یکی از بیماری هایی که آمار قابل توجهی از زنان را درگیر کرده است، بیماری فیبروکیستیک پستان است. این بیماری جزء آن دسته از بیماری هایی است که خطر چندانی برای سلامتی زنان ندارد، اما می تواند زمینه ساز بروز عارضه هایی شود که این عوارض می توانند مشکل ساز شوند. در این مقاله به بررسی بیماری فیبروکیستیک پستان می پردازیم.

فیبروکیستیک چیست؟

پستان فیبروکیستیک یک تغییر بافتی است که در اکثر مواقع در سنین پایین تر رخ می دهد. این نوع تغییرات وابسته به هورمون های تخمدان است و تغییرات فیبروکیستیک بدون وجود این هورمون ها به هیچ عنوان ممکن نیست. در حقیقت، هورمون های تخمدان پس از دوره یائسگی کاهش می یابند و همین امر سبب می شود تا تغییرات بافتی فیبروکیستیک در این دوره سنی کاهش یابد.

در فرم خفیف فیبروکیستیک، تنها درد سینه پیش از قاعدگی بروز می کند و معمولاً درد در سینه ها پخش شده و دوطرفه است. در فرم متوسط، کیست های متعدد و ریزی در سینه ها ظاهر می شوند که با شروع قاعدگی آب می شوند. در فرم شدیدتر، کیست های بزرگ همواره با احساس درد در سینه ها ایجاد می شوند. این کیست ها توده هایی هستند که داخل آن ها پر از مایع است و بسته به اینکه این مایع صاف باشد یا خونی، تقسیم بندی می شوند. در بسیاری از موارد، نیازی به اقدامات جراحی نیست و هیچ عارضه ای وجود ندارد (مگر اینکه کیست سرطانی باشد که در این صورت مراحل خاص خود را دارد).

علائم فیبروکیستیک پستان

شایع ترین علامت تغییرات فیبروکیستیک سینه، ماستالژی دوره ای (درد دوره ای) در هر دو پستان است. این تغییرات ممکن است توده های بدون علامتی را ایجاد کنند که نرم، متحرک و قابل فشرده شدن هستند. علامت شایع تر شامل حساسیت و درد منتشر در دو سینه و گاهی ترشح از نوک پستان است. این توده ها ممکن است به صورت منفرد یا متعدد لمس شوند، به علت نوسانات هورمونی تغییر سایز دهند و حتی به طور موقت ناپدید شوند. در اکثر خانم ها، به علت بزرگ شدن کیست ها در دوران پیش از خونریزی قاعدگی (به دلیل تغییرات هورمونی)، احساس درد و تورم سینه ها از ۱۲ تا ۱۴ روز قبل از پریود شدیدتر می شود.

فیبروکیستیک و درد زیر بغل

درد زیر بغل می تواند یکی از علائم مرتبط با فیبروکیستیک پستان باشد. تغییرات هورمونی که باعث بروز فیبروکیستیک می شود، می تواند منجر به افزایش حساسیت و درد در نواحی اطراف پستان، از جمله زیر بغل شود. این درد معمولاً با نوسانات قاعدگی مرتبط است و ممکن است به صورت موقتی و گذرا باشد. اگر درد زیر بغل شدید یا مداوم باشد، توصیه می شود به پزشک مراجعه کنید تا سایر علل احتمالی بررسی شوند.

تفاوت کیست با فیبروکیستیک

کیست ها و فیبروکیستیک هر دو به تغییرات در بافت پستان مربوط می شوند، اما تفاوت های مهمی دارند:

• کیست: کیست ها توده های مملو از مایع هستند که معمولاً بی خطرند و ممکن است به تنهایی یا به صورت چندتایی در پستان ها ظاهر شوند. آن ها می توانند در هر سنی رخ دهند و معمولاً در دوران قاعدگی تغییر سایز می دهند.
• فیبروکیستیک: این اصطلاح به تغییرات بافتی مرتبط با نوسانات هورمونی اطلاق می شود که معمولاً شامل کیست های کوچک و توده های بافتی است. فیبروکیستیک می تواند به همراه درد و حساسیت در پستان ها باشد و به نوسانات قاعدگی وابسته است.

