در انسان های مختلف، کاهش شنوایی می تواند به دلایل متفاوتی ایجاد شود. افزایش سن، عوارض برخی داروها، ضربات فیزیکی به سر یا گوش، انواع بیماری ها و نیز قرار گرفتن در معرض صداهای بلند آن هم به مدت طولانی از جمله مواردی است که می تواند در افراد مختلف منجر به ایجاد کم شنوایی شود. کارکرد تست های شنوایی به این صورت است که اگر کم شنوایی وجود داشته باشد، با استفاده از این تست ها میتوان میزان آن و نیز شکل آن را به دست آورد. همچنین اینکه یک بیمار به سمعک نیاز دارد یا خیر نیز به وسیله ی تست های شنوایی قابل تشخیص است.

مراجعه بسیاری از افراد به مراکز شنوایی سنجی، به دلایل متفاوتی مانند بیماری، دوری راه، کهنسالی و یا ترافیک، بسیار پر زحمت و دشوار است؛ اما خبر خوش این است که انجام تست شنوایی سنجی در منزل و توسط متخصص شنوایی سنجی امری امکان پذیر است. انجام این آزمایش در منزل به کمک دستگاه های تخصصی انجام می شود و از نظر صحت پزشکی هیچ تفاوتی با تست انجام شده در مراکز شنوایی سنجی ندارد. انجام تست شنوایی در منزل امکان پذیر است و تنها امکاناتی که برای این کار لازم است این است که اهالی منزل بیمار باید سعی کنند تا آرام ترین و خلوت ترین محیط منزل را در اختیار بیمار و ادیولوژیست قرار دهند. ادیولوژیست به همراه دستگاه ادیومتر خود به منزل بیمار مراجعه کرده و تست های گفتاری و تست شنوایی را در منزل انجام می دهد. انجام تست شنوایی در منزل، روند درمان را برای سالمندان، افراد دارای معلولیت و نوزادان و کودکان راحت تر خواهد کرد.

آناتومی سیستم شنوایی

سیستم شنوایی از سه بخش گوش داخلی، گوش میانی و گوش داخلی تشکیل شده است که این سه، هماهنگ با یکدیگر عمل کرده و صدا را به منظور درک و تفسیر به مغز می فرستند.

گوش خارجی

گوش خارجی شامل لاله گوش و مجرای خارجی گوش است که کاملاً قابل مشاهده بوده و در معرض دید قرار دارد.
لاله گوش ساختاری منحنی شکل و از جنس غضروف است و وظیفه آن جمع آوری و انتقال صدا به داخل مجرای گوش خارجی می باشد.
مجرای گوش صدای دریافتی از لاله گوش را به پرده گوش (پرده تیمپان) انتقال می دهد. مجرای گوش امواج صوتی را تشدید کرده و باعث افزایش بلندی صدا در محدوده ی فرکانسی 4000-3000 هرتز می شود.

گوش میانی

گوش میانی از پرده تیمپان (پرده گوش) و حفره که استخوانچه های گوش میانی در آن قرار دارند تشکیل شده است. پرده تمپان که بین گوش میانی و خارجی قرار دارد به شدت به امواج صوتی حساس بوده و با هر ضربه ای امواج صوتی را به سمت جلو و عقب نوسان می کند. پرده گوش امواج و لرزش های دریافتی از گوش خارجی را به گوش میانی انتقال می دهد و وظیفه دیگر آن محافظت از ساختارهای ظریف گوش میانی و گوش داخلی می باشد. گوش میانی از طریق زنجیره استخوانچه ای صدا را به گوش داخلی انتقال می دهد. زنجیره استخوانچه ای صدا را به هنگام عبور از پرده گوش و رسیدن آن به گوش داخلی حدود 25 دسی بل تقویت می کنند.

