با وجود رعایت موارد مراقبتی و رسیدگی به پوست همچنان روند پیشرفت پیری ادامه دارد و بدون اقدام درمانی عملا نمی توان جلوی پیر شدن پوست را گرفت. روش های مختلفی جهت برگشت جوانی به پوست وجود دارد.
انواع مواد دارويی بسيارى در جوانسازی پوست موثر هستند از جمله رتینوییدها، اسیدهای میوه (آ اچ آ)، ماتریکسیل، ضدآفتاب ها ، کرم های حاوی استروژن گیاهی و بالاخره کرم ها و لوسیون مای حاوی ویتامین های مختلف به خصوص ویتامین های C و E.
انواع کرم های لایه بردار از جمله رتینوییدهای موضعی مانند ترتینویین از دیرباز در درمان بیماری های مختلف پوستی مانند آکنه (جوش غرور جوانی) کاربرد داشته اند و همچنین در درمان آسیب های پوستی ناشی از نور آفتاب و نیز پیری پوست ناشی از افزایش سن به کار می رفته اند. این نوع کرم ها و اسیدهای میوه مانند آلفاهیدروکسی اسیدها به دلیل لایه برداری پوست، تحریک پذیری آن را در برابر نور آفتاب افزایش می دهند و بنابراین افراد باید برای حصول نتایج مطلوب استفاده صحیح از ضدآفتاب را مد نظر قرار دهند.
امروزه برخی مواد در کرم های جوان کننده به کار می رود که ادعای تحریک کلاژن سازی پوست را دارند؛ مانند ماتریکسیل که در بسیاری از کرم های جوان کننده پوست (ضدپیری) وجود دارد.
ویتامین های C و E نیز آثار اثبات شده اید در مقابله با رادیکال های آزاد و آسیب های پوستی ناشی از نور آفتاب دارند و نه تنها مصرف خوراکی آن ها برای پوست مفید است بلکه مصرف موضعی آن ها در پیشگیری از پیری پوست کاربرد دارد.
استروژن گیاهی (فیتواستروژن) مانند استروژن سویا نیز اثر قابل قبولی در پوست های محروم شده از هورمون های زنانه در خانم های یائسه و جوانسازی پوست داشته و رد پای آن ها را در بسیاری از کرم های ضدپیری مخصوص سنین یائسگی خواهیم دید.
لایه برداری پوست به روش های شيميايی و فيزيكى قابل انجام است. روش شيميايی همان استفاده از داروهاى پيلينگ است كه در آن داروهايی مانند ترى كلرواستيک اسيد يا اسيد گليكوليک با غلظت های بالا توسط پزشک به سطح پوست ماليده می شود و لایه های سطحى پوست را به صورت شيميايی از بين می برد و طى چند روز تا يک هفته اين لايه از روى سطح پوسته پوسته شده و می ریزد و زير آن پوستى شفاف و روشن تر نمايان می شود.
اين روش طى یک ماه با تحريک كلاژن سازى در پوست سبب جوانسازی و كاهش چروک سطحى پوست نيز می گردد. اين روش به دليل برداشتن يک لايه از سطح پوست آن را در آفتاب حساس تر می کند و استفاده از كرم ضدآفتاب بسيار ضروری است. پيلينگ شيميايی می تواند عوارض زيادى داشته باشد مانند، تغييرات رنگدانه ای و تيره شدن پوست يا حتى اسكار ؛ بنابراين بايد حتما زير نظر متخصص پوست انجام شود.
با برداشتن لایه های سطحى پوست می تواند سبب تحريک سلول سازی بيشتر در پوست و همچنين افزايش ساخت كلاژن شود. از ديرباز روش كيسه كشيدن روى پوست مرسوم بوده. روش های جديدتر و موثرتر لایه برداری فيزيكى، استفاده از دستگاه ميكرودرم ابرژن است.
در این روش کریستال های بسيار ظريف اکسید آلومینیوم كه شبيه به شن ريز يا نمک هستند با فشار روی پوست پاشیده می شود و توسط همین دستگاه مجددا تحت مکش قرار می گیرد. این پاشیدن با فشار کریستال هایی مثل اکسید آلومینیوم همراه با فشار منفی به وجود آمده توسط این دستگاه به پوست باعث لایه برداری پوست و تحریک کلاژن سازی پوست می شود. این روش همچنین به افزایش نفوذ داروهای موضعی توسط بیمار نیز کمک شایسته ای می کند.