تشخیص بیماری فیبروکیستیک

اولین اقدام پزشک متخصص، معاینه سینه است. بهترین زمان برای انجام معاینه، روز ۷ تا ۱۰ بعد از شروع سیکل ماهانه است. در این معاینه، هر دو پستان و زیر بغل ها بررسی می شوند تا اطمینان حاصل شود که ضایعه مشکوکی از نظر سرطانی بودن وجود ندارد. در مرحله بعد، با توجه به سن بیمار، معمولاً سونوگرافی پستان برای تشخیص کیست پستان و افتراق آن از توده توپر یا ماموگرافی در صورت لمس توده منفرد درخواست می شود. گاهی لازم است از نواحی ندولار (که به دلیل تجمع کیست های ریز تشکیل شده اند) نمونه برداری صورت گیرد.

درمان بیماری فیبروکیستیک

بیماری فیبروکیستیک درمان قطعی ندارد، اما استفاده از برخی داروها و تغییرات در رژیم غذایی می تواند به کاهش علائم این بیماری، از جمله درد و احساس سنگینی سینه، کمک کند. در ادامه به مهم ترین روش ها اشاره می شود:

• مصرف ویتامین E: این ویتامین می تواند حساسیت سینه را کاهش دهد.
• داروی گل مغربی: به کاهش حساسیت و درد سینه کمک می کند.
• اقدامات حمایتی: شامل گرم نگه داشتن سینه، ماساژ سینه و استفاده از لباس های زیر سفت و فنری به منظور پیشگیری از آویزان شدن سینه، به کاهش درد در زمان عادت ماهانه کمک می کند.

مواد غذایی مضر برای کیست سینه

برخی مواد غذایی می توانند علائم کیست های پستانی را تشدید کنند یا به افزایش عوارض بیماری کمک نمایند. این مواد شامل:

• کافئین: مصرف زیاد قهوه ، چای پررنگ و نوشابه های کافئین دار می تواند به افزایش درد و حساسیت سینه ها منجر شود.
• چربی های اشباع شده: مصرف مواد غذایی مانند کره، خامه و چربی های حیوانی ممکن است بر میزان التهاب تأثیر بگذارد.
• نمک و ادویه جات تند: مصرف زیاد نمک می تواند باعث احتباس آب و افزایش تورم شود.
• شکر: قندهای اضافه می توانند به التهاب کمک کنند و علائم کیست ها را تشدید نمایند.
• غذاهای فرآوری شده: این مواد ممکن است حاوی مواد نگهدارنده و افزودنی هایی باشند که بر روی هورمون ها تأثیر می گذارند.

توجه به رژیم غذایی و کاهش مصرف این مواد می تواند به بهبود وضعیت زنان مبتلا به کیست های سینه کمک کند.

آیا فیبروکیستیک تبدیل به سرطان می شود؟

بیماری فیبروکیستیک پستان به خودی خود به عنوان یک عامل خطر برای سرطان پستان شناخته نمی شود. این بیماری عمدتاً شامل تغییرات بافتی در پستان است که تحت تأثیر هورمون ها قرار دارد. با این حال، برخی از مطالعات نشان داده اند که زنان مبتلا به فیبروکیستیک ممکن است در معرض خطر کمی بالاتر از سرطان پستان قرار داشته باشند، به ویژه اگر تغییرات بافتی شدیدتر باشند. لذا مهم است که زنان به طور منظم معاینات پستان و ماموگرافی ها را انجام دهند و هرگونه تغییر غیرمعمول را به پزشک خود گزارش دهند.

افزایش اکوژنیسیته پستانی چیست؟

افزایش اکوژنیسیته پستانی به معنای افزایش بازتاب امواج صوتی در بافت های پستان هنگام سونوگرافی سینه است. این افزایش می تواند نشانه ای از تغییرات بافتی مانند فیبروکیستیک یا دیگر مشکلات بافتی باشد. در سونوگرافی، بافت های طبیعی و سالم معمولاً اکوژنیسیته کمتری دارند، در حالی که بافت های غیرطبیعی یا دچار عارضه ممکن است اکوژنیسیته بیشتری نشان دهند. پزشک با بررسی نتایج سونوگرافی می تواند تشخیص دقیق تری ارائه دهد.

نسخه اصلی مطلب بیماری فیبروکیستیک پستان چیست؟ را در سایت دکتر سید محمد رضا حکیمیان بخوانید.

---