گوش داخلی

گوش داخلی از ارگان های حسی شنوایی و سیستم تعادلی دهلیزی تشکیل شده است. بخشی از گوش که در تعادل نقش دارد سیستم دهلیزی نام دارد و بخش شنوایی گوش داخلی حلزون نام دارد. سیستم دهلیزی از سه مجاری نیم دایره ای و اتریکول و ساکول تشکیل شده است. این سیستم همراه با سیستم های بینایی و سوماتو سنسوری در حفظ تعادل بدن نقش دارند. حلزون گوش از سه اتاقک مملو از مایع تشکیل شده و درامتداد حلزون گسترده شده اند. دو اتاقک خارجی از مایعی به نام پری لنف پر شده اند. پری لنف به عنوان یک عامل تقویت کننده و پشتیبان برای ساختار های ظریف اتاقک ها عمل می کند. اتاقک سوم پر شده از مایع داکت حلزونی نام دارد. داکت حلزونی مایع اندولنف ترشح می کند. داکت حلزونی شامل غشای پایه است که بر روی ارگان کورتی قرار دارد.

ارگان کورتی، ارگان حسی ضروری برای عمل شنیدن است و شامل حدود 30000 برجستگی های انگشت مانند مژه ای است. این مژها سلول های مویی نام دارند. هر سلول مویی به فیبرهای عصبی که ایمپالس های گوناگونی را از شاخه حلزونی عصب هشت می فرستند متصل است. زیر و بمی ایمپالس بستگی به این دارد که کدام قسمت غشای پایه تحریک شده باشد و یا به عبارت دیگر کدام بخش ارگان کورتی تحریک شده باشد. بخش رأسی حلزون (غشای پایه) ایمپالس های فرکانس های پایین را انتقال می دهد و بخش قاعده حلزون ایمپالس فرکانس های بالاتر را انتقال می دهد. عصب هشت یا عصب شنوایی ایمپالس های تولید شده از ارگان کورتی را به ساقه مغز انتقال می دهند. از ساقه مغز، مسیر های عصبی از طریق چندین هسته به کورکتس مخچه ای در لوب تمپورال مغز گسترش می یابند و صدا در این بخش درک وتفسیر می شود.

نحوه کار سیستم شنوایی

برای اینکه ما بتوانیم به راحتی یک صدا به درستی بشنویم باید چنین مراحلی در سیستم شنوایی ما سپری شود:

1. در اولین مرحله امواج صوتی توسط گوش خارجی جمع آوری شده و از طریق کانال گوش به سوی پرده گوش هدایت میشوند.
2. پس از برخورد امواج صوتی با پرده گوش، باعث ارتعاش آن شده و در نتیجه استخوانچه های گوش میانی حرکت می کنند.
3. زمانی که استخوانچه گوش میانی مرتعش شده و حرکت می کند، مایع گوش درونی، ارتعاش را به ساختار ظریف حلزونی شکل انتقال می دهد.
4. ارتعاشات صدا باعث می شود که مایع حلزون مانند امواج اقیانوس حرکت کند
5. در گوش درونی، هزاران سلول میکروسکوپی مویی شکل در اثر حرکت مواج مایع داخل حلزون گوش، خم می شوند. خم شدن این سلولهای مویی شکل پایانه های عصبی مخصوصی را تحریک کرده و باعث فعال شدن عصبهای شنوایی در مرکز شنوایی مغز می شوند.
6. در مرحله آخر، عصب شنوایی سیگنالها را به مغز منتقل می کند و سپس آنها را به صداهای قابل تشخیص و معنی دار ترجمه می کند. این مغز است که می شنود».

دلایل کاهش شنوایی

• مشکل شنوایی در سالمندان بسیار رایج است و یکی از بیشترین شکایات و ناراحتی های بیماران سالمند می باشد. بیش از نیمی از افراد بالای 65 سال به نوعی مشکل شنوایی دارند. به جز سن، بیماری ها یا آسیب هایی هم باعث ایجاد کم شنوایی می شود.
• پارگی پرده گوش
• تومورهای سرطانی
• کار کردن در معرض صداهای بلند
• مصرف داروهایی مانند شیمی درمانی، ویاگرا و ...
• عفونت و یا تجمع زیاد جرم گوش
• بیماری ها یا اختلالات ارثی

کاربرد تست شنوایی سنجی در منزل

مجموعه ی این خدمات شامل تست های تخصصی شنوایی زیر است:

