یکی از عناصر مؤثر در سلامت و جوانی بدن انسان کلاژن است. کلاژن که فراوان ترین پروتئین بدن است در چربی، غضروف ها، تاندون ها و دیگر قسمت های بدن یافت می شود. کلاژن عامل پیوستگی و چسبندگی قسمت های مختلف و برای استحکام استخوان ها حیاتی است. وقتی میزان کلاژن در بدن کافی باشد، سلول های دارای کلاژن ظاهر محکم و سالمی دارند. نقش این پروتئین خاص امروزه در روند بهبود پوست بسیار ویژه شناخته می شود. کلاژن با ساختار شگفت انگیز و انعطاف پذیری که دارد، سبب استحکام و کشسانی پوست است. در واقع این پروتئین و سنتز و جایگزینی مداوم آن است که سبب جوان ماندن پوست می شود. با افزایش سن و شروع روند پیری، سنتز این پروتئین رو به کاهش می گذارد و همین عامل سبب شل شدن پوست و ایجاد چین و چروک روی سطح آن می شود؛ اما امروزه پزشکان و محققان با کشف روابط و واکنشهای پیچیده ای که در این روند مؤثر هستند، توانسته اند راه های بسیاری را برای تحریک کلاژن سازی پوست ارائه دهند که در ادامه معرفی میگردند.

علل کاهش کلاژن

• عوامل متعددی در کاهش سطح کلاژن و تخریب آن نقش دارند به عنوان مثال افزایش سطح قند خون، احتمال تشکیل ترکیبات از بین برنده کلاژن از قبیل محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته راه افزایش می دهند به این ترتیب افرادی که قصد دارند به حفظ سلامت پوست خود بپردازند باید میزان مصرف خوراکی های شیرین را کاهش بدهند و سبک زندگی سالمی را دنبال کنند. تحقیقات اخیر نشان داده است که پپتیدهای کلاژن به طور طبیعی احتمال تشکیل محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته را محدود می کنند. این امر بر تأثیرات کلاژن در محافظت از پوست و حفظ سلامت آن دلالت دارد.
• سموم حاصل از مصرف برخی مواد غذایی، هوا، آب و حتی سموم داخلی بدن و باکتری های بد موجود در دستگاه گوارش می توانند وارد جریان خون شوند و در نهایت خود را به پوست برسانند و باعث آسیب دیدگی آن شوند. هنگامی که این سموم موجود در خون به پوست می رسند می توانند باعث ایجاد واکنش سیستم ایمنی شده و در نتیجه باعث آزاد سازی ترکیبات تحلیل برنده کلاژن توسط سلول های سیستم ایمنی بدن شوند.
• فاکتورهای خارجی که باعث تخریب کلاژن می شوند عبارتند از قرارگرفتن در معرض پرتوهای فرابنفش خورشید، آلودگی های محیطی و برخی از میکروارگانیسم هایی که به پوست آسیب می رسانند. برای محافظت از پوست در برابر این عوامل خارجی باید از آنتی اکسیدان های موضعی از قبیل ویتامین ای و سی، تصفیه کننده هوا و کرم ضد آفتاب مناسب استفاده کرد. خوشبختانه تحقیقات نشان داده است مصرف برخی مواد مغذی علاوه بر آن که از کاهش سطح کلاژن پیشگیری می کنند در محافظت از آن نیز نقش به سزایی را ایفا می کنند.

روش های افزایش کلاژن سازی

رژیم غذایی تقویت کننده کلاژن سازی پوست

اگر به دنبال مواد غذایی برای تقویت کلاژن سازی پوست هستید، برخی از مواد غذایی خاص میتوانند مفید باشند. برای مثال، آب مغز استخوان که منبعی سرشار از کلاژن مورد نیاز بدن است. میتوانید این غذای مفید را با جوشاندن استخوان در آب درست کنید یا اینکه آن را به صورت آماده از فروشگاه های مواد غذایی خریداری کنید. مواد غذایی دیگری که میتواند برای کلاژن سازی پوست مفید باشد، ماهی و به ویژه ماهی های چرب مانند سالمون و تن هستند. ماهی منبعی سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 بوده که برای سلامتی پوست ضروری هستند. میوه و سبزیجات نیز منبع مناسبی برای تقویت کلاژن سازی پوست هستند؛ اما توجه داشته باشید که پختن این مواد غذایی موجب کم شدن کلاژن شان نسبت به نوع خامشان میشود. انواع سبزیجات برگدار اعم از اسفناج، کلم و میوه های خانواده مرکبات از قبیل پرتقال، گریپ فروت، لیمو و لیموترش سرشار از ویتامین های A و C هستند که برای تولید کلاژن ضروری هستند. بنابراین برای دریافت این منابع غذایی سعی کنید که عمدتاً از میوه و سبزیجات به صورت خام یا با پختی بسیار کم استفاده کنید. همچنین، باید توجه داشته باشید که منابع غذایی نمیتوانند جایگزینی برای روش‎های درمانی انجام شده توسط پزشک باشند.

مراقبت تخصصی از پوست

• رتینول

در بین مواد موجود در محصولات مراقبتی و ضد پیری پوست، رتینول یکی از محبوب ترین و مؤثرترین آنها است؛ چرا که موجب تحریک تولید سلول های جدید پوست، تقویت کلاژن و حجم دهی به پوست میشود. ثابت شده است که محصولات دارای رتینول موجب صاف شدن فوری خطوط و چین و چروک پوستی میشوند و به کمک هیالورونیک اسید روند بازسازی طبیعی پوست را نیز تحریک میکنند.

