سينوزيت بيماري سينوس هاي هوايي است که در آن يک يا چند عدد از سينوس ها دچار التهاب مي شوند . سينوزيت حاد معمولاً ۸-۳ هفته طول مي کشد در حاليکه سينوزيت مزمن دوره طولاني تري دارد .
علائم کلاسيک سينوزيت عبارتند از احتقان بيني ، ترشحات سبزرنگ بيني ، درد در صورت يا دندان ها ، درد چشم ها ، سردرد و سرفه هاي شبانه
بعضي بيماران همچنين از تب ، بي حالي ، بوي بد دهان و گلو درد شکايت دارند ، سينوزيت معمولاً بدنبال يک سرماخوردگي که پس از ۷-۵ روز خوب نشده است و يا بدتر شده است ديده مي شود .
تشخيص سينوزيت مزمن کمي سخت تر است . علائمي که در بالا ذکر شد به شکل خفيف تر اما طولاني تري وجود دارد . سينوزيت مزمن در افرادي که آلرژي دارند شايعتر است .
چهار جفت سينوس در اطراف حفره بيني قرار دارد . اين سينوس ها توسط مجاري ريزي به بيني راه دارند . سينوس هاي بيني حفراتي در درون استخوان هاي صورت هستند که توسط يک لايه مخاط مفروش شده اند .
سينوس ها به طور طبيعي ترشحات موکوس ( مخاطي ) توليد مي کنند که بدرون بيني تخليه مي شوند .
۱ - منفذ سينوس ها بسته شود .
۲ - مژک هاي سلولهاي مخاطي که باعث حرکت موکوس به خارج از سينوس مي شوند درست کار نکنند .
۳ - مقدار زيادي موکوس توليد شود . اين حالت معمولاً التهاب سينوس ها است .
هر نوع ترکيبي از حالات فوق مي تواند باعث سينوزيت شود .
سينوس ها حفره هاي بسته اي هستند که يک روزنه ( مجراي ) کوچک به سوي بيني دارند . ده هزار ليتر هوايي که روزانه استنشاق مي کنيم ابتدا توسط بيني قبل از اين که وارد اين مجراها شوند ، تصفيه ، گرم و مرطوب مي شوند . هنگامي که مخاط بيني احتقان پيدا مي کنند هوا ديگر داخل سينوس ها نمي شود ، بنابراين آنها محل مناسبي براي رشد باکتري ها و عفونت هاي گوناگون مي شوند . برخي از عوامل نيز بروز اين حالت را تسهيل مي کنند . اين علت ها عبارتند از :
زکامي که خوب مداوا نشده است : پنج تا ده درصد از زکام هايي که در درمان آنها بي توجهي شده به صورت سينوزيت در مي آيند . اگر شما مستعد ابتلا به اين نوع عفونت هستيد ، زکام خود را قبل از اين که سينوس هايتان درگير شوند ، درمان کنيد (به وسيله قطره هاي ضدعفوني کننده ، داروهاي استنشاقي و ... )
عامل محيطي : سرما ، اتمسفر مرطوب يا خيلي خشک ( فضاي بسيار گرم ، هواي راکد اتاق و ... ) تغييرات اقليمي شديد ، آلودگي هوا و ... عواملي هستند که اهميتشان با توجه به حساسيت هر شخص تغيير مي کند .
آلرژي : آلرژي تمام مواد حساسيت زا ( پشم گربه ، حشرات و ... ) نيز مي توانند مؤثر باشند .
عفونت دندان : دندان هاي آسيا و پيشين فک بالائي نزديک به سينوس هاي فکي آرواره اي هستند . دو حالت وجود دارد ؛ يا دندان عفونت دارد و يا با آمالگامي پر شده که يک قسمت از آن وارد يکي از مجاري سينوسي آرواره اي شده است . در صورت احتمال چنين پيشامدي حتماً با دندانپزشک مشورت کنيد . با اين حال حتي با مداخله اي دکتر ممکن است سينوسي که منشأ آن عفونت دنداني است باز هم تداوم پيدا کند .