در اين روش كريستال هاى اكسيد آلومينيوم با فشار دستگاه توسط پروب مخصوص روى پوست پاشيده می شود و پس از برخورد سريع با پوست، در اثر ضربات ريز و تند لایه های سطحى پوست را به صورت بسيار ظريف و دقيق كنده و مجدد طى يک مكش قوى لايه مرده پوست برداشته شده به همراه کریستال های اكسيد آلومينيوم به داخل دستگاه مكيده می شود. اين روش علاوه بر شفاف كردن پوست باعث تحريک ساخت كلاژن نيز می شود، همچنین به افزایش نفوذ داروهای موضعی توسط بیمار نیز کمک شایسته ای می کند.
يكى از مهم ترین علل ايجاد چین وچروک در صورت، حرکت های زياد پوست صورت است كه برخى به صورت ارادى و برخى به صورت غیرارادی رخ می دهد. حرکت هایی مانند اخم كردن مكرر، بالا انداختن ابروها و خنديدن همه باعث می شود كه خطوطى در صورت ايجاد شود كه در جوانى معمولا اثر بر روى پوست به جا نمی گذارد ولى با افزايش سن و كاهش كلاژن در پوست به مرور با حركت دادن زياد صورت مثل اخم كردن روى پوست خط می افتد و جاى آن کم کم در حالت عادى هم به صورت خط اخم باقى می ماند.
دقيقا همين اتفاق براى پيشانى، در افرادى كه عادت دارند ابروهايشان را زياد بالا بگيرند رخ می دهد. در كنار چشم ها نيز خطوط پنجه كلاغى ممكن است ظاهر شود. خوشبختانه با وارد شدن بوتاكس به حیطه پزشكى، تا حد زيادى اين مشكل رفع شده است. تزريق بوتاكس هم اکنون رتبه اول را از نظر ميزان مصرف در بين روش های جوان سازی در سطح دنيا دارد.
مزوتراپى نوعى تزريق و وارد کردن دارو با سوزن هایی بسیار ریز به داخل پوست است. این مواد دارويی، می توانند شامل انواع ویتامین، اسيدهيالورونيک، آمينواسيدها، مواد روشن کننده پوست و داروهاى ضدچروک و آنتی اکسیدان ها باشد. در واقع مزوتراپی استفاده از دوزهای کم دارو با تزریق های مکرر، در ناحیه مورد نظر از پوست است.
میکرونیدلینگ روشی است که شامل استفاده از سوزن های باریک جهت ایجاد صدها حفره بسیار نازک روی پوست است. ميكرونيدلينگ دستگاهى است كه يک سر قلمى دارد و با سوزن های ریزی كه در سر اين قلم تعبیه می شود، طى حركت رفت و برگشتى بسيار سريع سوزن ها و در اثر اصابت به پوست باعث ایجاد صدها حفره ظريف و نازک روی لايه خارجی پوست شود.
اين زخم های كوچک ناشى از برخورد مكرر سوزن ها با پوست، باعث لایه برداری پوست و تحريک ساخت كلاژن می شود. همچنين می توان با ريختن مقدارى از داروهايی مانند اسيد هيالورونيک، اسيدهاى ميوه و ویتامین ها به سطح پوست در حين ميكرونيدلينگ باعث ورود بيشتر اين داروها به سطح پوست شد و اثرات کلاژن سازی و روشن سازی را در پوست تقويت كرد.
اين دسته از ليزرها شامل انواعى از ليزر است كه معمولا هيچ آثار تخريبى، اعم از زخم، التهاب، قرمزى يا كبودى روى پوست نمی گذارند و با مكانيسم خاص خود كلاژن سازى را در پوست تحريک و تقويت می کنند. در نتيجه پوست سفت تر، شاداب تر و روشن تر می شود، بدون اين كه دوره نقاهت يا استراحت نياز داشته باشند.
از مهم ترین اين لیزرهای غيرتخريبى، ليزر پى دى ال PDL و آى پى آل (IPL)، ترماژ (RF) و اينفرارد (infrared) هستند. بدين ترتيب اين روش ها بيشتر براى افرادى كه شاغل هستند و فرصت مراقبت زياد از پوست يا مرخصى گرفتن ندارند مناسب است ولى به همين علت غيرتهاجمى و غيرتخريبى بودن از نظر ميزان اثر، نسبت به ليزرهاى تخريبى اثر كمترى دارند.
