رادیولوژی مداخله ای که گاهی از آن با عنوان «جراحی هدایت شده با تصویر» یاد می شود، یک تکنیک پیشرفته است که از روش های مختلف تصویربرداری (مانند اشعه ایکس، فلوروسکوپی، سی تی اسکن، سونوگرافی یا ام آر آی) برای بررسی وضعیت داخل بدن بیماران و انجام روش های کم تهاجمی استفاده می کند. یک رادیولوژیست مداخله ای ابتدا به عنوان متخصص رادیولوژی آموزش می بینند تا نحوه استفاده و تفسیر نتایج انواع روش های تصویربرداری را بیاموزد. اصولاً از رادیولوژی مداخله ای برای انجام طیف وسیعی از روش ها مانند درمان تومورها، نمونه برداری از اندام ها، استنت گذاری، قرار دادن ابزارهای کوچک و لوله های پلاستیکی نازک (کاتتر) در بدن از طریق شریان یا ورید و غیره استفاده می شود. این امر نیاز به انجام جراحی سنتی (باز) یا سوراخ کلید (لاپاروسکوپی) را کاهش می دهد. با وجود تصاویر دقیق دریافت شده می توان درمان را از طریق یک لوله پلاستیکی کوچک انجام داد. اغلب از بی حسی موضعی یا تجویز آرام بخش استفاده می شود و تنها در موارد پیچیده نیاز به بیهوشی عمومی است.

خدمات اینترونشنال رادیولوژی شامل چه چیزهایی میشود؟

رادیولوژی مداخله ای (IR) راهی برای تشخیص و درمان سرطان و سایر شرایط بدون انجام جراحی های بزرگ است. چرا که در طی آن پزشک ابتدا با آزمایش های تصویربرداری به داخل بدن شما نگاه می کند. سپس از ابزارهای کوچکی مانند سوزن و لوله برای انجام یک عمل یا درمان دقیق بافت های داخلی آسیب دیده استفاده می کند. اصولاً نوع تصویربرداری و ابزارهای مورد استفاده به شرایط خاص شما بستگی دارد.

بیوپسی یا نمونه برداری تحت تصویر برداری

بیوپسی یا همان نمونه برداری با دستگاه های تصویربرداری اشعه ایکس، یکی از روش های بسیار دقیق برای تشخیص انواع تومورها و ضایعات بدن است. در این روش، یک سوزن باریک تحت هدایت دستگاه های تصویربرداری وارد بافت مورد نظر می شود و نمونه ای از آن یا تومورهای بافت را خارج می کند. این نمونه جهت بررسی به آزمایشگاه پاتولوژی منتقل می شود. امروزه بیوپسی جایگزین نمونه برداری با جراحی باز شده است.

استنت گذاری مجاری صفراوی

استنت گذاری فلزی، یکی دیگر از روشهای درمانی جهت رفع انسداد مجاری صفراوی می باشد که تحت هدایت دستگاه تصویر برداری همراه با بی حسی موضعی انجام می شود. بدین صورت که ابتدا توسط دستگاه تصویر برداری محل تنگی مشخص شده، سپس توسط فنر و بالن مخصوص مسیر مسدود شده باز شده و استنت فلزی در محل تنگی قرار داده می شود بدین صورت مسیر طبیعی صفرا به روده باز می شود.

RF دیسک

در این روش قسمت پارگی یا فتق دیسک توسط امواج رادیوفرکوئنسی ترمی می شود که تحت هدایت دستگاه تصویربرداری انجام می شود.

درناژ صفرا

بیمارانی که انسداد مجاری صفراوی باعث ایجاد زردی و خارش در آنها گردیده است، کاتتر مخصوص تحت هدایت دستگاه تصویربرداری همراه با بی حسی موضعی در مسیر انسداد گذاشته می شود. در مواقعی که انسداد شدید باعث عدم امکان رد شدن کاتتر از طول تنگی شود، انتهای کاتتر به یک کیسه وصل شده و صفرا به بیرون از شکم هدایت می شود تا از تجمع صفرا در مجاری صفراوی جلوگیری شود .

درناژ آبسه

کاتتر گذاری آبسه های شکمی، لگنی و … تحت هدایت دستگاه تصویر برداری همراه با بی حسی موضعی به جهت خارج کردن آبسه و عفونت می باشد و توسط یک رابط به کیسه وصل شده و درناژ برقرار می شود. این کاتتر توسط نخ بخیه و فیکساتور روی پوست فیکس شده تا کاتتر خارج نشود. پس از تخلیه کامل آبسه و انجام تصویر برداری، جهت اطمینان کامل کاتتر از بدن خارج می شود .

تخلیه انواع کیست

کیست های شکمی، تخمدان، پستان، کبد و… تحت هدایت دستگاه تصویر برداری همراه با بی حسی موضعی توسط سوزن های مخصوص تخلیه و جهت سیتولوژی به آزمایشگاه ارسال می شود.

آمبولیزاسیون در رادیولوژی اینترونشن

آمبولیزاسیون یا آمبولوتراپی، یک روش تقریباً نیمه تهاجمی است که از این روش برای مسدود کردن عروق، بند آوردن خونریزی یا پیشگیری از آن استفاده می شود. از کار انداختن ساختار هایی نظیر تومورها نیز یکی از موارد استفاده از آمبولیزاسیون است که با کاهش خون رسانی به بافت انجام می شود. در این روش، اجسام یا موادی تحت هدایت دستگاه های تصویربرداری وارد سیستم خون رسانی می شوند تا رگ مورد نظر را مسدود کنند. این اجسام و مواد شامل مواردی نظیر کویل ها، اتانول، میکروسفرها مانند پلی ونیل الکل (PVA)، اسفنج های ژلاتینی (ژل فوم) و … هستند.