بروز سينوزيت بر اثر يک ناهنجاري کالبد شناختي ( آناتوميک ) ، مادرزادي و يا سانحه : انحراف تيغه بيني ، مجراهاي سينوسي بسيار تنگ ، پوليپ بيني ( که معمولاً منشآ آلرژي دارد ) نيز مي تواند اتفاق بيفتد .
بعضي مردم اصلاً دچار سينوزيت نمي شوند در حاليکه بعضي ديگر مکرراً دچار سينوزيت مي شوند . ( مثل آنهايي که سيستيک فيبروزيس دارند )
سينوزيت معمولاً بدنبال عفونت تنفسي مثل سرماخوردگي بوجود مي آيد .
عفونت راههاي تنفسي فوقاني يا واکنش هاي آلرژيک باعث التهاب و تورم بافت هاي اطراف منافذ سينوس ها و بسته شدن آنها مي شود . بسته شدن سينوس ها باعث تجمع موکوس در آنها مي شود که در نتيجه آن سينوس ها جايي بسيار مناسبي براي رشد باکتريها و قارچ ها مي شود .
افرادي که داراي ضعف سيستم ايمني هستند در معرض خطر بيشتري براي ابتلا هستند.
همانطور که اشاره شد شايعترين دلايل سينوزيت عفونت راههاي تنفسي فوقاني و رينيت ... آلرژيک مي باشد .
عوامل خطرساز ديگر شامل سابقه آسم ، استفاده بيش از حد از داروهاي دکونژستان ، انحراف تيغه بيني ، تومورهاي بيني يا صورت ،پوليپ هاي بيني ، جسم خارجي و ... مي باشند .
عوامل فوق به طور معمول باعث بسته شدن منافذ سينوس ها مي شوند . و بدنبال آن سينوزيت رخ مي دهد .
بيماريهايي که باعث ضعف سيستم ايمني مي شوند و بيمار را مستعد به ابتلا به بيماريهاي عفوني مي کنند . اين بيماريها عبارتند از : ابتلا به ايدز ، سرطان و بيماريهايي که جهت درمان آنها از شيمي درماني يا داروهاي تضعيف کننده سيستم ايمني مثل کورتون استفاده مي شود .
بعضي بيماريهاي ژنتيکي که باعث اختلال کارکرد مژک هاي سلولي معروف به سلياها مي شوند نيز جزء عوامل خطر سينوزيت محسوب مي شوند . اين بيماريها عبارتند از بيماري سيستيک فيبروزيس ، سندرم کارتاژنر و سندرم سلياي غيرمتحرک .
به خاطر داشته باشيد که بيماريهاي فوق افراد را مستعد به ابتلا به سينوزيت مي کنند چرا که آنها باعث مي شوند سينوس ها جاي مناسبي براي رشد باکتريها و ديگر عوامل بيماريزا بشود و همه افراد مبتلا به يکي از بيماريهاي فوق الزاماً دچار سينوزيت نخواهند شد .
عفونت هاي راههاي هوايي و آلرژي هارا بخوبي درمان کنيد .
از سيگار کشيدن و آلودگي هاي محيطي اجتناب کنيد .
از دماي بالا يا پائين ( تغييرات شديد دماي محيط ) پرهيز کنيد چرا که باعث افزايش درد سينوس ها مي شود .
از آنجا که رطوبت باعث رقيق شدن موکوس و راحت تر تخليه شدن آن مي شود بهتر است از بخور استفاده کنيد تا باعث مرطوب شدن سينوس هايتان شود . همچنين توصيه به مصرف مايعات فراوان سودمند است .
استفاده از دکونژستان ها در هنگام عفونت مجاري هوايي ممکن است احتمال ابتلا به سينوزيت را کاهش دهد .