ضعف پا می تواند به عنوان بخشی از احساس کلی ضعف در بدن و در یک یا هر دو پا ایجاد شود. ضعف واقعی هنگامی رخ می دهد که ماهیچه ها قدرت خود را از دست بدهند؛ اما افراد غالباً وقتی عضلات آنها ضعیف می شود احساس بیماری یا خستگی می کنند. در این موارد عملکرد عضلات به طور واقعی از بین نمی روند. بروز ناگهانی ضعف ماهیچه ها می تواند نشانه سکته مغزی، یک وضعیت خطرناک باشد که در آن بخشی از مغز از اکسیژن محروم می شود؛ اما یکی از شایع ترین علل ضعف پا و مهمترین دلایل آن، سیاتیک است. یکی از شایع ترین علل ضعف پا بیماری های عصبی و عضلانی مانند میاستنی گراویس و اسکلروز متعدد می باشد. اگر ضعف پاهای شما همچنان ادامه دارد یا باعث نگرانی شما شده است، سریعاً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. فردی که در پاهای خود ضعف دارد، ممکن است درد پا، گرفتگی و ناراحتی نیز داشته باشد. اگر فردی گاهی پاهای خسته داشته باشد، ممکن است با استراحت یا حرکت آرام بتواند علائم را به راحتی برطرف کند. اگر این سنگینی علائم اضافی را به همراه داشته باشد، از حد معمول خارج شود و علت مشخصی نداشته باشد، ممکن است در نتیجه شرایطی باشد که نیاز به درمان دارد.

علت ضعف رفتن و درد ساق پا

در اینجا برخی از دلایل احتمالی ضعف پا ذکر شده است:

ورزش بیش از حد

احساس ضعف در پاها پس از ورزش شدید می تواند امری طبیعی باشد، به خصوص هنگامی که فرد بیش از حد معمول تمرین می کند. بدون استراحت مناسب، عضلات، از جمله عضلات پایین بدن، قادر به بهبود مناسب نیستند. تمرین بیش از حد و سنگین یا بدون استراحت مناسب ممکن است منجر به احساس خستگی و سنگینی پاها شود. استراحت مناسب احتمال بروز مشکلات جسمی و فشارهای روانی بدن را کاهش می دهد. افرادی که تمام روز را می ایستند در معرض علائم مربوط به پا قرار دارند، از جمله پاهای خسته و ضعف پا. در صورت امکان، این افراد برای استراحت به پاها و جلوگیری از استفاده بیش از حد، باید مدام استراحت کنند.

کم تحرکی

حرکت محدود همچنین می تواند باعث ضعف پا شود. افرادی که تمام روز می نشینند یا از ورزش دور هستند، ممکن است در پاهای خود احساس ضعف کنند. از سرگیری فعالیت یا استراحت برای ایستادن و راه رفتن در طول روز می تواند کمک کند.

سندرم پای بی قرار

افراد مبتلا به سندرم پای بی قرار احساس ناخوشایندی مانند درد، ضربان و تمایل به حرکت دادن این اندام ها در پای خود دارند. این وضعیت اغلب در شب رخ می دهد و خواب را مختل می کند. حرکت دادن پاها می تواند باعث تسکین موقت و رفع ناراحتی شود.

گرفتگی

ورزش زیاد یا کشش ناکافی عضلات می تواند منجر به گرفتگی در پاها شود. گرفتگی می تواند از یک تیک کوچک تا درد شدید متغیر باشد و پاها احساس ضعف و سنگینی می کنند. افرادی که گرفتگی عضله دارند باید تا زمان رفع آن استراحت کنند. اگر گرفتگی ادامه پیدا کرد یا به طور مکرر اتفاق می افتد، باید به دنبال کمک پزشکی باشید.

واریس

افراد مبتلا به واریس ممکن است پاهای سنگین و خسته ای را تجربه کنند. مبتلایان به این بیماری دارای رگ هایی هستند که خون را به اندازه کافی گردش نمی دهد. وقتی خون به درستی گردش نکند، شروع به جمع شدن می کند و باعث تورم رگ ها می شود.

