انحراف چشم به حالتی گفته می شود که دو چشم بصورت همزمان در یک جهت قرار ندارند و زمانی که یک چشم بر یک شی مشخص خیره است چشم دیگر با زاویه ای به نقطه ای غیر از آن شی خیره است. این بیماری دلایل مختلفی دارد و راهکارهای درمانی مختلفی نیز بسته به علت ایجاد آن وجود دارند. روش های درمانی برای اصلاح انحراف چشم شامل استفاده از عینک ها، لنزهای تماسی، لنزهای منشوری، برخی داروها و جراحی است. جراحی روشی درمانی برای انحراف چشم است که معمولا زمانی به کار می رود که سایر روش های درمانی غیرتهاجمی در اصلاح انحراف چشم تاثیر مثبتی نداشته باشند.

جراحی اصلاح انحراف چشم چگونه انجام می شود؟

برای درک اساس این روش بهتر است ابتدا نگاهی به ساختارهای مرتبط به حرکت چشم داشته باشیم. هر چشم به شش ماهیچه متصل است که از خارج چشم حرکات آن را کنترل می کنند. در صورتی که بخشی از این عضلات از حد طبیعی قوی تر باشند یا بصورت غیرطبیعی منقبض شده باشند، در این صورت زاویه ی چشم از حالت معمول منحرف شده و به یک سمت کشیده می شود. این حالت زمانی که یک عضله ضعیف تر از حالت طبیعی باشد نیز قابل انتظار است.

جراحی اصلاحی انحراف چشم به دو شکل کلی تضعیف کننده (Recession) یا تقویت کننده (Resection) تقسیم می شود. در جراحی تضعیف کننده ابتدا عضله ی موردنظر که بیش از حد قوی است یا دارای انقباض بیش از حد است مشخص شده و از سطح چشم برش می خورد. سپس از محل خود کمی جابجا می شود و به محل جدیدی که دورتر از سطح قدامی چشم و محل قبلی خود است متصل می شود تا فشار انقباضی آن کاهش یابد. با این عمل فشار انقباضی عضله بر روی چشم کاهش می یابد.

در مقابل این جراحی، جراحی تقویت کننده قرار دارد. در این جراحی ابتدا عضله ای که شل شده یا دارای طولی بلندتر از حد طبیعی است مشخص می شود. این عضله از روی چشم جدا شده و بخشی از آن برش می خورد سپس بخش باقی مانده که حالا طولی کمتر دارد دوباره به محل اولیه ی خود بر روی چشم متصل می شود. این نوع جراحی باعث می شود تا هنگام انقباض عضله، نیروی بیشتری نسبت به قبل به چشم وارد شود. این جراحی برای زمانی که عضله ای قدرت یا انقباض بیشتری دارد نیز به کار می رود به این صورت که عضله ی روبروی عضله ی قوی تر جراحی شده و کوتاه می شود تا نیروی آن با نیروی عضله ی قوی تر هم ارز شود.

پس از جراحی اصلاح انحراف چشم چه انتظاری باید داشت؟

پس از جراحی اصلاح انحراف چشم موارد زیر مشاهده می شوند:

• پس از این جراحی چشم ها قرمز خواهندبود.
• در برخی افراد پس از جراحی احساس سوزش گزارش می شود که طبیعی است.
• مشاهده ی خون شفاف و قرمز روشن در محل جراحی و در گوشه ی داخلی یا خارجی چشم نیز معمول است و خطری جدی محسوب نمی شود. باید توجه داشت که هرگونه آسیب و پارگی رگ های خونی داخل چشم و قرمزی عمومی چشم باید در طی دو تا سه هفته رفع شوند
• معمولا پس از جراحی اطراف چشم کبود می شود.
• ممکن است فرد احساس کند چیزی در چشمان او است. این احساس با گذشت زمان کمتر می شود.
• توصیه می شود در طی دو تا سه روز پس از جراحی از مواد تحریک کننده ی چشم مانند صابون یا شامپو در اطراف چشم استفاده نشده و این مواد در صورتی که برای سایر بخش های بدن استفاده می شوند با چشم برخوردی نداشته باشند.

مراقبتهای پس از جراحی انحراف چشم

شناکردن بصورتی که سر در آب فرو برود برای چند روز پس از جراحی ممنوع است.
تصمیم گیری در مورد رانندگی بستگی به شرایط فرد و نظر پزشک دارد.

افراد معمولا چند روز پس از جراحی قادر هستند تا به فعالیت روزانه و معمول خود بازگردند. این زمان به شرایط بیمار و نظر پزشک وابسته است. با این حال برخی اعمال ساده تر را می توان با نظر پزشک متخصص انجام داد. باید توجه داشت که در طی این مدت نباید چشم آلوده شود زیرا احتمال عفونت بالا می رود.

نتایج قابل مشاهده از راستای چشم ها پس از جراحی می تواند اطلاعات خوبی در مورد نتیجه ی جراحی بدهد اما برای اینکه فرد از نتایج بلندمدت جراحی آگاه شود معمولا لازم است تا 6 هفته صبر کند. نتایج ایجادشده در این بازه ی زمانی در مورد تاثیر بلندمدت جراحی اطلاعات مفیدتری در اختیار پزشک و بیمار قرار می دهد.
گاهى ممكن است لازم باشد تا جراحی دوم یا سوم نیز برای اصلاح انحراف چشم صورت بگیرد تا از ایجاد نتیجه ی مناسب اطمینان حاصل شود. ممکن است در عینک هایی با لنزهای مخصوص نیز در این مدت استفاده شود.

نسخه اصلی مطلب درمان انحراف چشم با جراحی استرابیسم را در سایت دکتر بهرام اشراقی بخوانید.

---