روند پیری پوستى (skin aging) چگونه است و چه علائمی دارد؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

پیری پوست که در نتیجه افزایش سن به طور طبیعی اتفاق می افتد؛ یکی از مشکلات آزار دهنده است که بشر همواره به دنبال راهی برای رفع آن بوده و هست.

نشانه ها و علائم پیری پوست

١-چین و چروک ها (wrinkles)

خطوط ریز (ridges) اولین علامتى است که پس از ٢٥ سالگی در نواحى مختلف پوست کم کم ظاهر مى شود، درصورت عدم درمان این خطوط ریز به چین و چروک (wrinkles) تبدیل مى شوند و اگر قبلاً فقط هنگام صحبت کردن، خندیدن و اخم کردن ایجاد مى شدند، کم کم به جزء ثابت چهره تبدیل مى شوند (تبدیل خطوط دینامیک به چروک استاتیک)

خطوط افقى پیشانی که در اثر حرکت بالا انداختن ابروها ایجاد مى شوند خطوط عمودی بین ابروها که با اخم کردن هاى مکرر مرتبط است و خطوط شعاعى دور چشم، خطوط پنجه کلاغى یا (claw foot) که هنگام لبخند زدن و خندیدن ظاهر مى شوند تا خط خنده (nasolabial fold) و خطوط شعاعى دور لب ها که در سنین بالاتر ایجاد مى شوند، همگى از علائم فرآیند پیرپوستى هستند.

٢-کاهش حجم(loss of volume)

پوست صورت، روى داربستى از استخوان، عضلات صورت و یک بالشتک چربى کشیده شده، شکل و فرم صورت ما وابسته به مجموعه این چهار ارگان است.

با افزایش سن:

1. استخوان صورت کم کم تحلیل مى رود و باعث مى شود تا برجستگى پیشانى، گونه ها، فک فوقانى و تحتانى و زوایاى فکى کاهش یابد.
2. عضلات صورت کوچک شده
3. چربى زیرپوست تحلیل مى رود
4. پوست هم نازک تر مى شود و استحکام و کشسانى خود را از دست مى دهد، مجموعه این تغییرات باعث شلى و افتادگى پوست مى شوند.

این تغییرات یک شبه اتفاق نمى افتد بلکه فرآیندى است که طى سالیان متمادى و بتدریج ایجاد مى شود، هدف جوانسازى پوست صورت متوقف کردن و معکوس کردن این فرآیند است. اگر چه روش هاى مختلف جوانسازى تا ٧٥ سالگى هم مؤثر است ولى در صورتیکه درمان هاى پیشگیرى کننده به موقع و به محض مشاهده علائم اولیه، انجام شود، نتایج بهترى خواهد داشت.

٣-خمیرى شدن و از بین رفتن کشسانى پوست

بخش عمقى پوست، شباهت زیادى به ساختار بتون مسلح دارد، رشته هاى کلاژن مانند میلگرد، درهم تنیده شده و هیالورونیک اسید به منزله سیمان، ماتریکس بین رشته هاى کلاژن را پر کرده اند، این ساختار، باعث استحکام و سفتى پوست مى شود، رشته هاى الاستین هم، کشسانى و الاستیسیته پوست را تأمین مى کند.

از سنین ٣٥-٣٠ سالگی به بعد، با پیشرفت فرآیند پیرى پوست، رشته هاى کلاژن و الاستین هم دچار فرسودگى و آسیب مى شوند و بتدریج پوست خاصیت کشسانی و استحکام خود را از دست می دهد. ساختار پوست ضعیف شده و پوست خمیرى مى شود و ابتدا خطوط ریز و سپس چین و چروک های عمیق شکل می گیرند. همچنین، پوست خشک تر مى شود و شفافیت و یکنواختى سطح پوست از دست مى رود.

٤-بروز انواع ضایعات پوستى

تابلوى چهارم پیرى پوست، بروز لکه ها و انواع خال ها و اختلالات رنگدانه اى در سطح پوست است، بسیارى ازاین خال ها و لکه ها، با استفاده از لیزر یا RF جراحى، برداشته مى شوند.+

فرآیند پیری

فرآیند پیری یا aging در هر سه لایه پوست اتفاق می افتد. تظاهرات پیرى پوست در هر لایه متفاوتست، این علائم بطور خلاصه عبارتند از:

• تغییرات لایه بیرونى یا اپیدرم

این بخش از چندین لایه سلول تشکیل شده است و یک لایه نازک چربی روى سطح آن را مى پوشاند. در سنین بالا، کاهش تولید چربی سطح پوست، منجر به خشکی و زمخت شدن پوست مى شود. اپیدرم به مرور نسبت به اشعه ماوراء بنفش (UV) حساس تر می شود. درضمن توانایی ترمیم خودکار پوست و قدرت سیستم ایمنی آن کم مى شود؛ در نتیجه، احتمال تکثیر سلول هاى خوشخیم یا بدخیم، بروز عفونت ها، انواع خال و ضایعات پوستى افزایش مى یابد و زخم ها دیرتر التیام می یابد.

• تغییرات لایه میانى یا درم

این لایه، از رشته هاى کلاژن و الاستین که در هم کلاف شده اند و ماده اى بنام هیالورونیک اسید که مانند سیمان بین رشته هاى کلاژن و الاستین را پر کرده اند، تشکیل شده است. این ساختار بتون مانند، به پوست استحکام و کشسانى مى دهد.

با پیشرفت فرآیند پیرى پوست، تولید کلاژن و الاستین و هیالورونیک اسید (که در پوست جوان فراوان است) کاهش می یابد. توانایى حفظ آب پوست کم مى شود، بنابراین خشکی تشدید می شود. همچنین، مویرگ های خونی کوچک (capillary) شکننده تر می شوند.

• تغییرات لایه زیرپوستی یا هیپو درم

این لایه بالشتکى از چربى و بافت نگهدارنده است که فونداسیون پوست را تشکیل مى دهد. علامت اصلى پیرى پوست در این لایه شامل کاهش اندازه و تعداد سلول های ذخیره کننده چربی است که به کاهش حجم پوست، بروز چین و چروک های عمیق، گونه های تو خالی فرو رفته و نقص در فرآیند التیام زخم می انجامد.