هیپوکالمی

وقتی فردی پتاسیم کمی داشته باشد، ممکن است دچار هیپوکالمی شود که می تواند باعث موارد زیر شود:

1. ضعف
2. گرفتگی عضلات
3. یبوست
4. خستگی
5. تشنگی بیش از حد و نیاز به دفع ادرار
6. برخی از داروها ممکن است باعث هیپوکالمی شوند. پزشک می تواند علت وجود داروها یا بیماری زمینه ای را بررسی کند.

• نارسایی مزمن وریدی (CVI)

افراد مبتلا به نارسایی مزمن وریدی رگ ها و دریچه های ضعیفی دارند که منجر به گردش خون کم می شود. مبتلایان به این بیماری ممکن است دچار ضعف پا، تورم و واریس شوند. محققان ایستادن طولانی مدت مانند کار را با افزایش خطر نارسایی مزمن وریدی مرتبط دانسته اند؛ زیرا ایستادن باعث تورم رگ های بدن می شود.
سایر عوامل خطر نارسایی مزمن وریدی شامل موارد زیر است:

• رژیم غذایی نامناسب
• چاقی
• شیوه زندگی کم تحرک
• بارداری
• سالخوردگی
• برای افرادی که هیچ عارضه دیگری ندارند، درمان نارسایی مزمن وریدی معمولاً شامل درمان فشرده سازی، مانند پوشیدن جوراب های فشاری است.
• بارداری

بارداری می تواند باعث تورم پا شود که می تواند ناراحت کننده باشد و منجر به ضعف در قسمت پایین بدن شود. تورم پا نتیجه این موارد است:

• احتباس مایع
• رحم در حال رشد و افزایش فشار در رگ ها
• تغییرات هورمونی
• چاقی

افراد چاق ممکن است پاهایی ضعیف و سنگین را تجربه کنند. وزن اضافه شده به مفاصل، تاندون ها و عضلات پایین تنه فشار وارد می کند. قدرت عضلانی پاها در افراد مبتلا به چاقی کمتر از سایر افراد است. این کمبود قدرت نسبی باعث احساس ضعف و خستگی در عضلات پا می شود.

• بیماری شریان محیطی (PAD)

بیماری شریان محیطی یک بیماری مرتبط با گردش خون است که بر رگ ها و عروق بدن تأثیر می گذارد. علائم از زمانی شروع می شود که چربی عروق را مسدود کرده و جریان خون را مسدود می کند. علائم بیماری شریان محیطی، از جمله اندام خسته و عضلات دردناک، در پاها شایع است؛ زیرا بیماری شریان محیطی می تواند گردش خون در قسمت پایین بدن را محدود کند.

• مولتیپل اسکلروزیس (MS)

افراد مبتلا به بیماری ام اس معمولاً دچار خستگی عضلانی از جمله ضعف در پاها می شوند. ضعف مولتیپل اسکلروزیس به دلیل اختلال در سیگنالینگ اعصاب بین مغز و عضلات رخ می دهد.

علائم ضعف پا

ضعف پا ممکن است با علائم دیگری که در پا مؤثر است، همراه باشد از جمله:

• فلج
• پیچش
• احساس سوزش
• اسپاسم عضلانی
• قرمزی، گرما یا تورم
• احساس سوزن و سوزن شدن

ضعف پا ممکن است علائم مرتبط با سایر سیستم های بدن از جمله:

• سر درد
• کمر درد
• درد بدن
• احساس بد عمومی
• درد دست، بازو یا انگشت
• از دست دادن هماهنگی عضلات
• سوزن سوزن شدن یا سایر احساسات غیرمعمول در دست یا پا

تشخیص علل اصلی ضعف در ساق پا

چنانچه بدون هیچ دلیل و علت خاصی دچار ضعف پا شده باشید، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک در مورد مدت زمانی که دچار ضعف پا شده اید و همچنین عضلاتی که تحت تأثیر قرار گرفته اند از شما سؤال خواهد کرد. همچنین، پزشک در مورد علائم و سابقه پزشکی شما نیز سؤال خواهد کرد. پزشک موارد زیر را نیز بررسی خواهد کرد:

