کیپ شدن بینی در کودکان و بزرگسالان؛علت،درمان و رفع آن

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

کیپ شدن بینی یا گرفتگی بینی عارضه شایعی است که میلیونها نفر با آن دست و پنجه نرم میکنند. کیپ شدن بینی انسداد مجرای بینی است که معمولاً به دلیل متورم شدن لایه پوشش دهنده غشائی داخل بینی در اثر التهاب رگها رخ میدهد. کیپ شدن بینی برای اکثر بزرگسالان و کودکان بزرگتر مشکلی آزاردهنده اما جزئی است، حال آن که برای نوزادان میتواند مرگبار باشد و عارضههایی جدی ایجاد کند. کیپ شدن بینی علل گوناگونی دارد و شدت آن متغیر است.

گرفتگی بینی احساس بسیار ناخوشایندی است و هر فردی که دچار آن است، نهایت تلاش خود را برای رفع سریع آن میکند تا بتواند دوباره به راحتی نفس بکشد. خوشبختانه درمانهای مختلفی برای رفع کیپ شدن بینی وجود دارد که از درمانهای خانگی تا درمان دارویی متغیر است.

بسیاری از موارد گرفتگی بینی نیازی به مراجعه به پزشک ندارد. برای مثال اگر دچار یک سرماخوردگی عادی و بدون عوارض جدی یا زکام شدهاید، غالباً خودتان به تنهایی میتوانید این مشکل را مدیریت کنید. دکتر داروساز نیز شما را راهنمایی میکند تا بتوانید داروی بدون نسخه مناسبی را برای رفع علائم تهیه کنید. اما اگر گرفتگی بینی پس از یک تا دو هفته درمان خانگی و مصرف داروهای غیرتجویزی بهتر نشد، باید به پزشک مراجعه کنید.

علل کیپ شدن بینی

کیپ شدن بینی عموماً پیآمد زکام (تب یونجه) یا رینیت آلرژیک است. زمانی که ذرات آلاینده، گرد و غبار، تخم قارچ و گیاهان یا دیگر مواد حساسیتزا را استنشاق میکنید، این مواد مجرای بینی را تحریک میکند. از دیگر علل کیپ شدن بینی میتوان به آنفلوآنزا یا سرماخوردگی، انحراف بینی، سینوزیت یا عفونت سینوس و واکنش به بعضی داروها اشاره کرد. به علاوه کیپ شدن بینی یکی از عوارض شایع بارداری است. علت کیپ شدن بینی در بسیاری از افراد حساسیت غذایی است. افراد دچار عدم تحمل لاکتوز نیز غالباً از گرفتگی بینی رنج میبرند. پزشک تست آلرژی را برای تعیین نوع دقیق آلرژی غذایی انجام میدهد و رژیم غذایی جدیدی را پیشنهاد میدهد. کاهش مصرف لبنیات، کربوهیدراتها و مواد قندی کیفیت رژیم غذایی را بهبود میدهد و به رفع کیپ شدن بینی کمک میکند. پولیپ بینی تودههای متورم و گوشتی خوشخیمی است که داخل بینی و سینوسها رشد میکند و شایعترین علامت آن گرفتگی و آبریزش بینی است.

علائم گرفتگی بینی

گرفتگی یا کیپ شدن بینی حسی را ایجاد میکند که انگار چیزی داخل بینی گیر کرده است و مانع نفس کشیدن میشود. از علائم کیپ شدن بینی میتوان به دشواری در نفس کشیدن از راه بینی، آبریزش بینی و عطسه کردن اشاره کرد. کیپ شدن شدید بینی با اختلال در خواب، مشکلات گفتاری و شنیداری و حتی خرخر بلند و آزاردهنده همراه است.

عاملهای خطر

افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف یا سرکوب شده، خردسالان، نوزادان و سالمندان بیشتر در معرض ابتلا به سرماخوردگی یا آنفلوآنزا و در پی آن، کیپ شدن بینی قرار دارند. احتمال گرفتگی بینی مزمن و طولانی مدت در بیماران مبتلا به رینیت آلرژیک نیز بسیار بالا است. بانوان باردار نیز به دلیل افزایش جریان خون در سراسر بدن با مشکل گرفتگی بینی مواجه میشوند. نوزادان تازه متولد شده نیز غالباً بینیشان کیپ است، مشکلی که برای نوزادان خطرناک است. نوزادان فقط از راه بینی نفس میکشند، بنابراین کیپ شدن بینی مانع شیر خوردنشان میشود یا مشکلات تنفسی ایجاد میکند.

