حفره شکم جدای از دستگاه ادراری و تولیدمثل دربرگیرنده دستگاه های متعددی از جمله دستگاه گوارش، کبد، کیسه صفرا، طحال و لوزالعمده (پانکراس) است. این اعضاء به سه گروه توخالی حاوی هوا و گاز (معده، روده باریک، روده بزرگ)، اعضاء توپر (مانند کبد، طحال و ...) و اعضاء توخالی حاوی مایعات (مانند مثانه و کیسه صفرا) تقسیم می شوند. سونوگرافی بیشتر برای بررسی اعضاء توپر و توخالی حاوی مایع به کار می رود و در این بین مهم ترین کاربرد آن در تشخیص بیماری های کیسه صفرا است. هوا یا گاز درون اعضاء توخالی مانند معده با انعکاس امواج صوتی مزاحم، مانع از انجام سونوگرافی می شوند. لذا داخل معده و روده را نمی توان در شرایط عادی دید؛ اما در برخی بیماری ها متخصص سونوگرافی با انجام مانورهای خاص قادر است تا جدار معده و روده ها و ضخامت آنها را مورد بررسی قرار دهد.

سونوگرافی دستگاه گوارش، رایج ترین نوع سونوگرافی است؛ زیرا ارگان های زیادی در داخل شکم وجود دارند. اندام های اصلی که با سونوگرافی در قسمت فوقانی شکم مشاهده می شوند شامل کبد، کیسه صفرا، لوزالمعده و طحال می باشد. در صورتی که فرد در قسمت فوقانی شکم درد داشته باشد این درد می تواند مربوط به این اندام و حتی گاهی معده باشد.

بیماریهای قابل تشخیص با سونوگرافی دستگاه گوارش

با سونوگرافی می توان تورم کیسه صفرا را در اثر تجمع و غلیظ شدن صفرا به علت سنگ ها و تومورها تشخیص داد. همچنین از این روش برای بررسی پوش نوارهای عفونی مانند کیست هیداتیک (انگلی که از طریق خوردن مواد غذایی خصوصاً سبزیجات آلوده به مدفوع سگ مبتلا منتقل می شود)، پوش نوارهای مادرزادی، آبسه های عفونی و میکروبی کبد، تومورهای کبد و طحال نیز استفاده می شود. از سونوگرافی دستگاه گوارش همچنین می توان برای تشخیص مواردی مانند آپاندیسیت (التهاب آپاندیس) نیز بهره جست. گاهی دقت سونوگرافی برای بررسی توده ها و متاستازهای کبد (تومورهایی که از دیگر نقاط بدن منشأ گرفته و به کبد رسیده اند) حتی از سی تی اسکن بیشتر است.

به طور کلی در صورتی که فرد دارای مشکلات و ناراحتی های زیر باشد ممکن است پزشک برای تشخیص دقیق تر بیماری، سونوگرافی دستگاه گوارش را تجویز کند. این ناراحتی و مشکلات شامل موارد زیر می باشند:

• درد شکم
• نفخ شکم
• تست عملکرد غیر طبیعی کبد
• پیگیری بیماری های قبلی مانند کیست، سنگ کیسه صفرا، پولیپ
• تشخیص بسیاری از تومورها و سرطان ها

اقدامات قبل از انجام سونوگرافی دستگاه گوارش

• چنانچه قصد انجام سونوگرافی شکمی دارید، باید یک سری مراقبت های قبل از انجام سونوگرافی را به خوبی رعایت کنید تا نتایج دقیق تری ارائه شود.
• قبل از اینکه سونوگرافی شکمی انجام دهید لازم است ناشتا باشید. بدین معنا است که ۸-۱۲ ساعت قبل چیزی میل نکنید؛ چراکه زمانی که غذا بخورید یا آبی بنوشید ممکن است در حین انجام سونوگرافی شکمی اختلالی برای تکنسین ایجاد شود و نتواند گزارشی دقیق به شما ارائه دهد. البته می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به پزشک خود مراجعه کنید و سؤالاتی هم چون نوشیدن یا مصرف داروهای خاص را بپرسید.
• همینطور از حدود یک روز قبل از سونوگرافی، غذاهای چرب و سنگین نخورید.
• به طور کلی برای انجام هر نوع سونوگرافی همراه داشتن تمامی سوابق پزشکی اخیر بیمار ضروری است.
• بهتر است بدانید وجود هرگونه گاز محتوای شکمی، مانع از انجام سونوگرافی است.

نحوه انجام سونوگرافی دستگاه گوارش

1. پزشک از شما می خواهد بر روی تخت دراز بکشید به گونه ای که دکمه های لباس خود را باز کنید. در برخی موارد نیز از شما تقاضا دارند تا لباس خود را با لباس کلینیک که لباسی مخصوص بوده تعویض نمایید.
2. پس از تعویض لباس، رادیولوژیست دستگاه خود را تنظیم می کند که برای انجام چه سونوگرافی می باشد. بعد از آن مقداری ژل مخصوص که هیچ گونه عوارض جانبی ندارد را بر روی بدن شما قرار می دهد. سپس با استفاده از دستگاه پروب، ژل را شروع به مالیدن بر روی شکم شما می کند. تصویری از اندام های شما با استفاده از دستگاه پروب بر روی مانیتور به نمایش درمی آید.

عوارض سونوگرافی دستگاه گوارش

این نوع سونوگرافی برای شما هیچگونه عوارض جانبی ندارد و پرتوهای صوتی که به بدن شما تابیده می شود نیز استاندارد و طبیعی می باشد به گونه ای که با گوش قادر نیستید این نوع صوت را بشنوید. در سونوگرافی دستگاه گوارش، هیچ خطر شناخته شده ای برای تصویربرداری وجود ندارد.

هزینه سونوگرافی معده و دستگاه گوارش

هزینه این نوع سونوگرافی با توجه به پوشش بیمه ای و تجویز پزشک برای موارد خاص متغیر است. هزینه های کلی این خدمات طبق تعرفه وزارت بهداشت و درمان محاسبه و دریافت میگردد.

نسخه اصلی مطلب سونوگرافی دستگاه گوارش برای تشخیص چه بیماری هایی انجام می شود؟ را در سایت دکتر محمد اعظمی بخوانید.

---