نمونه برداری از جفت جنین

نمونه برداری از پرزهای جفتی جنینی یا همان CVS، جهت تشخیص ناهنجاری های ژنتیکی در طی زمان بارداری انجام می گیرد. این آزمایش تحت هدایت تصاویر سونوگرافی در هفته ی 11 ام الی هفته ی 14 ام انجام می شود. در ابتدا ماده بی حسی به مادر تزریق می شود و سپس بعد از آن سوزن نمونه برداری تحت هدایت سونوگرافی وارد دیواره ی رحم می شود و از جفت نمونه برداری می شود. با استفاده از این روش می توان مشکلات و بیماری هایی که ممکن است جنین به آن مبتلا باشد را تشخیص داد.

آمبولیزاسیون

این یک روش برای مسدود کردن عروق خون رسان به ناحیه مورد نظر مانند فیبروم رحم ، همانژیوم و توده های عروقی که باعث عدم خون رسانی به ناحیه مورد نظر و در نتیجه باعث غیر فعال شدن آن ناحیه می گردد. در آمبولیزاسیون شریان پروستات، ابتدا تحت هدایت دستگاه تصویربرداری از طریق کشاله ران راست کاتتر مخصوص وارد شریان مورد نظر شده و پس از آنژیوگرافی و تهیه ی تصاویر لازم میکرو کاتتر وارد شریان مورد نظر شده و تزریق مواد مسدود کننده انجام می شود.

آمینوسنتز

آمینوسنتز، همان آسپیراسیون (aspiration) آسپیراسیون ریوی یک اصطلاح پزشکی در مورد موقعیتی است که در آن جسم یا غذا وارد نای و ریه های فرد می شود؛ اما معنی دیگری نیز دارد که در این بخش منظور ما از آسپیراسیون به یک روش پزشکی اطلاق می شود که طی آن پزشک از یک لوله مکش یا سرنگ برای خارج کردن مایعات غیر ضروری از بخشی از بدن فرد استفاده می کند.) مایع اطراف جنین برای تشخیص قبل از تولد است و تحت هدایت دستگاه سونوگرافی انجام می شود. بهتر است این کار در هفته های 14 ام الی 18 ام بارداری انجام شود.

آنژیوگرافی

آنژیوگرافی یکی دیگر از روش های نوین تصویربرداری برای تشخیص ناهنجاری های عروقی مانند انسداد، انوریسم، AVM و … می باشد. آنژیوگرافی، تحت هدایت دستگاه تصویربرداری همراه با بی حسی موضعی انجام می شود. این کار به این صورت انجام می شود که کاتتر مخصوص از کشاله ران راست وارد عروق مورد نظر شده و با تزریق ماده حاجب، تصاویر مورد نیاز گرفته می شود که ارزش تشخیصی دارد.

کویل گذاری عروق معیوب

در مواقعی که در مسیر شریان، توده عروقی (که معمولاً مادرزادی هستند و رشد بسیار آهسته ای دارد) ظاهر شود، باعث اختلال در کیفیت زندگی فرد می شود. در این شرایط لازم است اقدامات درمانی خاصی صورت پذیرد. بدین ترتیب که ابتدا تحت هدایت دستگاه تصویربرداری از طریق کشاله ران راست، کاتتر مخصوص وارد توده عروقی می شود و پس از انجام آنژیوگرافی و تهیه تصاویر لازم توسط فنرها و چسب های مخصوص، توده عروقی بسته و از پارگی آن که می تواند سبب خونریزی شود جلوگیری به عمل آورد.

آندوسکوپی

روشی بسیار کم تهاجمی است که به وسیله آندوسکوپ مخصوص وارد فضای پارگی دیسک شده و قطعات که باعث اثر فشاری بر روی نخاع می شود را خارج نموده و باعث آزاد شدن کانال نخاعی می شود.

نمونه برداری از تیروئید

معمولاً نمونه برداری از گره های تیروئید (ندول) با معاینه توسط پزشک انجام می پذیرد؛ اما در مواردی که این گره ها به خوبی قابل لمس نباشد و یا کوچک باشد و یا اینکه در عمق بافت تیروئید قرار گرفته باشد، با هدایت سونوگرافی توسط سوزن مخصوص نمونه برداری، از این گره ها می توان نمونه برداری کرد.

مزایای رادیولوژی مداخله ای

• بهبودی بیمار در زمان بسیار کوتاهتر
• کاهش زمان بستری و کاهش میزان مراقبت های تخصصی از بیمار
• کاهش عوارضی مانند درد، عفونت، خونریزی و…
• عدم استفاده از بیهوشی

آمادگی های قبل از اینترونشنال رادیولوژی

۸ تا ۱۲ ساعت قبل از انجام رادیولوژی مداخله ای باید ناشتا باشید و از به همراه داشتن جواهرات خودداری کنید. همچنین اگر سیگار یا مواد مخدری استفاده می کنید یا بیماری خاصی دارید حتماً با پزشک خود در میان بگذارید.

عوارض رادیولوژی مداخله ای

در اکثر موارد فقط یک برش سطحی و کوچک بر روی بدن بیمار ایجاد می شود و معمولاً دوران نقاهت طولانی و خاصی ندارد.

نسخه اصلی مطلب خدمات اینترونشنال رادیولوژی شامل چه چیزهایی میشود؟ را در سایت دکتر غلامرضا سیف بخوانید.

---