عصب اولنار یک عصب حسی حرکتی است و مسئول تأمین حس قسمت داخلی دست یعنی انگشت کوچک و انگشت حلقه نیز می باشد. عصب اولنار یکی از سه عصب عمده اندام فوقانی می باشد که از قسمت داخلی آرنج، زیر لیگامان طرفی آرنج عبور می کند و بعد از آن وارد تونل باریکی به نام تونل کوبیتال میشود. عصب اولنار در طول مسیر خود از گردن تا دست می تواند دچار آسیب و ضایعه شود که خود را به صورت ضعف و بی حسی دست نشان می دهد. شایعترین محل آسیب عصب اولنار، اطراف آرنج می باشد جایی که عصب، در ناودان استخوانی در سمت داخلی آرنج عبور می کند و بعد از آن وارد تونل کوبیتال می گردد. در مجموع به آسیب عصب اولنار در مسیر یاد شده یعنی ناودان استخوانی و تونل کوبیتال، نوروپاتی عصب اولنار در آرنج گفته می شود. در بیشتر موارد، علائم را می توان با درمان های غیرجراحی مانند تغییر در فعالیت ها و بستن آتل کنترل کرد. اگر روش های غیر جراحی علائم شما را بهبود نمی بخشند یا اگر فشرده سازی عصب باعث ضعف عضله یا آسیب در دست شما می شود، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.

آناتومی عصب اولنار

در آرنج، عصب اولنار از طریق تونلی از بافت (تونل آرنج) عبور می کند و در زیر یک دست انداز استخوان در داخل آرنج شما قرار دارد. این برجستگی استخوانی را اپی کندیل میانی می نامند. نقطه ای که عصب در زیر اپی کوندیل میانی قرار دارد معمولاً «استخوان آرنج (کونه آرنج)» نامیده می شود. در استخوان آرنج، عصب نزدیک به پوست شما است و ضربه به آن حالت شوک احساس می شود. آن طرف آرنج، عصب اولنار در زیر عضلات داخل بازو قرار می گیرد و با انگشت کوچک به دست شما در کنار کف دست می رسد. وقتی عصب وارد دست می شود، از طریق تونل دیگری (کانال گویون) حرکت می کند. عصب اولنار به انگشت کوچک و نیمی از انگشت حلقه احساس را منتقل می کند. همچنین بیشتر ماهیچه های کوچک دست را که حرکات ظریف انجام می دهند و برخی از عضلات بزرگتر بازو را که به شما کمک می کنند با قدرت چیزی را محکم بگیرید را کنترل می کند.

علل گیر افتادن عصب اولنار

یکی از رایج ترین علل گیر افتادگی این عصب، فشار بر عصب اولنار است. فشرده سازی ممکن است نتیجه هر یک از موارد زیر باشد:

• تکیه بر روی آرنج برای مدت طولانی
• سر خوردن عصب اولنار به بیرون در زمان خم کردن آرنج
• ایجاد مایع در آرنج
• آسیب فعلی یا قبلی به داخل آرنج
• اسپورهای استخوانی در آرنج
• آرتریت در آرنج یا مچ دست
• تورم در آرنج یا مفصل مچ دست
• فعالیتی که باعث می شود فرد به طور مرتب مفصل آرنج خود را خم و راست کند.

علائم آسیب عصب اولنار

برخی از علائم ممکن است در آرنج رخ دهد، به خصوص اگر این مسئله از آرنج آغاز می شود. با این حال بیشتر علائم این بیماری در دست و انگشتان رخ می دهد. بسیاری از علائم معمولاً هنگام خم کردن آرنج رخ می دهند. علائم گیر افتادگی عصب اولنار عبارتند از:

• بی حسی و سوزن سوزن شدن متناوب در انگشتان بنصر و کوچک
• قدرت چنگ زدن ضعیف در دست آسیب دیده
• احساس خواب رفتن انگشتان کوچک و بنصر
• دشواری کنترل انگشتان برای انجام وظایف دقیق، مانند تایپ کردن یا ساز زدن
• حساسیت به درجه حرارت سرد
• درد یا حساسیت در مفصل آرنج، به خصوص در طول قسمت جانبی
• در موارد شدید و طولانی مدت، از دست دادن عضلات دست نیز ممکن است رخ دهد.

تشخیص گیر افتادن عصب اولنار

• سابقه پزشکی و معاینات بدنی

پزشک در مورد سابقه پزشکی و سلامت عمومی شما صحبت خواهد کرد. همچنین ممکن است او در مورد شغل، فعالیت های شما و اینکه چه داروهایی مصرف می کنید نیز سؤال کند. پس از بحث درباره علائم و سابقه پزشکی، پزشک بازو و دست شما را معاینه می کند تا مشخص کند کدام عصب فشرده شده و کجا فشرده شده است. برخی از آزمایشات معاینه فیزیکی که پزشک ممکن است انجام دهد شامل این موارد است:

1. روی عصب استخوان آرنج ضربه بزنید. اگر عصب تحریک شده باشد، باعث می شود شوک به انگشت کوچک و حلقه برسد، اگرچه این امر می تواند در حالت طبیعی بودن عصب نیز رخ دهد.
2. بررسی کنید که آیا عصب اولنار هنگام خم شدن آرنج از حالت طبیعی خارج می شود یا خیر.
3. گردن، شانه، آرنج و مچ خود را حرکت دهید تا ببینید موقعیت های مختلف باعث ایجاد علائم می شوند.
4. احساس و قدرت دست و انگشتان خود را بررسی کنید.
5. آزمایشات
6. اشعه ایکس

این آزمایشات تصویربرداری تصاویر دقیقی از ساختارهای متراکم مانند استخوان را ارائه می دهد. بیشتر دلایل فشرده شدن عصب اولنار در اشعه ایکس دیده نمی شوند. با این حال، پزشک شما ممکن است از اشعه ایکس آرنج یا مچ دست شما استفاده کند تا به دنبال خار استخوان، آرتروز یا جاهای دیگری باشد که باعث فشرده سازی عصب شده باشد.