• ادیومتری یا نوار گوش جهت بررسی آستانه های شنوایی
• تمپانومتری جهت بررسی عفونت های گوش میانی
• تست سرگیجه که شامل تست vng و تست ecog است.
• غربالگری شنوایی نوزادان که با تست OAE انجام می شود.
• بررسی وضعیت عصب شنوایی در نوزادان بالای 3 ماه
• قالب گیری گوش جهت ارائه سمعک
• رفع عیوب و تعمیر سمعک مانند تیوب و مشکلات مربوط به فیلتر سمعک
• تنظیم تخصصی سمعک های هوشمند
• نصب و راه اندازی اکسسوری های مربوط به سمعک های هوشمند

استاندارد شنوایی چیست؟

شنوایی انسان از فرکانس 20 تا 20000 هرتز و از 0 دسی بل تا 120 دسی بل (HL) یا بیشتر گسترش می یابد. صفر دسی بل فقدان صدا را نشان نمی دهد، بلکه نرم ترین صدایی است که گوش انسان آسیب دیده به طور متوسط می تواند بشنود. برخی از افراد می توانند 5 − یا حتی 10 − دسی بل بشنوند. صدا به طور کلی با ناراحتی بیش از 90 دسی بل است و 115 دسی بل آستانه درد را نشان می دهد. گوش همه فرکانس ها را به یک اندازه نمی شنود. حساسیت شنوایی در حدود 3000 هرتز به اوج خود می رسد. بسیاری از خصوصیات شنوایی انسان علاوه بر دامنه و شدت فرکانس وجود دارد که به راحتی از نظر کمی قابل اندازه گیری نیستند. با این حال، برای بسیاری از اهداف عملی، شنوایی طبیعی توسط یک نمودار فرکانس در مقابل شدت یا نمودار شنوایی، آستانه های حساسیت شنوایی در فرکانس های مشخصی تعریف می شود. به دلیل تأثیر تجمعی سن و قرار گرفتن در معرض سر و صدا و سایر اصوات، شنوایی معمولی ممکن است به اندازه طبیعی نباشد.

تست گوش

قبل از انجام تست شنوایی، گوش فرد با اتوسکوپ بررسی می شود تا متخصص مطمئن شود فضای داخلی گوش فاقد موم و لاله گوش سالم است، گوش ها آلوده یا ملتهب نیستند و گوش میانی فاقد مایعات است (نشان دهنده عفونت گوش میانی). شایع ترین دلایل ایجاد کم شنوایی به دلیل اختلالات ژنتیکی یا مادرزادی، افزایش سن، قرار گرفتن در معرض آلودگی صوتی، عفونت ها، عوارض هنگام تولد، ضربه به گوش و برخی داروها یا سموم هستند.

نحوه شنوایی سنجی در منزل

1. متخصص با استفاده از ابزار اتوسکوپ خود، به صورت ایمن و بدون آسیب، به داخل گوش بیمار نگاه میکند تا میزان عفونت و تجمع جرم را بررسی کند. در صورت وجود جرم، متخصص اقدام به خارج کردن این جرم ها می کند.
2. بعد از تمیز کردن گوش از موم یا جرم، متخصص با قراردادن هدفون های مخصوصی کار تست شنوایی را شروع می کند. هر کدام از گوش ها جداگانه بررسی و تست می شود.
3. با گرفتن تست از گوش ها، نتیجه بررسی شنوایی گوش آماده می شود و متخصص شنوایی سنجی با نتیجه این تست میتواند به شما در مورد خرید سمعک و یا اگر کم شنوایی خفیفی بود راهکارهایی برای حفظ سلامتی گوش ارائه بدهد.

انواع روش های تست شنوایی سنجی

تست های شنوایی سنجی با هدف تشخیص نوع و میزان کم شنوایی انجام می شوند و شامل دو تست اصلی ادیومتری تن خالص و ادیومتری گفتاری می باشند. البته ادیومتری معمولاً شامل دو نوع متفاوت با نام های ادیومتری راه استخوانی و ادیومتری راه هوایی می باشد که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.

