هورمون آنتی مولرین (AMH) چیست ؟

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

هورمون آنتی مولرین (AMH) چیست ؟
هورمون مهار کننده ی مولرین در بافت بیضهی مردان و تخمدان زنان تولید می شود و میزان آن برحسب سن و جنس متغیر است. در زنان این هورمون بوسیله سلولهای گرانولوزا در فولیکولهای موجود در تخمدان ساختهمیشود. اندازهگیری سطح این هورمون برای ارزیابی تعداد فولیکولهای باقیمانده (ذخیره) یا تخمکها در تخمدان اهمیت دارد. ارزیابی ذخیره تخمدانی توسط هورمونهای سرمی FSHوAMHو سونوگرافی لگن انجام میگیرد. حساسیت تستAMHبسیار بالا است و حتی از این تست به تنهائی میتوان برای غربالگری اولیه ذخیره تخمدانی استفاده کرد.

ذخیره تخمدانی چیست ؟
منظور تعداد سلولهای فولیکول اولیه است که در تخمدانها وجود دارد. این سلولها در بدو تولد حدود یک میلیون عدد هستند ولی هنگام بلوغ تعداد زیادی از آنها از بین رفته و چیزی حدود ۴۰۰۰۰۰ عدد باقیمانده است. در سراسر دوره باروری در زنان حدود ۴۰۰ سلول از این ذخیره تخمدانی رشد و تمایز کرده و به تخمک (سلول جنسی زن) تبدیل میشوند. با افزایش سن در زنان از تعداد این سلولهای ذخیره شده کاسته می شود.

اهمیت هورمون مهار کننده مولرین در انسان چیست ؟
این هورمون در اوایل رشد جنین پسر توسط بافت بیضه تولید میشود و سبب رشد اندامهای جنسی مردانه میشود، در حالیکه مانع از رشد اندام جنسی زنانه میگرددAMH .در نوزادان پسر بالا است و تا ۲ سالگی بالا میماند و سپس بتدریج کاهش مییابد و در سن بلوغ به میزان حداقل خود می رسد.در جنین دخترAMHتولید نمیشود و عدم حضور این هورمون اجازه میدهد که اندام جنسی دختر رشدکند. سطح این هورمون در دختران تا سن بلوغپائین است در دوره ی پیش از بلوغ تولید آن در تخمدانها آغاز شده و سطح آن افزایش مییابد. سطحAMHبتدریج طی سالها کاهش مییابد و در دوران پیش از یا یسگیشروع یائسگی تقریبا غیرقابل اندازه گیری خواهدبود.

اهمیت این تست چیست ؟
زنانی که ذخیره تخمدانی کاهش یافته ای دارند دارای قدرت باروری پائینی میباشند و نیز در معرض خطر بیشتری برای سقط جنینهستندAMH ،در دوران باروری در زنان بسیار اهمیت دارد و.در تنظیم و تعادل اثر دوره ایFSHو LH در تخمدان و در نتیجه در تکامل و رسیدن تخمک نقش دارد. سنجش این هورمون می تواند در تخمین ذخیرهی تخمک و احتمال باردارشدن کمک کند.

چه افرادی باید تست شوند ؟
زنان کمتر از ۳۸ سال که قصد دارند بارداری خود را بدلیل مسائل شخصی و یا اجتماعی به تاخیر اندازند. چنین افرادی اگر در نتیجه انجام این تست مشخص شود که ذخیره تخمدانی پائینی دارند میباید زودتر اقدام به باردار شدن کنند تا به این وسیله شانس موفقیت خود را در بچه دار شدن افزایش دهند. زنان مسنتر از ۴۰ سال کاندیدهای خوبی برای انجام این تست نیستند زیرا آنها بطور طبیعی (بدلیل بالا بودن سن) دارای ذخیره تخمدانی کمتری هستند. گروه دیگری که کاندید برای انجام این تست هستند زنانی هستند که در معرض خطر بالائی برای کاهش ذخیره تخمدانی هستند که شامل افرادی است که سابقه خانوادگی برای نارسائی تخمدان دارند و یا افرادی که مبتلا به بیماریهای خودایمنی هستند و بالاخره افرادی که شیمیدرمانی کرده اند و یا سابقه جراحی تخمدان دارند.

سایر موارد کاربرد این تست عبارتند از :
ارزیابی فعالیت تخمدانی و باروری
ارزیابی سندرم تخمدان پلی کیستیک
پایش (مانیتورینگ) درمان سرطان تخمدان و تومورهایترشح کننده ( AMH )
ارزیابی ناهنجاری جنینی و تشخیص جنسیت آن
پیشبینی شروع دوران یائسگی
ارزیابی فعالیت بیضه در نوزادان پسر

چه زمانی برای انجام تستAMHمناسب است ؟
از آنجا کهAMHبرخلافFSHدر طول سیکل ماهانه دارای نوسانات کمی است بنابراین در هر روز از سیکل ماهانه میتوان این تست را انجام داد.

نمونه مناسب برای انجام تست چیست ؟
نمونه خون سیاهرگی که در آزمایشگاه از طریق خونگیری از سیاهرگهای سطحی به سادگی انجام میگیرد. برای انجام تست رعایت شرایط خاصی لازم نیست.

تفسیر نتیجه آزمایش
AMHدر سندرم تخمدان پلیکیستیک افزایش می یابد.
AMHدر برخی از انواع سرطانهای تخمدان افزایش مییابد.
کاهشAMHدر دورهی درمان تومورهای تخمدان کهاین هورمون را تولید میکنند نشان دهندهی اثربخشی درمان است.
تستAMHدر فرآیند لقاح خارج رحمیکاربرد دارد. میزانAMHبا احتمال موفقیتIVFارتباط دارد.
کاهش قابل ملاحظه در سطحAMHنشان دهنده ی شروع یائسگی است.
سطح هورمونAMHدر دختربچهها و پس از یائسگی پائین است.

فقدان یا پائین بودن سطح این هورمون در پسربچه ها ممکن است در اثر اختلال در ژنAMHباشد و معمولا در صورت عدم رشد بیضه ها یا در اختلال در عملکرد بیضه ها دیده میشود. فقدان آندروژنها منجر به ناهنجاری دستگاه تناسلی و اندامهای جنسی میشود.طبیعی بودن سطحAMHو آندروژنها در پسربچه هائی که بیضه آنها پائین نیامده به این معنی است که بیضهها وجود دارند و فعالیت آنها هم طبیعی است ولی از نظر فیزیکی در جایگاه طبیعی خود قرار نگرفته اند.چک این هورمون زمان خاصی ندارد و نیاز به ناشتا بودن نیست و از طریق نمونه خون است