بوتاکس یک سمّ است، قویترین سمی که بشر تاکنون شناخته است. چنانچه فقط یک میلیونیوم گرم آن وارد بدن شود انسان را میکشد. این سمّ میتواند تمام ماهیچه های ارادی و غیر ارادی را فلج کند ولی از این خاصیت امروزه برای درمان بیش از ۵۰ نوع بیماری استفاده میشود. همچنین تزریق آن در زیباسازی بدن و بخصوص صورت کاربرد وسیعی دارد به نحوی که تزریق بوتاکس در حال حاضر شایعترین اقدام برای زیبایی در جهان است.
در حقیقت یک نوع باکتری به نامه کلوستریدیوم بوتولینوم این سمّ را تولید میکند. اولین بار در اوائل قرن ۱۹ میلادی یک نوع مسمومیت غذایی بسیار کشنده که عمدتاً از خوردن سوسیس ایجاد میگردید، شناخته شد. آنگاه این باکتری و سمش که به نام بوتولوس که معادل کلمه سوسیس است کشف گردید.
از دهه۵۰ قرن بیستم استفاده درمانی و از اواسط دههٔ ۸۰ کاربرد زیبایی آن شروع شد. در درمان بیماریهأیی که به علت زیادی فعالیت و گرفتگی ماهیچه ها در چشم، صورت، گردن، حنجره، مری و اندامهای بکار میرود. در زیبایی نیز برای از میان بردن چین و چروک هآئی که به دلیل فعالیت بیش از حد ماهیچه ها بوجود آمدهاند استفاده میشود.
ماهیچه ها برای فعالیت و شروع انقباض باید از اعصاب دستور بگیرند. فرمان عصبی بواسطه ماده ای شیمیایی بنام استیل کولین به ماهیچه میرسد. بوتاکس از ترشح این ماده جلوگیری مینماید. این عمل مشابه ان است که عصب یک ماهیچه موقتا قطع شود. در این حالت عضله دیگر منقبض نشده وضعیف می شود.
خیر. اثر این دارو بین ۲ تا ۶ ماه میباشد و پس آن ترشح استیل کولین مجددا آغاز شده و عضله شروع به حرکت و انقباض میکند.
مقدار این دارو بر اساس واحد محاسبه میشود ، با توجه به خطرناک بودن آن باید بین دوز درمانی و کشندهٔ آن فاصله زیادی باشد. در تزریقات زیبایی حدوداً ۱۰۰ واحد و در درمانی حداکثر ۶۰۰ واحد به کار میرود، این در حالیست که دوز کشندی آن بیش از ۳۰۰۰ واحد است. این دارو به چه شکلی است و چگونه نگهداری میشود؟ این دارو به شکل تزریقی و به دو نام بوتاکس و دیسپورت میباشد. البته امروزه در بیشتر نقاط دنیا از جمله در ایران نوع بوتاکس آن مصرف میشود. نحوه نگهداری این دارو نیز مهم است. عمر آن کوتاه بود و حتما باید در دمای -۵ درجه سانتیگراد نگهداری شود، در غیر اینصورت اثر آن از بین میرود.
تمامی حرکات صورت از جمله حرکات احساسی و عاطفی صورت توسط عضلاتی که درست زیر پوست قرار دارند انجام میشود. فعالیت و انقباض بیش از اندازهٔ این عضلات باعث بوجود آمدن خطوطی در صورت میشود. کار بوتاکس از کار انداختن موقت این ماهیچه هاست.
مناسب ترن جائی که بوتاکس تزریق میشود پیشانی است. با تزریق در این منطقه میتوان خطوط عمیقی که بین دو ابرو ایجاد میشود که به آنها خط اخم گفته میشود و همچنین خطوط عرضی پیشانی را برطرف کرد. بعلاوه خطوط ریز کنار چشم هم خیلی خوب به این تزریق جواب میدهند. چنانچه انتخاب بیمار و روش تزریق صحیح باشد نتایج برای این نقاط بسیار درخشان و راضی کننده است.
بلی، چنانچه تزریق بروش خاصی انجام شود، کناره های ابرو به سمت بالا میرود که البته این امر مطلوب بسیاری از افراد بخصوص خانم هاست.
همانگونه که ذکر شد بیشترین جائی که تزریق میشود پیشانی، خط اخم و کنار چشم است که چنانچه درست انجام شود عوارضی نداشته و از نتیجهٔ بسیار خوبی برخوردار است. تزریق را میتوان برای از بین بردن خطوط زیر چشم، اطراف لب، خط خنده و خط زیر و کنار گوشه های لب نیز استفاده کرد، منتها باید به میزان کم و توسط فرد بسیار مجرب انجام شود چون احتمال بروز عوارض در این نقاط بیشتر است