آی یو دی(I.U.D) حروف اول کلمات " Intra Uterine Device " به معنای وسیله داخل رحمی می باشد.
IUD یک وسیله کوچک پلاستیکی می باشد که توسط پزشک یا ماما در داخل رحم خانم ها قرارداده می شود.
برای عده ی بسیاری از خانم ها، استفاده از IUD می تواند بسیار موثر و مناسب باشد تا از حاملگی های ناخواسته جلوگیری نماید.
1- IUD های مسی
2- IUD های حاوی هورمون پروژسترون
IUD های مسی را می توان تا ده سال هم، در مهبل باقی گذاشت و از مزایای آن استفاده نمود. این نوع IUD ها امروزه یکی از موثرترین وسایل جلوگیری از بارداری می باشند، به طوری که از هر 100 خانمی که از این وسیله استفاده می نماید فقط یک نفر دچار حاملگی ناخواسته می شود.IUD های حاوی پروژسترون که به " پروژستاسرت " (Progestasert) نیز معروف می باشند را باید هر سال عوض نمود. تاثیر این IUD ها نیز در جلوگیری از بارداری زیاد می باشد به طوری که از هر 100 خانمی که از این وسیله استفاده می کنند، فقط حدود 3 نفر دچار حاملگی ناخواسته می شوند. وجود هورمون پروژسترون در این نوع از IUD ها باعث کاهش خون ریزی و انقباض های رحمی می گردد که در هنگام استفاده از IUD معمولا ایجاد می شود.
مکانیزم دقیق عمل IUD ها هنوز به طور کامل مشخص نشده است. IUD باعث یک واکنش التهابی در دیواره رحم می شود که این التهاب با انتقال اسپرم و تخمک ها جلوگیری می نماید. وجود مِس در IUD باعث تشدید این پاسخ التهابی می گردد.تحقیقات نشان داده است که این واکنش التهابی به طور مشخصی باعث کاهش میزان لقاح شده و شانس بقای جنین را در صورت بروز لقاح کاهش می دهد. به علاوه خود فلز مِس برای اسپرم ها سمی می باشد و بسیاری از اسپرم ها از بین خواهند رفت. اسپرم های کمی هم که زنده می مانند و خود را به تخمک می رسانند احتمال خیلی کمی دارد که توانایی بارور کردن تخمک را داشته باشند.
خانم هایی که هیچ گونه سابقه ابتلا به عفونت یا التهاب لگن را ندارند می توانند از IUD برای جلوگیری از بارداری استفاده نمایند. خانم هایی که تا کنون هیچ گونه حاملگی نداشته اند به خاطرعوارض خون ریزی و انقباض های رحمی که ممکن است بر اثر IUD ایجاد شود به میزان بیشتری از سایر خانم ها ممکن است خواهان عدم استفاده از IUD شوند. همچنین در این خانم ها احتمال افتادن IUD به بیرون بیشتر از خانم هایی است که قبلا سابقه حاملگی داشته اند.
* انقباض های شدید رحمی در هنگام قاعدگی
* خون ریزی های شدید در هنگام قاعدگی
* کم خونی و سایر خون ریزی ها
* وجود ناهنجاری هایی در رحم ، لوله فالوپ و تخمدان ها
* تست اسمیر غیر طبیعی
* سابقه حاملگی خارج رحمی
* وجود بعضی از اختلالات دریچه ی قلب
* وجود حساسیت یا آلرژی به مِس(در مورد IUD های مسی)
* سابقه ابتلا به بیماری های عفونی مقاربتی
* وجود بیماری هایی مثل مرض قند ( دیابت )، سرطان خون (لوسمی) و ایدز که می توانند باعث افزایش احتمال بروز عفونت شوند