اختلالات مادرزادی و یا سبک غلط زندگی امروزی، دو عامل مهم ایجاد انحراف در ستون فقرات هستند. استفاده مداوم از گوشی تلفن همراه که امروزه جزو جدانشدنی زندگی هر فردی، حتی کودکان شده است و زیاد نشستن کارمندان روی صندلی های غیراستاندارد اداره ها و ساعات طولانی کار؛ موجب خم شدن بیش ازحد گردن به جلو، قوز کردن و یا کج نشستن شده و این عوامل در بلندمدت، باعث آسیب و انحراف ستون فقرات از راستای طبیعی خود می شود.

حتی ممکن است نوزادی که همواره به یک سمت بدن خوابانده می شود، دچار انحراف در ناحیه ستون فقرات شود و نیاز به تشخیص آسیب وارده با کمک رادیوگرافی فول اسپاین و درمان به موقع داشته باشد. رادیوگرافی فول اسپاین یا total spine، رادیوگرافی کل ستون فقرات است که در آن کل ستون فقرات گردنی، پشتی و کمری، به صورت رخ و نیمرخ در یک تصویر دیده شده و در صورت انحرافات اسکولیوز، هیپرکیفوز و لوردوز، میزان شدت انحراف با بررسی زوایای لازم بررسی می گردد.

برای بررسی وضعیت ستون فقرات و استخوان های بلند تحتانی، در کلینیک های رادیولوژی، از تکنیکی به نام Stitching (اتصال تصاویر) استفاده می شود تا در یک تصویر بتوان تمام طول ستون فقرات یا اندام های بلند را به صورت به هم پیوسته مشاهده نمود. در این تکنیک چند تصویر پی در پی از بیمار گرفته می شود و سپس تصاویر به دقت به یکدیگر متصل (STITCH) می شوند تا یک تصویر کامل ارائه شود. رادیوگرافی فول اسپاین یا توتال اسپاین، برای بررسی وضعیت و درجه انحراف ستون فقرات، از ناحیه گردن تا کمر به کار می رود.

انواع انحراف ستون فقرات

عمده ترین و شایع‎ترین انحرافات ستون فقرات به سه گروه اصلی تقسیم بندی می شوند:

1. اسکولیوز: انحراف ستون فقرات به طرفین
2. کیفوز: گوژپشتی
3. لوردوز: گودی کمر و گردن

این بدشکلی های ستون مهره ها که به دلایل مختلفی ممکن است ایجادشده باشند، با کمک رادیوگرافی فول اسپاین به راحتی قابل تشخیص بوده و شدت انحراف نیز توسط رادیولوژیست تعیین می گردد. علاوه بر روش فول اسپاین، ممکن است پزشک در برخی موارد، انجام سی تی اسکن، ام آر آی و میلوگرام را با توجه به وضعیت بیمار درخواست نماید.

نحوه انجام رادیوگرافی فول اسپاین

در رادیولوژی فول اسپاین به کمک اشعه ایکس، تصاویری از استخوان های ستون فقرات تهیه می شود که می تواند نزدیکی بیش ازحد استخوان ها را به هم نشان دهد. همچنین وجود تغییرات ناشی از آرتروز، وجود زائده استخوانی، شکستگی مهره یا سرخوردگی آن به خوبی دیده می شود. از این روش برای ارزیابی بدشکلی استخوان ها و تعیین شدت انحنای ستون فقرات نیز استفاده می شود.

مزایای رادیوگرافی فول اسپاین

با استفاده از تصویربرداری فول اسپاین می توان بسیاری از بیماری ها را در سریع ترین زمان و با دقیق ترین روش تشخیص داد. گوژپشتی، کجی ستون فقرات، گودی کمر، وجود زوائد استخوانی و مواردی از این دست، تنها بخشی از مشکلاتی است که برای کمک به تشخیص و تعیین شدت آنها، رادیولوژی به کمک پزشکان آمده است. یکی دیگر از مزایای استفاده از رادیولوژی فول اسپاین، تشخیص و نحوه عملکرد بدن پس از درمان و یا عمل جراحی و بررسی میزان موفقیت آن است. پزشک پس از مشاهده تصاویر، ممکن است درمان های مختلفی برحسب شدت عارضه، مانند تجویز حرکات اصلاحی، بریس، فیزیوتراپی و یا عمل جراحی را در پیش بگیرد که پس از طی دوره درمان، با استفاده از رادیوگرافی فول اسپاین می تواند روند بهبودی بیمار را تعیین و بررسی نماید.

نکات مهم هنگام انجام گرافی فول اسپاین

برای انجام رادیوگرافی فول اسپاین نیز همانند هر رادیولوژی دیگر، هرگونه زیورآلات و اشیای فلزی و گوشی تلفن همراه را از خود دور کنید.
در صورت بارداری، حتماً رادیولوژیست و پزشک خود را مطلع نمایید.
هنگام تصویربرداری سعی کنید طبق راهنمایی رادیولوژیست، در حالت گفته شده قرار بگیرید و در لحظه انجام آن ساکن بمانید.

عوارض رادیوگرافی فول اسپاین

به دلیل اینکه کودکان و نوجوانان توانایی فیزیکی پایینی دارند و در سن رشد قرار دارند، ممکن است انجام این رادیوگرافی برای آن ها خطرناک باشد. به همین دلیل رادیولوژیست برای جلوگیری از خطرات حین انجام رادیوگرافی بر روی مهره های کمری کودک یا نوجوان، از پوششی از جنس سرب برای پوشاندن نقاط دیگر بدن که نیازی نیست پرتو به آن ها تابیده شود استفاده می کند.
در صورتی که باردار هستید یا اینکه احتمال می دهید باردار باشید، برای انجام رادیوگرافی فول اسپاین، حتماً با پزشک هماهنگ کنید، زیرا تابش اشعه ممکن است برای جنین خطرناک باشد.

نسخه اصلی مطلب تشخیص انحراف ستون فقرات با رادیوگرافی را در سایت دکتر محمد اعظمی بخوانید.

---