آنچه باید درباره عرق سوز بدانید؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

عرقسوز یا عرقگز عارضه التهابی بسیار شایعی است که مناطق مختلفی از پوست بهخصوص نواحیای که پوستشان بیشتر در تماس با یکدیگر قرار دارند را تحت تاثیر قرار میدهد. مناطقی مثل کشاله ران، زیر بغل، زیر سینه و سایر نواحی نیمتنه قدامی. از دیدگاه طبی این گروه از مناطق پوستی که بیشتر با یکدیگر در تماس هستند نواحی عرقسوز شناخته میشوند. در ادامه با این عارضه، عوامل موثر در آن و روشهای درمانی و پیشگیرانه آن بیشتر آشنا خواهید شد.

علت عرقسوز شدن چیست ؟
عرقسوز ساده یک درماتیت تحریکی ناشی از سایش، تماس یا مالش اصطکاکی همزمان با افزایش رطوبت و حرارت است اما این عارضه ساده و ابتدایی میتواند تحت عوامل مختلفی از جمله میکروارگانیسمهای گوناگون پیچیدهتر شده و عامل ایجاد و ابتلا به مشکلات جدی پوستی مثل قارچ درماتوفیتی، مخمرهای پوستی، انواع باکتری همچنین حساسیت و واکنشهای تحریکی به انواع مختلف داروها و مواد شیمیایی شود. لازم است بدانید علاوه بر تمامی موارد ذکرشده، امکان ایجاد بیماریهای پوستی غیرطبیعی و نامتعارف دیگری نیز همزمان با عرقسوز شدن پوست بدن وجود خواهد داشت.

نکات و عوامل موثر در ایجاد این عارضه پوستی کدامند ؟
- در حقیقت، عرقسوز شدن نوعی آماس پوستی است که لایههای مختلف پوستی را تحت تاثیر قرار میدهد.
- این عارضه ناخوشایند زمانی ایجاد میشود که نیروهای اصطکاکی با گرما و رطوبت افزایش یابند و باعث التهاب و مشکلات پوستی شوند.
- احتمال ایجاد این عارضه در افراد دچار اضافه وزن بهخصوص افراد چاق به دلیل چینهای زیاد و لایههای متعدد پوستی متداولتر است و بیشتر دیده میشود.
- گروه آسیبپذیر دیگر، کودکانی هستند که از پوشک استفاده میکنند و به این شکل بیشتر در معرض گرما و رطوبت ناشی از آن و در نتیجه ابتلا به عرقگز قرار دارند.
- اغلب مبتلایان به این بیماری پوستی احساس سوزش، قرمزی و خارش ناخوشایندی در نواحی مختلف پوستی بهخصوص زیر سینه، زیر بغل و کشاله ران خواهند داشت.
- در مواردی عرقسوز طولانیمدت میتواند عامل ایجاد بوی ناخوشایندی شبیه بوی کپک شود.
- این عارضه میتواند بعد از معاینه بصری و بررسی علل عفونی تشخیص داده شده و درمان مناسب برای آن انتخاب شود.
- به طور کلی درمانهای رایج این بیماری پوستی عبارتند از کاهش عوامل موثر در اصطکاک، رطوبت و گرما بهخصوص در لایههای مختلف پوست.
- یکی دیگر از عوامل موثر در کاهش احتمال ابتلا به این عارضه میتواند کاهش وزن یا استفاده از پمادهای روانکننده یا چرب و روغنی باشد که خیلی از ورزشکاران در تمرینات و فعالیتهای حرفهای ورزشی از آنها استفاده میکنند.

علائم عرقسوز شدن پوست کدامند ؟
خارش، احساس سوزش آزاردهندهای در پوست است که منجر به خاراندن شدید پوست میشود. تقریبا همه ما این احساس ناخوشایند را تجربه کردهایم و تا حدودی با علائم آن آشنا هستیم. خوب است بدانید، باتوجه به علت ایجاد خارش این معضل ناخوشایند میتواند شبها بیشتر شود و آزاردهندهتر هم باشد. علاوه بر این، خارش ناشی از عرقسوز شدن میتواند همراه یا بدون ضایعات پوستی دیگری از جمله برجستگی و برآمدگی پوست، تاول، دانههای ریز (در محل خارش یا تحریک روی پوست)، قرمزی و سایر اختلالات غیرطبیعی و غیرعادی روی پوست باشد. به طور کلی نشانههای بارز عرقسوز شدن عبارتند از خارش و سوزش نواحی حساسی که پیشتر درباره آن توضیح دادیم و یادآور شدیم که طولانیمدت شدن این عارضه پوستی میتواند منجر به ایجاد بوی ناخوشایندی شبیه کپک در محل آسیبدیده شود. علاوه بر این موارد قرمزی، پوستهپوسته شدن (فلسی شکل شدن)، التهاب و تورم پوست هم از سایر نشانههای بارز عرقسوز شدن هستند. به طور کلی هر بخش از بدن که دارای غدد تعریقی است میتواند دچار این عارضه پوستی شود، برای مثال مناطقی از قبیل:
- صورت
- گردن
- شکم
- کشاله ران
- زیر سینه
- چین آرنج
- ناحیه باتکس