• تزریق کلاژن و پرکننده های پوستی

به عبارت ساده، تزریق کلاژن یعنی وارد کردن ماده ی جایگزین کلاژن طبیعی به لایه ی زیرین پوست که در پی آن پوست درست مانند زمانی که غنی از کلاژن است صاف و انعطاف پذیر می شود و بافتی محکم و سفت خواهد داشت. اثرگذاری سریع و بهبود بافت پوست از مزایای این روش است. البته بسته به نوع پوست یا عمق چروک ها تعداد دفعات تزریق متفاوت است.

• لیزر درمانی

لیزر درمانی روشی است که به صورت ایمن و بدون ایجاد هیچ گونه خطری سطح تولید کلاژن را افزایش می دهد. این روش با افزایش کلاژن به بهبود چروک صورت و انعطاف پذیری پوست خواهد پرداخت. لیزر درمانی هیچ گونه عارضه جانبی خاصی ندارد.

• میکرونیدلینگ

میکرونیدلینگ که تحت عنوان روش القای کلاژن نیز شناخته می شود به بهبود ظاهر چروک صورت، بافت اسکار حاصل از آکنه ی پوستی ، افزایش سفتی پوست و رفع جای ترک پوستی و لکه های قهوه ای کمک می کند و این فرایند با تحریک بدن برای ترمیم خود انجام خواهد شد. میکرونیدلینگ دستگاهی است که در قسمت سر آن تعدادی سوزن بسیار کوچک و تیز وجود دارد چه به صورت همزمان صدها سوراخ کوچک را در پوست به وجود می آورند. به این ترتیب پوست را تحریک می کند به تولید فاکتورهای رشد و سیتوکین ها و کلاژن و الاستین بیشتر بپردازد و پوست صورت جوان تر به نظر برسد.

• تزریق پلاسمای غنی از پلاکت

پلاسمای غنی از پلاکت یک روش درمانی دیگر است که از نمونه خون بیمار تهیه می شود. برای انجام این روش پزشک اقدام به تهیه نمونه خون می کند و پس از انجام مراحل لازم آن را درون دستگاه سانتریفیوژ قرار می دهد تا تحت سرعت و شرایط خاص خون و مشتقات خونی از یکدیگر جدا شوند. پس از این مرحله پلاسمای غنی از پلاکت به همراه سلول های بنیادین و فاکتورهای رشد به پوست تزریق می شوند تا علاوه بر افزایش تولید کلاژن و الاستین به جوانسازی پوست نیز کمک کنند.

• پیلینگ شیمیایی

در این روش درمانی از اسید برای از بین بردن لایه فوقانی پوست یا لایه های آن استفاده خواهد شد. هدف از انجام این روش کاهش جای چروک و خطوط ریز صورت و یکنواخت کردن حجم پوست است. همچنین از پیلینگ شیمیایی برای بهبود جای جوش ، درمان انواع خاصی از آکنه، کاهش لکه های حاصل از بالا رفتن سن، خطوط تیره پوستی و مواردی از این قبیل استفاده می شود.

• تزریق پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آر پی

پی آر پی یا پلاسمای غنی از پلاکت یک روش درمانی دیگر است که از نمونه خون بیمار تهیه می شود. برای انجام این روش، پزشک اقدام به تهیه نمونه خون می کند و پس از انجام مراحل لازم آن را درون دستگاه سانتریفیوژ قرار می دهد تا تحت سرعت و شرایط خاص خون و مشتقات خونی از یکدیگر جدا شوند. پس از این مرحله پلاسمای غنی از پلاکت به همراه سلول های بنیادین و فاکتورهای رشد به پوست تزریق می شوند تا علاوه بر افزایش تولید کلاژن و الاستین به جوانسازی پوست نیز کمک کنند.

• میکرودرم ابریژن

این روش راهکاری همه جانبه است که برای درمان بسیاری از اختلالات پوستی از جمله تیرگی ها و لک های پوستی، منافذ باز، آکنه و زخم، اثرات کشیدگی، آفتاب سوختگی، اصلاح تناژ پوست و همینطور از بین بردن چین و چروک استفاده می شود و به طور کلی بر جوانسازی پوست اثر دارد.در میکرودرم ابریژن از دستگاهی مخصوص با سطح ساینده استفاده می شود تا سطح رویی پوست را به آرامی لایه برداری کند و به آن ظاهری جوان تر و شاداب تر بدهد. در تکنیکی دیگر از همین روش ذرات آلومینیوم اکسید یا سدیم بی کربنات روی سطح پوست اسپری می شوند و ذرات مرده و برآمده از پوست توسط ساکشن از روی آن برداشته می شوند. از مزایای این روش این است که اثرات آن بر روی پوست حتی در اولین جلسه ی درمان هم قابل مشاهده است.

• هیدرودرم ابریژن

جدیدترین روش میکرودرم ابریژن، تکنیک هیدرودرم است. در این روش همزمان محصولات خاص مراقبت از پوست به آن تزریق شده و لایه برداری نیز انجام می گیرد. این عمل تولید کلاژن را تحریک می کند و جریان خون را در ناحیه ی مورد نظر به حداکثر می رساند.

نسخه اصلی مطلب روشهایی برای افزایش کلاژن سازی پوست را در سایت دکتر جمال الدین حسن زاده بخوانید.

---