زمان مراجعه به پزشک

معمولاً لزومی ندارد که برای درمان گرفتگی بینی به پزشک مراجعه کنید. اما اگر با علائم دیگری مانند تاری دید، ورم چشمها یا پیشانی، سرفه همراه با خلط زرد یا سبز و خونریزی بینی مواجه شدید یا اگر گرفتگی بینی پس از دو هفته برطرف نشد، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

درمان کیپ شدن بینی

درمانهای خانگی بسیاری برای رفع گرفتگی بینی وجود دارد. گاهی اوقات روشهای سادهای مانند استفاده از فیلتر حساسیت در دستگاه تهویه هوا، استفاده از دستگاه بخور و اضافه کردن موادی مانند سرکه به آب در حال تبخیر و گردگیری منظم موثر است. گردگیری و فیلترهای حساسیت گرفتگی بینی ناشی از آلرژی و زکام را کاهش میدهد و در این بین بخار نیز سینوسها را باز میکند.

• کمپرس گرم

یک حوله داغ و مرطوب را زیر چشمها بگذارید تا به تخلیه سینوسها کمک کند. این کار به رفع گرفتگی کمک میکند و درد ناشی از آلرژی یا سرماخوردگی را کاهش میدهد. همچنین میتوانید چند بار در روز از کمپرس گرم استفاده کنید. فشار دادن آرام کمپرس گرم باعث جابجایی استخوانهای صورت میشود و به تخلیه سینوس کمک میکند.

• بخار

بهترین درمان کیپ شدن بینی گرفتن دوش آب داغ است. بخار دوش آب داغ مجاری بینی را باز میکند. میتوانید یک قابلمه آب را روی گاز بجوشانید و با احتیاط بخار آن را تنفس کنید تا به رفع گرفتگی بینی کمک کند.

• اسپری بینی

اسپری بینی روشی فوقالعاده برای کاهش فشار و رفع مشکلات تنفسی ناشی از کیپ شدن بینی است. انواع این اسپری را میتوانید با نسخه پزشک یا بدون آن از داروخانه تهیه کنید.

• اسپری بدون نسخه

اسپریهای بینی مانند افرین خاصیت ضداحتقان دارند و گرفتگی بینی را به سرعت برطرف میکنند. البته مصرف این اسپریهای بدون نسخه با عوارضی مانند سرگیجه، سوزش، خشک شدن سینوسها و عطسه همراه است. این اسپریها در اکثر داروخانهها به فروش میرسد.

• اسپری تجویز شده توسط پزشک

چنانچه گرفتگی بینی شدید باشد، پزشک اسپری بینی تجویز میکند. فراوردههایی مانند نازونکس و امناریس حساسیت و کیپ شدن ناشی از حساسیت را درمان میکنند. اتروونت ؟ نیز برای درمان گرفتگی بینی بیمارانی کاربرد دارد که از مشکلات ریوی مانند COPD (بیماری مزمن انسدادی ریه) و آمفیزم رنج میبرند.

• اسپری آب نمک

اسپری آب نمک (سالین) یکی از رایجترین درمانهای کیپ شدن بینی است که از داروخانه قابل تهیه است. خودتان نیز میتوانید محلول آب نمک را به سادگی و با هزینهای ناچیز تهیه کنید، کافی است یک لیوان آب را بجوشانید و به آن یک چهارم قاشق چایخوری نمک غیریددار و یک چهارم قاشق چایخوری جوش شیرین اضافه کنید. این مخلوط را هم بزنید تا نمک و جوش شیرین کاملاً در آب حل شود، و آبی کدر به دست آید. اجازه دهید محلول خنک شود و به دمای اتاق برسد، سپس آن را در یک ظرف استریل و تمیز بریزید. این محلول را میتوانید با نتی پات یا سرنگ حبابدار مخصوص بینی مصرف کنید.

• قرص ضداحتقان

قرص ضداحتقان (دکونژستانت) به رفع کیپ شدن بینی کمک میکند. سودوفدرین و فنیل افرین متداولترین مواد فعال موجود در قرصهای ضداحتقان هستند. فنیل فرین مستقیماً برای کاهش التهاب واکنش میدهد، اما سودوافدرین به طور غیرمستقیم بر گیرندههای آدرنالینی اثر میگذارد و باعث کاهش ورم رگهای خونی بینی میشود. برای درمان دو علت اصلی گرفتگی بینی، یعنی التهاب رگها و حساسیت، قرص ضداحتقان معمولاً همراه با آنتی هیستامین مصرف میشود.

پیشگیری

پیشگیری از کیپ شدن بینی آسان است. هوای خانه را در ماههای سرد زمستانی با دستگاه بخور مرطوب نگه دارید. هوای خشک مجاری بینی را تحریک میکند و باعث التهاب میشود. گردگیری و زدودن آلایندهها، هیرهها، شوره حیوانات خانگی، قارچ و کپک کمک میکند تا کمتر در معرض حساسیتزاهای مضری قرار بگیرید که باعث کیپ شدن بینی میشوند. مصرف ویتامین ث نیز سیستم ایمنی بدن را تقویت و از ابتلا به سرماخوردگی جلوگیری میکند. سرماخوردگی و آنفلوآنزا معمولاً منجر به کیپ شدن بینی میشود، اما اگر سیستم ایمنی بدن سالم و قوی باشد، احتمال کیپ شدن و گرفتگی بینی کمتر خواهد بود.