اين گونه ليزرها پس از انجام، اثرات لایه برداری و التهابى موقت روى پوست به جا می گذارند. معمولا دوره نقاهت اين گونه ليزرها یک هفته است كه پوست دچار قرمزى، تورم و شايد پوسته ريزى شود. معمولا پس از يک هفته پوست به حالت عادى برمی گردد. از جمله این لیزرها، لیزر فرکشنال سی او دو است.
فیلرها یا ژل ها موادى مصنوعى هستند که برای بازگرداندن حجم از دست رفته، عمدتا ناشی از پیری در هر جایی از بدن می تواند استفاده شود. تزریق فیلر اگر به دست پزشک متخصص انجام شود، بسیار آسان و سریع است و تقریبا هیچ دوره ی نقاهتی ندارد.
فیلرها را می توان به دو دسته ی اصلی که هر یک از آن ها مزایا و معایب خود را دارند، تقسیم کرد:
بهتر است پیش از انجام تزریق فیلر حتما به طور مفصل درباره ی انتخاب بین این دو مدل با پزشک صحبت کند.
فیلرها را می توان در قسمت های مختلف صورت استفاده کرد. برای از بین بردن خطوط سطحی تر، مثل چروک های اطراف بینی، خطوط اطراف دهان یا چین وچروک های عمیق نیز مانند خط اخم از فیلرها می توان استفاده کرد. برای بازسازی حجم از دست رفته ی (ناشی از پیری) گونه ها و زیر چشم ها هم استفاده می شود. از فیلرها برای افزایش حجم لب ها نیز استفاده می شود. همچنین کاربرد فیلرها، برای پر کردن چانه یا گونه ی برجسته تر یا حتی زیباسازى بینى مورد توجه قرار گرفته است.
انواع فیلرهاى هیالورونیک از کم عارضه ترین ومحبوب ترین ژل ها هستند که دوام موقت دارند معمولا از شش ماه تا هجده ماه بسته به نوع ساختار ژل و از برندهاى معتبر می توان به ژل ژویدرم، رستیلن و بلوترو اشاره کرد. این گونه ژل ها در بدن پس از مدتى تجزیه می شوند و آثارى از خود بر جا نمی گذارند و پوست به حالت قبل از تزریق برمی گردد و برخلاف عقیده عده ای باعث بدتر شدن یا شلى پوست نمی شود.
ژل الانسه حاوی ماده پلی کاپرولاکتون ماندگاری ۲ تا ۴ ساله دارد که در مقایسه با ژل های هیالورونیک علاوه بر ماندگاری بیشتر خاصیت کلاژن سازی بیشتر و لیفت پوست را به همراه دارد و کار جوان سازی صورت را برای پزشک و بیمار بسیار راحت کرده است.
اصلاح شیمیایی از طریق پلیمریزاسیون و اتصال متقابل باعث می شود که فیلرها سختی، انعطاف پذیری و طول عمر متفاوتی داشته باشند. به همین علت ژل هایی که براى زیر چشم ساخته می شوند معمولا روان تر و نرم تر از ژل هایی است که براى خط خنده تولید می شوند. پوست زیر چشم ساختار بسیار ظریف و نازکى دارد و اگر ژل مناسب استفاده نشود از روى پوست به صورت توده یا گلوله گلوله دیده خواهد شد.
تزریق ژل از نظر تغییر ظاهر معجزه می کند. با این حال عوارض جانبی هم ممکن است رخ دهد. عوارض جانبی خفیف و رایج شامل تورم موقت و کبودی است. عوارض جانبی جدی تر و غیرمعمول عبارت انداز: عفونت و واکنش های ایمنی.
عوارض شدید شامل نکروز پوست (از بین رفتن پوست) و حتی کوری است که به علت انسداد غیرعادی شریان توسط ژل ایجاد می شود. این عارضه بسیار نادر است اما اگر اتفاق بیافتد می تواند فاجعه بار باشد. حتما باید قبل از تزریق درباره ی خطرات احتمالی صحبت کنید.
براى به دست آوردن یک نتیجه خوب از تزریق ژل نه فقط نوع ژل و برند آن مهم است بلکه تجربه و مهارت پزشک و سلیقه او در زیبایی شناسی هم از اهمیت زیادى برخوردار است.
در تکنولوژی هایفوتراپی (HIFU (high intensity focused ultrasound امکان کشیدن پوست وجوانسازی صورت (خط خنده، ابرو، چروک پیشانی، غبغب و شلی گردن) به روش غیرجراحی فراهم شده است. مشکلی که در روش های موجود مانند ليزرهاى تخريبى وجود دارد این است که انرژی دستگاه برای رسیدن به داربست کلاژن و الاستین زیر پوست باید از سطح پوست یعنى اپیدرم گذر کند.