چرا عرقسوز میشویم؟
عوامل محیطی نقش موثری در ابتلا به این عارضه پوستی دارند. افزایش درجه حرارت هوا و رطوبت بهخصوص در فصل تابستان یکی از متداولترین عوامل در ایجاد آن هستند.
فعالیتهای بدنی مختلف مثل دوچرخهسواری و دویدن و پیادهروی که باعث حرکت مداوم قسمتهای مختلفی از بدن میشوند عوامل مهمی در ایجاد اصطکاک بیشتر و سایش پوست و درنتیجه جراحتهای پوستی ناشی از آن هستند.
چه افرادی بیشتر در معرض خطر قرار دارند؟
این عارضه میتواند در همه افراد و طی شرایط محیطی خاص دیده شود اما به طور ویژه برخی بیشتر در معرض آن قرار دارند، برای مثال:
- نوزادان
- کودکان زیر 4 سال
- ورزشکاران یا افرادی که فعالیتهای بدنی دارند و بیشتر در مجاورت هوای گرم قرار میگیرند.
- افراد چاق یا دچار اضافه وزن
- بیماران در بستر و ناتوان جسمی
- افرادی که دچار کاهش تعریق هستند.
چگونه عرقسوز را درمان کنیم؟
در حقیقت، پیشگیری از ایجاد عرقسوز بهترین درمانی است که میتوانیم برای آن به کار ببریم. سعی کنید تا حد امکان در معرض بیش از حد نور خورشید و گرمای ناشی از آن قرار نگیرید.

ترفندها و درمانهای خانگی عرقسوز کدامند ؟
- درمانهای خانگی موثر در رفع این عارضه پوستی عبارتند از شستشوی محل آسیبدیده با استفاده از یک صابون ملایم، آبکشی محل مورد نظر و سپس خشک کردن آن به طور کامل
- استفاده از لباسهای مناسب که باعث تنفس درست پوست شده و مانع نفوذ گرما و حرارت به پوستتان میشود.
- استفاده از مایعات به میزان لازم و نوشیدن کافی آب برای هیدراته ماندن و جلوگیری از خشکی پوست و بدن
- درمان عرقسوزهای سطحی و ابتدایی بسیار ساده و حتی در منزل هم قابلانجام است، برای مثال اعمال تغییر در شرایط موثر در ایجاد عارضه مانند گرما و رطوبت
- استفاده از پمادهای استروئیدی موضعی و خفیف مانند کرم هیدروکورتیزون که به راحتی قابلتهیه و مصرف است.
- به خاطر داشته باشید در صورت بروز عرقسوزهای شدید حتما به پزشک یا فرد متخصص مراجعه کنید تا هر چه سریعتر درمان لازم انجام شود.
کمکهای اولیه در صورت ایجاد عارضه
1. اولین قدم برای درمان عرقسوز شستشوی محل مورد نظر با آب و صابون ملایم است.
2. بعد از شستشوی ناحیه آسیبدیده با یک حوله تمیز به آرامی روی آن را خشک کنید.
3. توصیه میکنیم برای نتیجهگیری بهتر و سریعتر بهخصوص بعد از انجام فعالیتهای بدنی این کار را چند نوبت در روز انجام دهید.
4. بدنتان را با استفاده از وسایل خنککننده برقی و خانگی خنک نگه دارید.
5. سعی کنید تا حد امکان از تماس پوستی قسمتهای مختلف بدن با هم جلوگیری کنید و با قرار دادن پارچه و پدهای پنبهای بین چینهای پوستی مانع ایجاد عرقسوز شوید، نواحیای مثل زیر سینه و شکم
6. برای خنک کردن نواحی آسیبدیده از کمپرس سرد استفاده کنید اما باید به خاطر داشته باشید این کمپرس نباید بیشتر 20 دقیقه روی پوستتان بماند.

