تشخیص کیست سینوس های فک و صورت با رادیوگرافی سینوس

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

در داخل استخوان های صورت فضاهایی خالی وجود دارد که به آنها سینوس گفته می شود و چون تمامی این سینوس ها دارای راه ارتباطی به بینی هستند و ترشحات آنها به داخل بینی تخلیه می شود به آنها سینوس های اطراف بینی (پارا نازال) گفته می شود. این سینوس ها در داخل استخوان پیشانی، استخوان فک بالا و همچنین کف جمجمه قرار دارند. در داخل این سینوس ها ممکن است کیست تشکیل شود. به هرگونه تجمع غیر طبیعی مواد در بدن کیست گفته می شود. این مواد ممکن است کاملاً مایع یا حالت خمیری و نیمه جامد و یا چرکی داشته باشند. این مواد ممکن است توسط یک پوشش به شکل کیسه در بر گرفته شده باشند. اغلب وقتی صحبت از کیست سینوس می شود منظور سینوس های فک بالا (سینوس ماگزیلاری) می باشد.

کیست احتباسی موکوسی به علت انسداد مجاری درناژکننده غدد مترشحه سروموکوس ایجاد می‏شود و از میان سینوس‏های پارانازال، بیشتر در سینوس ماگزیلاری دیده می‏شود. این ضایعه اغلب در سینوس فک بالا اتفاق می افتد و عمدتاً فاقد علامت بوده و به طور تصادفی در رادیوگرافی سینوس یافت می شود.

در تصاویر رادیوگرافی این کیست به صورت یک توده رادیواپک صاف و گنبدی شکل (Dome-shaped) با حدودی مشخص و فاقد حاشیه کورتیکالی در کف سینوس فک بالا ظاهر می شود و از لحاظ اندازه کوچکتر از 1cm تا در برگیرنده کل سینوس متغیر می باشد. این کیست گاهی اوقات دوطرفه بوده و معمولاً شواهدی از افزایش ضخامت مخاط پوشاننده سینوس و یا تغییر در حدود سینوس در رادیوگرافی مشاهده نمی‏شود. بهترین تکنیک جهت ارزیابی کیست سینوس، رادیوگرافی پانورامیک است و از آنجا که محل شایع کیست احتباسی کف سینوس فک بالا است، بنابراین تکنیک پانورامیک در تشخیص آن بسیار کمک‏کننده می باشد. در تکنیک پانورامیک استخوان های فک پایین، فک بالا، گونه و هر دو سینوس فک بالا به خوبی قابل بررسی است.

علائم کیست سینوس

اغلب تومورهای سینوس و بینی هیچ علائم خاصی از خود بروز نمی دهند؛ ولی گاهی برخی علائم خاص با این بیماری بروز می کند:

• گرفتگی مکرر بینی (مخصوصاً در یک طرف بینی)
• درد در نواحی پیشانی، گونه، بینی یا در اطراف چشم ها و گوش ها
• آبریزش از عقب بینی
• خونریزی مکرر از بینی
• دوبینی یا تاری دید
• از دست دادن حس چشایی یا بویایی
• درد یا بی حسی در صورت یا دندان
• رشد بخشی از صورت، بینی، گردن
• اشک آمدن از چشم
• باز کردن دهان با سختی
• عفونت گوش مکرر
• وجود مشکلاتی در شنوایی

علت تشکیل کیست در سینوس چیست؟

• این کیست ها انواع مختلفی دارند. شایعترین آنها کیست های احتباسی سینوس هستند؛ یعنی ترشحات داخل سینوس به هر دلیلی داخل پوشش سینوس محبوس شده و تجمع کرده اند.
• علت دیگر آن مشکلات دندانی می باشد. گاهی دندانهای کرسی بالا دچار عفونت شده و چون ریشه آنها در مجاورت نزدیک سینوس فک بالا می باشد باعث تجمع چرک و تشکیل کیست داخل سینوس می شود که در این موارد معمولاً فقط درمان دندانپزشکی کافی است.

علل انجام رادیوگرافی سینوس

• بیماری پیشرفته پریودنتال
• کیست در استخوان فک
• تومورهای فک و سرطان های دهانی
• دندان های آسیب دیده از جمله دندان عقل
• اختلالات فک و دهان (همچنین با عنوان اختلالات TMJ نیز شناخته می شوند).

آمادگی جهت انجام رادیوگرافی

اشیاء فلزی از جمله جواهرات، عینک، دندان مصنوعی و سنجاق سر را باید قبل از انجام تصویربرداری از خود دور کنید؛ زیرا این وسایل ممکن است تصاویر حاصل را تحت تأثیر قرار دهند. همچنین از شما خواسته می شود سمعک و پیرسینگ ها را نیز از خود دور کنید. در صورت وجود احتمال بارداری باید قبل از انجام اسکن پزشک و تکنسین را مطلع کنید.

رادیوگرافی تشخیص کیست سینوس های فک و صورت چگونه است؟

ایکس ری یک نوع اشعه تابشی مثل امواج رادیویی یا نور می باشد. زمانی که روی بخشی از بدن به دقت تنظیم شده است، این اشعه ها با تولید امواج از بدن عبور می کنند. سپس تصاویری را تولید می کنند. در طی تصویربرداری پانورامیک، لوله اشعه ایکس در یک نیمکره ای اطراف سر بیمار می چرخد، سپس در کناره های فک و انتهای کناره ها، تصویربرداری را انجام می دهد.

به جای اینکه فیلم در درون دهان قرار گیرد، یک ماشین ایکس ری پانورامیک، پرتوی نوری را بروی فیلم یا دیتکتور چرخشی که برخلاف لوله ایکس می چرخد، می تاباند و اینگونه تصویربرداری از کیست سینوس های فک و صورت انجام می شود.

عوارض جانبی رادیوگرافی

در صورت مواجهه با هرگونه تشعشعی و حتی سطوح پایین تشعشع مورد استفاده در این روش، همواره خطری هرچند اندک برای آسیب به سلول ها یا بافت های بدن وجود دارد. البته خطرات ناشی از اشعه ایکس معمولاً در مقایسه با منافع بالقوه این آزمون بسیار ناچیز می باشد.