علت

سوزن سوزن شدن یک نگرانی شایع است. سوزن سوزن شدن ممکن است در اثر فشار روی اعصاب هنگامی که بیش از حد در یک موقعیت قرار گرفته اند، ایجاد شود. وقتی فرد حرکت می کند، احساس باید از بین برود.با این حال، سوزن سوزن شدن ممکن است مداوم باشد. اگر احساس سوزن سوزن شدن به مدت طولانی ادامه دارد یا همراه با درد است، باید به پزشک مراجعه شود.

شرایط مزمن

انواع شرایط مزمن می تواند باعث سوزن سوزن شدن شود، از جمله:

• دیابت و نوروپاتی دیابتی
• بیماری ام اس (MS)
• کم کاری تیروئید
• سندرم تونل تارسال (TTS)
• نارسایی کلیه
• بیماری Charcot-Marie-Tooth (CMT)
• بیماری های خود ایمنی
• عفونت ها
• اختلال مصرف الکل و نوروپاتی الکلی

دیابت و نوروپاتی دیابتی:

دیابت و یک عارضه مرتبط با آن که به عنوان نوروپاتی دیابتی شناخته می شود، یکی از شایع ترین علل سوزن سوزن شدن مداوم در دست و پا است. نوروپاتی دیابتی نتیجه آسیب عصبی ناشی از قند خون بالا است.

مالتیپل اسکلروزیس (MS):

بیماری ام اس یک بیماری سیستم عصبی مرکزی است که باعث می شود سیستم ایمنی بدن به پوشش محافظ روی اعصاب یا میلین حمله کند. این امر باعث آسیب عصبی و اختلال در ارتباط بین مغز و بدن می شود. سوزن سوزن شدن یا بی حسی در بدن، صورت و اندام ها (دست و پا) از شایع ترین علائم MS است.

کم کاری تیروئید:

• کم کاری تیروئید وضعیتی است که در آن تیروئید کم کار است و نمی تواند به اندازه کافی هورمون تیروئید را برای تأمین نیازهای بدن تولید کند. علائم کم کاری تیروئید ممکن است خفیف به نظر برسند یا در ابتدا به راحتی به سایر بیماری ها نسبت داده شوند.
• کم کاری تیروئید درمان نشده می تواند منجر به عوارض شدیدتری از جمله نوروپاتی محیطی شود. نوروپاتی محیطی آسیب به اعصاب محیطی است. سوزن سوزن شدن و بی حسی در دست و پا یکی از عوارض نوروپاتی محیطی است.

سندرم تونل تارسال (TTS):

سندرم تونل تارسال (TTS) باعث درد، سوزن سوزن شدن یا سوزش در مچ پا، پاشنه پا یا پا می شود. این وضعیت در اثر فشردگی عصب درشت نی که در امتداد داخل مچ پا و پا است، ایجاد می شود. درمان می تواند شامل فیزیوتراپی یا تزریق کورتیکواستروئید برای کاهش درد یا التهاب است.

نارسایی کلیه:

نارسایی کلیه ممکن است باعث سوزن سوزن شدن پا شود. نارسایی کلیه می تواند دلایل زیادی داشته باشد اما شایع ترین آن ها دیابت و فشار خون بالا است.

بیماری Charcot-Marie-Tooth (CMT):

بیماری (CMT) گروهی از اختلالات عصبی محیطی است که منجر به موارد زیر می شود:

• آتروفی و ​​ضعف عضلات
• از دست دادن حس در اندام ها
• انقباضات عضلانی
• سوزن سوزن شدن، بی حسی یا احساس سوزش در دست ها و پاها
• از دست دادن عضلات پا و ساق پا
• مشکلات راه رفتن
• تغییر شکل پا

به منظور تشخیصCMT ، پزشک ممکن است آزمایش خون برای بررسی ناهنجاری های ژنتیکی، بیوپسی عصب و مطالعه هدایت عصبی را انجام دهد.

در حال حاضر درمانی برای CMT وجود ندارد اما اکثر افراد مبتلا به این بیماری می توانند فعال بمانند و طول عمر طبیعی داشته باشند. درمان های زیر می تواند به بیمار در مدیریت علائم کمک کند:

• کاردرمانی
• فیزیوتراپی
• بریس
• دارو جهت کنترل درد

بیماری های خود ایمنی:

بیماری های خود ایمنی زمانی رخ می دهند که بدن به خود حمله می کند. تعدادی از بیماری های خود ایمنی می توانند باعث سوزن سوزن شدن شوند. برخی از آن ها عبارتند از:

• لوپوس
• بیماری شوگرن
• سندرم گیلن باره
• بیماری سلیاک
• آرتریت روماتوئید (RA)

عفونت ها:

تعدادی از عفونت ها می توانند باعث التهاب اعصاب شوند که منجر به سوزن سوزن شدن می شود. این عفونت ها عبارتند از:

