هورمون رشد چیست؟؟

شهزاد محمدیان [ متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا ]آدرس وب سایت : www.armitaclinic.ir
آدرس مطب : شهرک غرب بلوار فرحزادی تقاطع دریا خ نورانی پلاک 19 طبقه سوم تلفن مطب : 22366770 - 021

هورمون رشد و عوارض استفاده از آن در ورزش هورمون رشد (growth hormone) به طور طبیعی توسط غده هیپوفیز در بدن تولید می شود.در بین برخی ورزشکاران شایع است که هورمون رشد می تواند عضلات را بزرگ کند و سیستم هوازی را تقویت کند. لذا آن ها دست به مصرف این هورمون و ترکیبات وابسته به آن می زنند. تحقیقات نشان داده است، با وجود اینکه استفاده از هورمون رشد دارویی باعث افزایش حجم بدن می گردد، ولی عملکرد ورزشی را افزایش نمی دهد. سوماتوتروپین از انواع داروهای حاوی هورمون رشد است که بدنسازها به آن سوما می گویند و متاسفانه یکی از داروهای مورد استفاده آنهاست و به شدت به عنوان یک عامل دوپینگ مورد سوءاستفاده قرار می گیرد. اما چه خاصیتی در هورمون رشد وجود دارد که این قدر بدنسازها را به آن علاقه مند کرده است؟ هورمون رشد باعث زیادشدن عضلات و کم شدن چربی ها می شود و این دقیقا همان چیزی است که در بدنسازی کاربرد دارد. البته وزنه بردارها نیز به موازات تمرینات سخت بدنی، از این هورمون برای بیشتر شدن عضله استفاده و به عبارت بهتر سوءاستفاده می کنند، اما آیا استفاده از این دارو بی خطر است؟ در جواب این پرسش، می توان گفت بیماری آکرومگالی که در اثر زیادی هورمون رشد ایجاد می شود، علائم و عوارض مشخصی دارد. به صورت کاملا منطقی تمام عوارض این بیماری در اثر مصرف هورمون رشد یا همان سوما در فرد ورزشکار ایجاد خواهد شد. فشار خون یکی از عوارض مهم این داروست که متاسفانه خیلی وقت ها بعد از قطع آن هم از بین نمی رود. نارسایی قلبی، اختلال دید و برخی از تومورها و سردردهای شدید نیز از عوارض استفاده نابجا از هورمون رشد است. دیابت از دیگر عوارض است که در افراد مستعد به وجود می آید. این نوع دیابت از نوع وابسته به انسولین است که عوارض و مشکلات فراوانی را در بیمار به وجود می آورد. استخوان های صورت بخصوص پیشانی و فک در اثر استفاده طولانی از این داروها بزرگ می شود و ظاهری شبیه شخصیت کارتونی «شرک» در اثر استفاده طولانی سوما در انتظار این ورزشکاران خواهد بود. کشیدگی و پارگی تاندون ها از عوارض بسیار مهم و خطرناک سوءاستفاده از هورمون رشد است. علت این است که با زیاد شدن حجم عضلات و قدرت آنها، ورزشکار مبادرت به استفاده بیش از حد از عضلات خواهد کرد. این در حالی است که تاندون ها با تزریق هورمون رشد قوی نمی شود و مثل قبل خواهد ماند. به این ترتیب ممکن است در اثر فشارهای زیادی که عضله حجیم شده متحمل می شود، تاندون دچار پارگی شود و یک معلولیت نسبی و دائمی برای فرد باقی گذارد. یکی دیگر از عوارض استفاده از هورمون رشد این است که بعد از قطع آن، به سرعت عضلات تحلیل رفته و چربی جایگزین آنها خواهد شد و فرد به شدت چاق و بد فرم می شود. با تمام این عوارض، خیلی ها مبادرت به ادامه مصرف این داروی پر عارضه می کنند. تشخیص ورزشکارانی که از هورمون رشد استفاده می کنند چون هورمون رشد (growth hormone) به طور طبیعی از غده هیپوفیز آزاد می شود، از خون نیز سریعا خارج شده و ناپدید می شود و ضمنا ترشح آن بعد از ورزش نیز به طور طبیعی افزایش می یابد. بنابراین زمان بسیار زیاد و هزینه تحقیقاتی فراوانی انجام شد تا دانشمندان توانستند آزمایشی را طراحی کنند که تفاوت هورمون رشد طبیعی را از نوع دارویی تشخیص دهند. جمعیت بین المللی مبارزه با دوپینگ، بیش از ده سال وقت و سرمایه گذاری را صرف طراحی و کشف یک تست آزمایشگاهی برای تشخیص سریع و قطعی هورمون رشد نموده است و هنوز هم به این کار ادامه می دهد. بنابراین در حال حاضر دو نوع آزمایش برای تشخیص هورمون رشد وجود دارد: یکی تست مستقیم و دیگر تست غیر مستقیم. در تست مستقیم از راه شناسایی ایزوفرم ها، هورمون رشد طبیعی از نوع دارویی تشخیص داده می شود. خود بدن چند گونه یا شکل مختلف به نام ایزوفرم های هورمون رشد را ترشح می کند. ولی نوع دارویی آن یک نوع ایزوفرم دارد. تست غیر مستقیم، دو نشانگر طبیعی( Biomarker ) که پس از تجویز هومون رشد در بدن بالا می روند را مورد بررسی قرار می دهد. در واقع فقط پس از مصرف فرم دارویی هورمون رشد، این دو نشانگر طبیعی در بدن افزایش می یابند. طی سال های متمادی، تحقیقات زیادی انجام شد تا نشان داد که پس از ورزش و مسابقه و یا به دلیل ضربه و آسیب این نشانگرها بالا نمی روند و به این ترتیب توانستند اثبات کنند که این تست به هر دلیلی در مسابقات قابل اتکا و اطمینان است. بنابراین ورزشکارانی که با مقاصد غیر درمانی از هورمون رشد سوءاستفاده می کنند، به زودی در رویارویی با محرومیت و از دست دادن شخصیت خود قرار خواهند گرفت و سوءاستفاده از این هورمون، به طور بالقوه نابودی هویت اجتماعی ایشان را به دنبال خواهد داشت. البته مهم تر از این موضوع، خطر بروز عوارض جانبی و دیابت در این ورزشکاران و به خطر افتادن سلامتی ایشان می باشد. به غیر از عوارض شناخته شده، بروز عوارض جانبی ناشناخته به ویژه در مواقع مصرف طولانی مدت آن، در ورزشکارانی که از این هورمون استفاده می کنند، احتمال بسیار زیادی دارد. این ورزشکاران باید به خاطر داشته باشند که قیمت افتخار و درخشیدن آن ها ممکن است برابر با از بین رفتن سلامتی آنان باشد.