1. واکنش یا رفلکس های شما
2. حواس شما
3. تون عضلانی

در صورت لزوم، ممکن است پزشک یک یا چند مورد از آزمایشات زیر را نیز انجام دهد:

1. سی تی اسکن یا ام آر آی برای بررسی ساختار درونی بدن
2. آزمایشات عصبی برای تعیین سلامت اعصاب شما
3. الکترومیوگرافی (EMG) برای ارزیابی سطح فعالیت عصبی شما
4. آزمایش خون برای بررسی هر گونه عفونت یا مسائل دیگر

درمان درد و ضعف ساق پا

درمان ها برای درمان علائم ثانویه مانند فقرآهن که باعث ضعف پا شده است انجام میشود و در صورتی که مصرف بعضی از داروها باعث ایجاد عوارض جانبی چون ضعف پا میشوند باید داروها به وسیله پزشک تغییر داده شود. اگر چه اکثر افرادی که دچار ضعف پا میشوند از نوع خفیف آن است. درصورتیکه ضعف پا به صورت خفیف باشد هیچ درمانی نیاز ندارد. درصورتی که علائم باعث آزار فرد شد موارد زیر توصیه میشود:

تزریق

درمان ها اولیه با تزریق فولیک اسید در طول 3 هفته انجام میشود. در اکثر افراد بعد از تزریق فولیک اسید علائم ضعف ماهیچه ها بهبود می یابد. مصرف مکمل های خوراکی مانند ویتامین نمیتواند مانند تزریق فولیک اسید مؤثر باشد.

رژیم غذایی

تغذیه و اصلاح سبک زندگی هم میتواند باعث کاهش علائم سندروم ضعف پا شود. غذا هم باید از لحاظ ایجاد حساسیت تست شوند تا از ایجاد ضعف ساق پا جلوگیری شود. میزان آهن موجود در بدن هم باید کنترل شود و در صورت کمبود آن، با مصرف قرص این کمبود جبران شود. زمانیکه جریان خون در بدن باعث ایجاد ضعف در پا باشد تزریق درون رگ مخصوصاً تزریق پلاکت برای بهبود جریان خون انجام میشود.

تزریق کورتیزول

تحقیقات دیگری نشان میدهد که کاهش هورمون کورتیزول در هنگام عصر و در ساعات اولیه شب باعث ایجاد ضعف پا میشود. تزریق کورتیزول در دوزهای پایین میتواند باعث جبران کورتیزول شود و ضعف پا کاهش می یابد.

داروها

• درصورتی که علائم به وسیله مواردی که اشاره شد کاهش نیافت پزشک مصرف دارو را به شما پیشنهاد میکند. داروی دوپامین یکی از داروهایی است که برای درمان ضعف پا تجویز میشود. این دارو در انواع و برندهای مختلفی وجود دارد. مصرف دوپامین در سطوح ضعیف در افرادی که دچار ضعف پا هستند توصیه میشود. داروهای دوپامین که برای ضعف پا تجویز میشود شامل پارامیپکسول، روپینیرول، روتیگوتین است درصورتیکه یکی از این داروها را مصرف کنید با کاهش علائم ضعف پا مواجه خواهید شد.
• داروهای دیگر که میتواند برای درمان ضعف پا استفاده شود شامل کاربا مازپین، گابا پنتین، پریگابالین، مسکن های قوی، بنزودایزپین است.

تمرینات ورزشی

شواهد زیادی وجود دارد که حاکی از این مورد است که انجام تمرینات منظم در طول روز میتواند باعث کاهش علائم ضعف رفتن ساق پا و کاهش حرکات ساق پا که هنگام خواب باعث برهم زدن خواب میشود شود.

نسخه اصلی مطلب ضعف ساق پا به چه علت است؟ را در سایت دکتر بیژن فروغ بخوانید.

---