سوزن درمانی یا طب سوزنی یک روش درمانی سنتی چینی است که قدمت آن به هزاران سال پیش بر می گردد. در این روش، سوزن های جامد و باریکی در نقاط خاصی از بدن وارد می شود تا موجب بهبود سلامتی فرد و درمان بیماری شود. پزشکان طب سوزنی کار معتقدند زمانی فرد بیمار می شود که چیزی مسیر حرکت انرژی (chi) را بلوکه کرده و یا تعادل آن را برهم زده باشد. آنها معتقدند طب سوزنی کمک می کند که مسیر بلوکه شده برداشته شود و یا تعادل انرژی در بدن به شکل اول برگردد. برخلاف این نظر، بیشتر پزشکان غربی معتقدند که طب سوزنی با فشار برروی نقاط خاص باعث تحریک اعصاب، ماهیچه ها و بافت های همبند می شود. این تحریک ها باعث افزایش ترشح مسکن های طبیعی بدن و همچنین افزایش جریان خون در بدن می شود.

سوزن درمانی در فیزیوتراپی یک روش کمکی عالی است که از این روش می توان برای درمان صدمات حاد و مزمن، نواحی مداوم درد، تأخیر در بهبودی، بیماری های طولانی مدت استفاده کرد. این روش می تواند به عنوان یک درمان مستقل مورد استفاده قرار گیرد؛ اما مؤثرتر از آن، سایر مداخلات فیزیوتراپی مانند تحریک بافت نرم، دست کاری مفصل، درمان احشایی و ورزش درمانی را تکمیل می کند. سوزن درمانی یک روش بسیار مؤثر با حداقل تهاجم و بی خطر برای مدیریت طیف گسترده ای از مشکلات است. در بسیاری از موارد تصور می شود سوزن درمانی یک گزینه درمانی برای درمان درد کمر و درد گردن است.

کاربرد سوزن درمانی در فیزیوتراپی

مطالعات بالینی مورد کنترل، نشان می دهد که طب سوزنی برای بیماری ها، علائم و یا عارضه های زیر یک روش درمانی مؤثر به حساب می آید:

• درد پایین کمر
• درد گردن
• التهاب مفاصل شانه
• آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی
• درد عصب سیاتیک

اگرچه بیماری ها و یا عارضه های زیر محدود شده اند؛ اما شواهد احتمالی برای حمایت استفاده درمانی از طب سوزنی وجود دارد:

• آرتروز کمر
• فتق دیسک کمر
• فتق دیسک گردن
• گرفتگی و خشکی گردن
• آرتریت گردن
• انقباض یا تنگیکانال نخاعی

فواید سوزن درمانی

• کاهش درد از طریق تحریک اعصاب که در عضلات و سایر بافت ها قرار دارد. از طریق این تحریک طب سوزنی می تواند باعث ترشح اندروفین- انکفالین و بتا اندروفین هایی شود که مانند مرفین اثر تسکین دهنده درد را دارند. این فاکتورها از نخاع، مغز میانی، هیپوفیز و هیپوتالاموس ترشح می شوند.
• کم کردن التهاب از طریق ترشح فاکتورهای مربوطه، یکی دیگر از خواص طب سوزنی است که این مکانیزم اثر قرص های ضد التهاب مانند ایندومتاسین را دارد.
• افزایش محدوده حرکتی مفصل، محدوده حرکتی فعال و غیرفعال چرخش مفصل و آستانه درد فشاری نقاط تحریک را افزایش می دهد.
• کاهش انقباض عضلات و بهبود حرکت مفاصل که به وسیله افزایش جریان خون ایجاد می شود. این مکانیزم از طب سوزنی، می تواند باعث کاهش تورم و کبودی هم بشود.

شیوه انجام سوزن درمانی کمر و گردن

پیش از شروع درمان، نیاز به مقدمات خاصی نخواهید داشت. پزشک شما مدت زمانی را برای معاینات عمومی مانند بررسی قسمت های دردناک بدن، رنگ زبان، رنگ صورتت و قدرت، ریتم و کیفیت نبض مچ دست و سبک زندگی و عادات شما اختصاص خواهد داد. پس از آن، با توجه به سبک کاری خود و نوع مشکل شما، برنامه خاصی برای درمان مشخص خواهد کرد.