• آزمایشات هدایت عصبی

این آزمایشات می تواند میزان عملکرد عصب را تعیین کند و به شناسایی محل فشرده شدن آن کمک کند. اعصاب مانند «کابل های الکتریکی» هستند که از طریق بدن عبور می کنند و پیام هایی را بین مغز و عضلات شما حمل می کنند. وقتی عصب به خوبی کار نمی کند، مدت زمان بیشتری طول می کشد تا پیامها هدایت شوند. در طی آزمایش هدایت عصب، عصب در یک جا تحریک می شود و مدت زمان پاسخ دادن اندازه گیری می شود. چندین محل در امتداد عصب مورد آزمایش قرار می گیرند و ناحیه ای که پاسخ بیش از حد طول می کشد احتمالاً محلی است که عصب فشرده شده است. مطالعات هدایت عصبی همچنین می تواند تعیین کند که آیا فشرده شدن عصب باعث آسیب عضلانی نیز می شود. در طول آزمایش، سوزن های کوچکی به برخی از ماهیچه هایی که عصب اولنار کنترل می کنند، قرار می گیرد. آسیب عضلانی نشانه فشار شدید عصبی است.

درمان گیر افتادگی عصب اولنار

برای درمان این بیماری ابتدا باید شدت گیر افتادگی را تشخیص دهیم. هنگامی که آسیب کم است، پزشک از درمان های غیر جراحی بهره می گیرد. این درمان های غیر جراحی ممکن است ترکیبی از موارد زیر باشد:

• استفاده از داروهای ضد التهابی برای کاهش تورم
• بریس یا اسپیلنت آرنج برای صاف نگه داشتن آرنج در شب
• تمرینات ورزشی و فیزیوتراپی برای کمک به لغزش صحیح عصب در بازو

درمان جراحی گیر افتادگی عصب اولنار

اگر هنگامی که گیر افتادگی عصب شدید بوده و درمان غیر جراحی بی فایده باشد، پزشک درمان از طریق جراحی را توصیه خواهد کرد. گزینه های درمان جراحی برای این عارضه عبارتند از:

• آزادسازی تونل کاربیتال
• انتقال عصب اولنار قدامی
• اپی کندیل مدیال

تزریق عصب اولنار

دارو می تواند به تسکین علائم سندرم فشار عصبی مانند درد و التهاب کمک کند. نوع داروی تجویز شده به شدت علائم بستگی دارد. برخی از داروها که معمولاً برای کنترل علائم ناشی از سندرم تنگی کانال عصبی تجویز می شوند، کورتیکواستروئیدهایی مانند دگزامتازون که مستقیماً در اطراف عصب تزریق می شوند.

تمرینات عصب اولنار

ورزش های زیر نمونه ای از تمرینات ورزشی مناسب برای گیرافتادگی عصب اولنار هستند که می توانید در منزل هم آنها را انجام دهید. البته تمرینات باید با اجازه پزشک باشد.

تمرین 1

روی یک صندلی بنشینید. دست آسیب دیده را از کنار بدن بالا بیاورید به طوری که کف دستتان به سمت بالا باشد. انگشت شصت و سبابه را روی هم بگذارید تا به شکل حرف O در انگلیسی در بیاید. آرنج را طوری خم کنید که حرف O که ساخته اید جلوی چشمتان قرار بگیرد. در این حالت کف دست هنوز به سمت بالا است و سه انگشت دیگر به کنار گونه و گوش چسبیده اند. 3 ثانیه مکث کنید و دست را به حال استراحت برگردانید. 5 بار این تمرین را پشت سر هم تکرار کنید.

تمرین 2

روی صندلی بنشینید. دست آسیب دیده را از پهلو بالا بیاورید. باید کف دست رو به بالا و همتراز با سر شانه تان باشد. سر را به سمت مخالف دستی که بلند کرده اید، خم کنید. حالا باید در دست آسیب دیده تان احساس کشش ایجاد شود. بعد نوک انگشتان را در همان حالتی که کف دست رو به بالا است، به سمت زمین خم کنید. به حالت استراحت برگردید و این تمرین را در یک ست 5 تایی تکرار کنید. باید حرکات را به آرامی انجام دهید تا صدمه نبینید.

تمرین 3

روی صندلی بنشینید. دست آسیب دیده را به شکل زیر بلند کنید. سپس آرنج خود را طوری خم کنید که کف دست رو به بالا بماند و نوک انگشت ها به گوشتان نزدیک شود. بعد از کمی مکث، به حالت اولیه برگردید و این تمرین را 5 مرتبه به آرامی تکرار کنید.

مدت زمان ترمیم عصب اولنار

حدوداً 4 تا 6 هفته زمان برای ترمیم عصب لازم است.

پیشگیری از سندروم گیر افتادگی عصب اولنار

برای پیشگیری از ابتلا به سندروم گیر افتادگی عصب اولنار با انجام برخی اقدامات نظیر:

1. استفاده از روش های ارگونومیک در محل کار و منزل
2. اجتناب از انجام حرکات مکرر و تکراری
3. اجتناب از انجام حرکاتی که باعث ایجاد درد می شوند.
4. کشش قسمت آسیب دیده
5. درمان بیماری های زمینه ای مانند دیابت یا روماتیسم مفصلی

نسخه اصلی مطلب گیر افتادن عصب اولنار و درد دست را در سایت دکتر علی نقره کار بخوانید.

---