چگونه از عرقسوز شدن پیشگیری کنیم ؟
- در فصول گرم سال بهخصوص تابستان از لباسهای نخی، خنک و پنبهای استفاده کنید که موجب سهولت جریان هوا بین اعضای بدن میشوند.
- از مصرف لباسهای پلیاستر و نایلونی پرهیز کنید.
- با استفاده از کولر و فنهای سرمایشی درجه حرارت هوا را خنک و در حد مطلوب نگه دارید.
- به خاطر داشته باشید نوزادان و کودکان به دلیل استفاده از پوشک و حساسیت مضاعف بیشتر در معرض خطر قرار دارند و نیازمند توجه بیشتری در مقایسه با افراد بزرگسال هستند.
- سرازیر شدن آب دهان نوزادان میتواند احتمال ابتلا به این عارضه را بهخصوص در ناحیه صورت بالا ببرد.
- از مصرف پودرهای بچه خودداری کنید. استفاده از آنها نهتنها باعث بهبود شرایط نمیشود، بلکه با ایجاد اختلالات تنفسی مانع تنفس درست کودکتان خواهد شد. شما میتوانید برای جایگزین در چند نوبت از روز نواحی مورد نظر را با آب خنک بشویید و بعد با پارچه پنبهای تمیز خشک کنید.
- چنانچه خود شما یا یکی از افراد خانواده از صندلی چرخدار استفاده میکنید، توصیه میکنیم هر از گاهی چرخش یا حرکتی ایجاد کنید تا مانع تماس طولانیمدت بدن با یک سطح ثابت شوید و از گرما و رطوبت بیشتر جلوگیری کنید.

آنچه آفتاب با پوست میکند
نحوه عرقسوز شدن پوست
در آب و هوای گرم، افزایش حرارت و رطوبت باعث تعریق پوست میشود و بهویژه در پوستهای چرب زمینه آسیبدیدن را فراهم میکند. استفاده از پاککنندههای حاوی اسید سالیسیلیک میتواند به برطرف کردن مقداری از چربی و خشک کردن پوست کمک کند. البته در نظر داشته باشید این پاککنندهها ممکن است پوست را در برابر آفتاب حساستر کنند پس با احتیاط و شب هنگام از آنها استفاده کنید. گرمای هوا علاوه بر افزایش حرارت و تعریق، میتواند منجر به بروز عوارض پوستی دیگری نیز شود که شایعترین آن، پدیده عرقسوزشدگی است که هنگامی رخ میدهد که مجراهای عرق بسته شده و رطوبت زیر پوست انباشته میشود و درنهایت با تاولهایی بروز پیدا میکند. این وضعیت میان اطفال شایع است اما در بزرگسالانی که در معرض رطوبت و گرما هستند نیز رخ میدهد.
انواع عرقسوز
عرقسوزها بر اساس عمق مسدود شدن مجرای عرق گروهبندی میشوند که علائم و نشانههای هر نوع متفاوت است. نوع خفیف عرقسوز در لایه سطحی پوست تاثیر میگذارد. تاولهای واضح و آشکاری همراه دارد که به آسانی میترکد. نوع دیگر که «میلیریا روبرا» نام دارد در سطح عمیقتری از پوست اتفاق میافتد. آثار و علائمش شامل برآمدگیهای قرمزرنگ، خارش و زخم است. گهگاه کیسههای حاوی مایع در عرقسوزشدگی نوع دوم (میلیریا روبرا) ملتهب و همراه دانههای چرکی میشود. مورد آخر که کمتر شایع است روی غشای میانی پوست و سطح عمیقتری تاثیر میگذارد. نشتی عرق در خارج از غدد عرق حفظ میشود که باعث ایجاد ضایعات گوشتی خواهدشد.

لزوم مراجعه به پزشک هنگام عرقسوز
این مشکل پوستی ممکن است خودبهخود بعد از 3 تا 4 روز برطرف و ناپدید شود اما چنانچه متوجه افزایش درد و ورم، تب شدید و متورم شدن غدد لنفاوی شدید، مراقبتهای پزشکی بهتر از درمانهای خانگی این وضعیت را بهتر میکنند.

نقل از هفته نامه سلامت شماره 681