پس از معاینه اولیه، سوزن های طب سوزنی به اعماق مختلف در نقاط مختلفی از بدن شما وارد می شوند. این سوزن ها تا حدی نازک هستند که اغلب افراد حتی ورود آنها را به سختی حس می کنند. بین 5 تا ۲۰ سوزن در یک درمان معمولی استفاده می شود. هنگامی که یک سوزن به عمق صحیح می رسد ممکن است احساس درد خفیفی داشته باشید. در مرحله بعدی، پزشک شما ممکن است به آرامی سوزن ها را کمی جابجا کند، بچرخاند یا گرما یا پالس های الکتریکی خفیفی به آنها وارد کند. در بیشتر موارد، سوزن ها به مدت ۱۰ الی ۲۰ دقیقه درحالی که شما بی حرکت دراز کشیده اید و استراحت می کنید، در جای خود باقی بمانند. پس از آن، نوبت خارج کردن سوزن ها می رسد. معمولاً هنگام برداشتن سوزن ها نیز هیچگونه درد یا ناراحتی حس نخواهید کرد.

انواع سوزن درمانی پا

طب سوزنی برای درد پا

ممکن است این یک درد خفیف پا ناشی از ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت باشد، یا به دلیل یک درد مزمن جدی باشد، طب سوزنی نقش خود را در درمان مؤثر درد اثبات کرده است.

طب سوزنی برای درد مچ پا

طب سوزنی برای دردهای مچ پا بسیار مورد استفاده قرار گرفته است و به دلیل مزایای شگرف و فوق العاده ای که برای مشکلات مختلف مچ پا ایجاد می کند و باعث رفع دردهایی مانند آرتروز مچ پا، تاندونیت ، رگ به رگ شدن و حتی تورم مچ پا می شود و در این مورد بازخورد مثبت دریافت کرده است.

طب سوزنی برای درد پاشنه

تحمل درد پا و مچ پا بسیار سخت است و اگر درد پاشنه پا نیز به آن اضافه شود، می تواند شما را از انجام فعالیت های روزانه خود باز دارد یا حتی به میزان قابل توجهی برنامه های شما را مختل کند. پلانتار فاشیلیتیس یک بیماری درد پاشنه است که به درمان طب سوزنی پاسخ خوبی می دهد.

کاندید نامناسب سوزن درمانی

هیچ محدودیتی در استفاده از طب سوزنی بر روی افراد مختلف وجود ندارد؛ اما در مورد مناسب بودن بیماران باید با دقت در نظر گرفته شود. اگر موارد زیر را دارید، باید با درمانگر خود صحبت کنید:

• فوبیای سوزن
• صرع کنترل نشده
• دیابت کنترل نشده
• مشکلات گردش خون
• یک اختلال مرتبط با لخته شدن خون
• عفونت خونی موجود (به عنوان مثال هپاتیت، HIV، ایدز)
• در حال معالجه سرطان هستند یا تشخیص سرطان دارند.
• بارداری
• اخیراً دچار سکته مغزی یا لخته خون شده اید.

تعداد جلسات سوزن درمانی

به طور کلی ممکن است دو هفته یک بار به مدت ۱۰ تا ۱۲ جلسه مورد نیاز باشد؛ اما در برخی از بیماران بسته به میزان سن آنها و یا مزمن بودن بیماری آن نیاز به درمان نگهدارنده دارند که ممکن است هر ۴ هفته یا یک ماه یک بار طب سوزنی برای آنها استفاده شود.

عوارض سوزن درمانی

• تاکنون اثرات جانبی بسیار اندکی برای طب سوزنی گزارش شده است و عوارض طب سوزنی انگشت شمار، مانند سرگیجه یا کبودی جزئی اطراف محل های فرو کردن سوزن، نیز معمولاً ملایم است و به خودی خود برطرف می شود.
• در صورتیکه بیمار مبتلا به اختلال خونریزی دهنده و انعقاد خون است، باید در انجام طب سوزنی احتیاط شود.
• ممکن است خونریزی مختصر، کبودی و درد در جایی که سوزن وارد می شود، ایجاد شود.
• در موارد نادر اگر طب سوزنی توسط افراد غیر ماهر انجام شود سوزن ممکن است شکسته شود.
• حتماً باید از سوزن یکبار مصرف و یا استریل باید استفاده شود عدم استفاده از سوزن مناسب ممکن است عفونت ایجاد نماید.

هزینه سوزن درمانی

امروزه برخی از مؤسسات ارائه دهنده خدمات بیمه بخشی از هزینه طب سوزنی را پوشش می دهند. به هر حال هزینه طب سوزنی به عوامل مختلف همچون تعداد جلسات مورد نیاز برای درمان بستگی دارد.

نسخه اصلی مطلب سوزن درمانی چیست و چه کاربردهایی دارد؟ را در سایت دکتر سلمان فلاح بخوانید.

---