مشكل دوم این است كه کلاژن در دمای خاص در حدود ۷۰ تا۶۰ درجه تخریب و بازسازی می شوند که رساندن حرارت در این دما به آن ها موجب تخریب سطحی پوست هم می شود و بنابراین سطح پوست بیمار دچار قرمزی و زخم می گردد که خود از عوارض مهمی است که باعث می شود تعداد زیادی از بیماران از انجام این روش ها خودداری کنند زیرا ظاهر آن ها نشان می داد که روی صورت شان کاری انجام شده است.
ارزش و اهمیت هایفوتراپی در يک ویژگی منحصربه فرد است که در آن سطح خارجی پوست کاملا دست نخورده باقی می ماند. علت این پدیده این است که انرژی این امواج آن چنان بالا نیست که بتواند در نقطه برخورد با سطح پوست باعث سوختگی شود و لیفت شدن صورت و گردن خواهد بود.
یکی ازعلت های اصلی پیری و چین وچروک های پوستی، کم شدن چربی پوست است که به دنبال آن شل شدن پوست هم رخ می دهد. به این ترتیب گونه ها ضمن کوچک تر شدن، دچارافتادگى و این خود باعث عمیق تر شدن خط خنده نیز می شود. همچنین تحلیل چربى زیر چشم سبب گود شدن زیر چشم ها می شود.
اگر قبل از افتادگى و شلى شدید فرد جهت درمان مراجعه کنید، برگرداندن حجم از دست رفته (همان تزریق چربى باشد) بهترین و طبیعی ترین روش براى بهبود ظاهر و جوان سازى است.
همان طور که قبلا گفته شد، کلاژن جز اصلی بافت همبند در پوست است که در حفظ انعطاف پذیری و استحکام پوست نقش بسیار مهمى دارد. با بالا رفتن سن به آرامى کلاژن های پوست از بین می رود و همین امر باعث ایجاد چروک و شلى پوست می شود، لیفتینگ صورت با نخ می تواند کلاژن ها را بازسازی کرده و پوست زیباتر و صاف تر ایجاد کند.
افرادى که داراى افتادگى شدید پوست هستند، کاندید مناسبى براى نخ نیستند و بهتر است به فکر روش های موثرتر مانند جراحى یا لیزرهای قوى از زیر پوست (مانند اندولیفت) باشند. همچنین افرادى که صورت خیلى چاقى دارند به دلیل سنگینى بافت، لیفت با نخ به تنهایی اثر خوبى ندارد.
عوارض این روش شامل ورم، کبودى و عفونت است که معمولا در دست پزشک متخصص کمتر اتفاق می افتد. همچنین در دو هفته اول احتمال جمع شدگى پوست در قسمت کنار گوش و تورفتگى یا کشیده شدن پوست در محل ورود نخ وجود دارد که خودبه خود محو می شود.
نوعی جراحی زیبایی است که برای ایجاد ظاهری جوان، کشیده تر و زیباتر در صورت و گردن فرد طراحی شده است.
عوارض جانبی این عمل شامل خونریزی، چرک کردگی و از کار افتادن موقت اعصابی که باعث حرکات صورت می شوند، از جمله ریسک های این عمل می باشند. در موارد نادر آسیب دیدن عصب های ماهیچه های صورت باعث از کار افتادن حرکت آن قسمت از صورت می شود. به دلیل کاهش خون رسانی به فولیکول های مو یا آسیب دیدگی مستقیم آن ها در محل برش، ریزش موقتی مو در این مناطق مشاهده شده که پس از مدتی به حالت عادی خود باز می گردد و موها دوباره رشد می کنند.
روش جوانسازی صورت بسته به میزان شلی و افتادگی، انتظارات بیمار، وضعیت اجتماعی و نوع پوست پس از معاینه حضوری مشخص می شود و هزینه هر کدام از روش ها متفاوت می باشد.
به عنوان یک جمع بندی کلی از این مقاله در شکل انواع روش های رایج جوانسازی پوست نمایش داده شده است.
شبکه پزشک آنلاین در برگیرنده اطلاعات وسیع در حوزه پزشکی می باشد. در این مجموعه می توانید مطالب مفید و مستندی را پیرامون تغذیه، پوست و مو، زنان و زایمان و ... بیابید. همچنین امکان دسترسی به پرسش و پاسخ پزشکی در این حوزه ها را داشته باشید.