ادیومتری راه استخوانی

در این نوع از ادیومتری معمولاً از یک سنسور با قابلیت ارتعاش استفاده میشود که به یک تل متصل شده است. قسمت قابل ارتعاش این وسیله بر روی استخوان ماستوئید قرار گرفته و ادیولوژیست، فرکانس های متفاوتی را از طریق ارتعاش به سر بیمار ارسال میکند و بیمار باید با بلند کردن دست و یا فشار دادن دکمه ای که ادیولوژیست در اختیارش قرار داده، شنیدن یا نشنیدن صدا و ارتعاش را اعلام کند. این نوع از ادیومتری را ادیومتری راه استخوانی یا BC Audiometry می گویند.

ادیومتری راه هوایی

در ادیومتری راه هوایی بیمار در اتاقک آکوستیک قرار گرفته و ادیولوژیست صداهایی بوق مانند را در شدت و فرکانس های مختلف از طریق هدفون به گوش بیمار ارسال میکند. بیمار نیز باید با بالا بردن دست و یا فشار دادن دکمه ای که ادیولوژیست در اختیارش قرار داده، شنیدن صدا را اعلام کند.

ادیومتری تون خالص

ادیومتری تن خالص همان ادیومتری معمولی است که به شکل ادیومتری راه استخوانی و ادیومتری راه هوایی انجام می گیرد.

ادیومتری گفتاری

هدف آزمون ادیومتری گفتاری تشخیص میزان توانایی فرد در شنیدن گفتار و درک و تمایز آن است که این کار از دو روش شامل به دست آوردن آستانه ی درک گفتار و توانایی تمایز گفتار انجام می گیرد. آستانه ی درک گفتار توسط آزمون SRT بدست می آید. در این روش کم ترین میزان شدت صدایی را که فرد در آن بیش از ۵۰ درصد کلمات را میتواند به درستی تکرار کند، تحت عنوان آستانه ی درک گفتار شناسایی میکنیم. در این آزمون از کلمات دو سیلابی (دو بخشی) استفاده می شود. بخش دوم ادیومتری گفتاری، آزمون تمایز و تشخیص گفتار یا همان SDS است. در این آزمون معمولاً در سطح شدت ۳۰ دسی بل بالاتر از سطح راحت شنیداری، یکسری از کلمات تک سیلابی به بیمار ارائه میشود و فرد سالم معمولاً میتواند بالای ۹۰ درصد از این کلمات را به درستی تشخیص و تکرار کند.

تست تمپانومتری

در تست تمپانومتری معمولاً از یک پروب استفاده می شود که این پروب معمولاً میزان مشخصی از فشار هوا را به پرده ی گوش وارد کرده و منجر به حرکت آن به سمت داخل و خارج می شود و تمامی حرکات پرده نیز روی نمایشگر دستگاه ثبت خواهد شد. از طریق تست تمپانومتر میتوان به مشکلات گوش میانی، مشکلات پرده ی گوش و انواع عفونت گوش تا به حدی پی برد. البته این موضوع را نیز باید به یاد داشت که در بسیاری از مشکلات مربوط به سیستم شنوایی، انجام تست ها به صورت کلی باعث تشخیص صحیح و به موقع خواهد شد و هیچ گاه یک تست به تنهایی نمی تواند نشان دهنده ی یک پاتولوژی خاص باشد. تست تمپانومتری هم در کودکان و هم در بزرگسالان قابل انجام است.

هزینه شنوایی سنجی در منزل

هزینه شنوایی سنجی در منزل بر اساس تست ها و خدماتی که ارائه می شود، مشخص می شود. معمولاً برای کودکان براساس سن، تست ABR یا تست OAE انجام می شود که هزینه این تست ها متفاوت است. هزینه شنوایی سنجی در منزل برای بزرگسالان و سالمندان نیز متفاوت است. نوار گوش یا ادیومتری متداول ترین تست شنوایی سنجی بزرگسالان و سالمندن است.

نسخه اصلی مطلب انواع روش های تست شنوایی سنجی را در سایت آقای امید ترکاشوند بخوانید.

---