یا غیر قابل لمس طبقه بندی می شوند (بسته به اینکه آیا در معاینه جسمی می توان آنها را احساس کرد یا خیر). لاپاروسکوپی (قرار دادن تلسکوپ کوچک در داخل حفره شکم) اغلب برای تعیین اینکه آیا بیضه غیر قابل لمس واقعاً وجود دارد یا خیر، قبل از هرگونه برش پوستی رسمی برای انجام ارکیوپکسی، انجام می شود. بسیاری از روش های ارکیوپکسی، بسته به موقعیت بیضه و تجربه جراح در این زمینه، ممکن است به طور کامل بوسیله لاپاراسکوپی انجام شود. در موارد دیگر، ممکن است از قسمت لاپاروسکوپی برای جابجایی بیضه به نقطه ای استفاده شود که با برش اینگوژنی (پایین شکم در نزدیکی کشاله ران) به راحتی قابل دسترسی باشد.

لاپاروسکوپی

در حراجی ارکیوپکسی به وسیله لاپاروسکوپی یک دوربین (که تصویر آن روی صفحه تلویزیون مشاهده می شود) و ابزارهای کوچکی از طریق سوراخ های ریزی در شکم قرار می گیرند. شکم با یک نوع گاز به آرامی باد می شود تا فضایی ایجاد شود که امکان ایجاد تصویر مناسب را فراهم کند. ابتدا ساختارهای بیضه و بند ناف، شریان و ورید (رگ های خونی) و واس دفنر (لوله ای که اسپرم را منتقل می کند) مشخص می شوند. باقیمانده عمل همانند عمل باز است. طناب تا حد ممکن کشیده می شود تا آن را به سمت پایین یا داخل اسکروتوم بکشید. هنگامی که در موقعیت قرار گرفتید، آن را با بخیه ثابت کنید. پس از برداشتن ابزار، سوراخ های کوچک همه با بخیه بسته شده و باند استریل روی آن اعمال می شود.

جراحی باز

اگر بیضه قابل لمس باشد، ممکن است از روش باز یا لاپاروسکوپی استفاده شود. همانطور که گفته شد، گاهی اوقات لاپاروسکوپی برای پیدا کردن و حتی اندکی برای پایین آوردن بیضه به کار می رود. سپس عمل جراحی باز از طریق یک برش کوچک انجام می شود تا بیضه به داخل اسکروتوم وارد شود. بعضی اوقات، بدون توجه به محل قرارگیری بیضه، از لاپاروسکوپی استفاده نمی شود. برش کوچک در سرتاسر ناحیه اینگوینال (ناحیه کشاله ران درست در بالا و خارج از سمت آلت تناسلی یا کیسه اسکروتوم) ایجاد می شود. برش تا بیضه و بند ناف ایجاد می شود. در طی این روش، ساختارهای بیضه و بند ناف مورد بازرسی قرار می گیرند تا اطمینان حاصل شود که همه چیز طبیعی است. گاهی اوقات، بیضه نزول نکرده کوچکتر از بیضه دیگر است.

در بعضی موارد، باید یکی از شریان ها (عروقی که خون را به بیضه می ریزد) قربانی شود (به عمد بریده شود) تا طناب طولانی تری ایجاد شود. طناب باید به اندازه کافی طولانی باشد که بیضه را بدون هیچ گونه تنشی به سمت بیرون بکشد. بیضه معمولاً می تواند زنده بماند زیرا عروق کوچک دیگری وجود دارند که خون را به بیضه برسانند. هنگامی که بیضه در اسکروتوم قرار بگیرد، بخیه زده می شود تا بیضه را در یک کیسه درون اسکروتوم بیضه ثابت نگه دارد. برای ایجاد کیسه، برش کوچکی در دیواره کیسه اسکروتوم ایجاد می شود. برش اینگوینال و برش اسکروتوم بسته می شوند. بخیه ها ممکن است زیر پوستی زده شوند، بنابراین نیازی به برداشتن ندارند. یک باند استریل روی بخیه ها قرار می گیرد.

مراقبت های قبل از ارکیوپکسی

دستورالعمل های قبل از عمل باید رعایت شود. این موارد معمولاً شامل عدم خوردن یا نوشیدن برای مدت زمان مشخصی قبل از عمل است جراح دستورات کتبی و مشخصی به شما خواهد داد. علاوه بر این، دستورالعمل های غذایی و نوشیدنی بسته به سن کودک یا بزرگسالانی که جراحی انجام می دهند، متفاوت خواهند بود.

مراقبت های بعد از عمل ارکیوپکسی

• رژيم غذايي

فقط بايد مايعات شفاف چند ساعت پس از عمل داده شود (اين مايعات عبارتند از آب، پودر شربت و گاتوريد بدون رنگ) اگر مايعات شفاف به خوبي تحمل شوند، بعد از دو ساعت يا بيشتر مي توان مواد غذايي نرم مانند موز، برنج، نان تست، سوپ يا سيب تجويز كرد. از غذاهاي چرب بايد اجتناب شود. رژيم غذايي طبيعي مي تواند روز دوم پس از جراحي شروع شود.

• مديريت درد

براي دو روز اول پس از عمل دارو درماني از طرف پزشك معالج پزشك تجويز مي شود. معمولاً تيلنول يا MOTRIN براي كودكان زير پنج سال مناسب است. ممكن است به كودكان بالاي پنج سال تيلنول با كدئين براي درد داده شود.

• ويزيت پيگيري

ويزيت پيگيري با جراح يا ارائه دهنده مراقب هاي بهداشتي اوليه بعد از عمل حدود چهار تا شش هفته انجام مي شود.

• مراقبت از برش

دستورالعمل هاي مراقبت از برش شامل نحوه پانسمان استريل در اطراف محل عمل خواهد بود. يك پماد آنتي بيوتيك معمولاً روزانه چندين بار در ناحيه برش اعمال مي شود. حمام بايد 4 الي 5 روز بعد عمل انجام شود.

• فعاليت بعد از عمل

متخصص درباره سطح فعاليت هاي مجاز به شما مشاوره مي دهد. طبیعتاً محدوديت هايي وجود خواهد داشت. دوچرخه سواري و شنا معمولاً به مدت 1 هفته ممنوع است. معمولاً كودكان اجازه دارند در مدت دو تا سه روز پس از عمل به مدرسه بروند. شركت در كلاس هاي ورزشي و باشگاه تا زمان ويزيت پيگيري با جراح (معمولاً در 4 تا 6 هفته) مجاز نيست.

عوارض ارکیوپکسی

به ندرت ممکن است بیضه از کیسه بیضه (بیضه صعودی) خارج شود. بیضه بالارونده نیاز به جراحی بیشتری دارد تا بیضه در جای خود محکم شود. همه روش های جراحی دارای خطراتی هستند. برخی از خطرات ارکیوپکسی عبارتند از:

1. خطرات بیهوشی
2. مشکلات درمانی
3. عفونت
4. توده خون لخته شده (هماتوم)
5. تورم
6. کبودی
7. جای زخم نامطلوب

نسخه اصلی مطلب جراحی ارکیوپکسی چیست و چرا انجام میشود؟ را در سایت دکتر امیر بهنام فر بخوانید.

---