• بیماری لایم
• زونا
• هپاتیت B و C
• اچ آی وی
• بیماری هانسن

اختلال مصرف الکل و نوروپاتی الکلی:

نوشیدن زیاد الکل به طور منظم می تواند باعث ایجاد نوروپاتی الکلی شود که به دلیل مصرف زیاد الکل به اعصاب محیطی آسیب می رساند. تخمین زده می شود که 46.3 درصد از افرادی که از مشروبات الکلی به طور مزمن استفاده می کنند، نوروپاتی محیطی را تجربه می کنند.افرادی که دچار نوروپاتی الکلی می شوند ممکن است احساس سوزن سوزن شدن در پاها، دست ها و اندام های خود داشته باشند که از چند ماه تا چند سال طول می کشد.اختلال مصرف الکل با سوء تغذیه و کمبود ویتامین همراه است. به همین دلیل، تعیین اینکه آیا سوزن سوزن شدن پا ناشی از نوروپاتی الکلی است یا نوروپاتی ناشی از کمبودهای تغذیه ای دشوار است.

علل دیگر

شرایط کوتاه مدت نیز می تواند باعث سوزن سوزن شدن دست یا پا شود.

بارداری:

احساس سوزن سوزن شدن پا در دوران بارداری غیر معمول نیست. حجیم شدن رحم بر اعصابی که از پاها پایین می آیند، فشار وارد می کند. این امر باعث احساس سوزن سوزن شدن می شود.

ممکن است بتوان سوزن سوزن شدن را با روش های زیر برطرف کنید:

• استراحت دادن به پاها
• تغییر موقعیت پاها
• مصرف آب

کمبود ویتامین:

عدم دریافت کافی ویتامین های خاص، به ویژه ویتامین 12B، می تواند باعث سوزن سوزن شدن دست و پا شود. کمبود ویتامین می تواند نتیجه رژیم غذایی ناکافی یا یک بیماری زمینه ای باشد.

B12 یکی از ویتامین های مرتبط با نوروپاتی محیطی است. برخی از علائم کمبود ویتامین B12:

• خستگی
• تنگی نفس
• سرگیجه
• سوزن سوزن شدن و سوزش در دست و پا
• سردرد
• درد قفسه سینه
• مسائل گوارشی
• حالت تهوع
• کبد بزرگ شده

مصرف دارو:

سوزن سوزن شدن پا می تواند از عوارض جانبی برخی داروها باشد. رایج ترین داروهایی که باعث ایجاد این احساس می شوند، داروهای مورد استفاده در درمان سرطان (شیمی درمانی) و داروهای مورد استفاده در درمان HIV و ایدز هستند.

سایر داروها شامل موارد زیر هستند:

• تشنج
• شرایط قلبی
• فشار خون بالا

عصب فشرده:

فشار عصب پشت می تواند باعث سوزن سوزن شدن دست و پا شود. فشار عصبی ممکن است به دلیل آسیب یا تورم باشد.

قرار گرفتن در معرض سموم:

قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی و سموم می تواند باعث سوزن سوزن شدن شود. برخی از سموم که در صورت بلعیدن یا جذب توسط پوست باعث سوزن سوزن شدن می شوند عبارتند از:

• آرسنیک
• تالیم
• حشره کش های آلی
• برخی داروهای گیاهی
• ضد یخ
• چسب

هایپرانتیلاسیون:

هنگامی که بیش از حد عمیق و سریع تنفس می کنید، هایپرانتیلاسیون یا تهویه بیش از حد اتفاق می افتد. این امر باعث کاهش سطح دی اکسید کربن در خون شده که می تواند باعث سبکی سر، تنگی نفس و اضطراب شود. کاهش سطح دی اکسید کربن همچنین می تواند باعث سوزن سوزن شدن در پا یا دستان شود.

زمان مراجعه به پزشک

اگر احساس سوزن سوزن شدن بیش از یک دوره کوتاه ادامه داشت یا درد یا ناراحتی قابل توجهی ایجاد کرد، باید به پزشک مراجعه شود.اگر علائم دیگری همراه با پارستزی مشاهده شود، باید فوراً با پزشک مشورت شود. این علائم ممکن است به دلیل بیماری جدی تری ایجاد شود.

پارستزی همراه با هر یک از علائم زیر نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد:

• ضعف عضلانی
• درد شدید
• مشکلات بینایی یا از دست دادن بینایی
• مشکلات در گفتار
• مشکلات در هماهنگی
• سرگیجه شدید

تشخیص

در صورت مراجعه به پزشک برای سوزن سوزن شدن بی دلیل در دست یا پا، موارد مختلفی وجود دارد که ممکن است در تشخیص به آن ها کمک کند. برخی از آن ها عبارتند از:

• معاینه فیزیکی که ممکن است شامل یک معاینه عصبی برای مشاهده رفلاکس ها و عملکرد حرکتی یا حسی باشد.
• گرفتن سابقه پزشکی
• آزمایش خون که به پزشک اجازه می دهد مواردی مانند سطح برخی از مواد شیمیایی، سطح ویتامین ها یا هورمون ها در خون، عملکرد اندام و سطح سلول های خونی را ارزیابی کند.
• آزمایشات تصویربرداری مانند اشعه ایکس، MRI یا سونوگرافی.
• آزمایش عملکرد عصبی با استفاده از روش هایی مانند آزمایش سرعت هدایت عصب یا الکترومیوگرافی.
• بیوپسی عصب یا پوست.

درمان

1. درمان موفقیت آمیز بستگی به تشخیص دقیق و درمان علت سوزن سوزن شدن دارد. تا زمانی که سلول های عصبی محیطی از بین نرفته باشند، می توانند بازسازی شوند. اگرچه هیچ درمانی برای انواع ارثی نوروپاتی محیطی وجود ندارد اما بسیاری را می توان با درمان بهبود بخشید. به عنوان مثال، کنترل خوب قند خون در دیابت می تواند به بدتر نشدن نوروپاتی دیابتی کمک کند و مکمل های ویتامین می تواند نوروپاتی محیطی را در افراد مبتلا به کمبود ویتامین اصلاح کند.
2. توصیه های کلی شیوه زندگی شامل کنترل وزن، اجتناب از قرار گرفتن در معرض سموم، پیروی از برنامه ورزشی تحت نظارت پزشک، رژیم غذایی متعادل و اجتناب یا محدود کردن الکل است. توصیه ها همچنین شامل ترک سیگار می شود که باعث محدود شدن خون رسانی به رگ های خونی می شود که مواد مغذی را برای اعصاب محیطی تأمین می کند.
3. در برخی موارد، سوزن سوزن شدن و سایر علائم نوروپاتی محیطی ممکن است با تجویز داروهایی برای درمان تشنج و افسردگی کاهش یابد.

ماساژ درمانی سوزن سوزن شدن دست و پا:

سوزن سوزن شدن و بی حسی دست و پا می تواند به دلیل مشکلات گردش خون باشد و بنابراین ماساژ درمانی می تواند در احیای جریان خون به دست و پا مفید باشد. ماساژ از طریق تحریک بیرونی سیستم گردش خون و مایعات لنفاوی، باعث بهبود جریان خون می شود.

استفاده از کمپرس آب گرم:

کمپرس آب گرم می تواند به افزایش جریان خون در نواحی بی حس شده کمک کند. اگر علائم بی حسی با گذشت زمان با استفاده از این روش تشدید شد، کمپرس آب گرم را کنار گذاشته و از کمپرس آب سرد برای کاهش ورم استفاده کنید.

بریس مچ دست:

در صورت بروز درد، سوزن سوزن شدن یا بی حسی در انگشتان دست،احتمال ابتلا به سندرم تونل کارپال وجود دارد. این بیماری شایع بوده و افراد را در مشاغل مختلف اعم از ورود اطلاعات به رایانه تا بسته بندی مواد غذایی مبتلا می سازد. علت آن فشار به عصب میانی است. استفاده از بریس مچ بند می تواند کمک کند تا مچ دست در حالت صاف و بدون فشار نگه داشته شود.

فیزیوتراپی:

فیزیوتراپی شامل تکنیک های ضد التهابی مانند یخ و ماساژ، تمرین های کششی و تقویت کننده برای بازگرداندن عملکرد و کاهش درد است و گاهی اوقات استفاده از آتل دست نیز توصیه می شود. فیزیوتراپیست ها همچنین به بیماران آموزش می دهند که کف پاهای خود را از نظر زخم و تاول معاینه کنند (برای افراد دیابتی) که در صورت عدم درمان ممکن است منجر به قطع عضو شود.

تمرینات ورزشی

• کشش اجازه می دهد تا اکسیژن در سراسر بدن به جریان درآید. بنابراین به درمان کمک می کند. هنگام انجام تمرینات کششی با شانه ها، بازوها و نقاط مرکزی گردش خون به دست، بازوها و پاها افزایش می یابد.
• انجام تمرینات چرخشی راهی بسیار خوب برای بهبود جریان خون و افزایش اکسیژن رسانی به اندام ها است.
• کشش قسمت پایین پا یعنی جایی که رباط پلانتار فاسیا تا زیر قوس کشیده شده، گروه های عضلانی مختلف را درگیر و به تسکین سوزن سوزن شدن کمک می کند.
• عصب سیاتیک به باسن و پاها کشیده می شود و هنگام التهاب باعث سوزن سوزن شدن در ساق پاها و پاها می شود. اگر سوزن سوزن شدن شامل ساق های پا یا لگن و پا نیز می شود، سعی شود ماهیچه پشت پا که در طول عصب سیاتیک کشیده می شود را نیز کشش دهید.

نسخه اصلی مطلب علت و درمان خواب رفتگی، گزگز، بی حسی، و مورمور شدن دست و پا را در سایت دکتر سلمان فلاح بخوانید.

---