خواب سالم عامل سلامتی

دکتر سید سلمان فاطمی [ متخصص داخلی مغز و اعصاب ]آدرس وب سایت : www.dr-salmanfatemi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، روبروی داروخانه سپاهان ، مجتمع اطبا ، طبقه اول تلفن مطب : 32223328 - 031

خواب سالم ، فرد را برای روز بعد آماده میکند و برای تجدید قوا بسیار مناسب است . همچنین رویا برای بسیاری از افراد لذتهای خاصی را ایجاد میکند حتی گاهی از طریق رویا میتوان برخی حقایق آینده را شناخت .ولی همین خواب و رویا گاهی دچار اختلالات میشود (خواب بی موقع و رویاهای ترسناک و بی موقع و ..... ) گاهی افراد در طی روز احساس خواب آلودگی شدید ميکنند حتی ناگهان حین کارهای روزانه به خواب میروند و یا مثلا در گفتگو با افراد دیگر ناگهان دچار خواب میشوند و یا به طور ناگهانی قدرت عضلانی خود را از دست میدهند و زمین میخورند که این حالت میتواند بسیار شبیه تشنج باشد . اگر این علامت همراه با احساسات عجیب در ابتدای به خواب رفتن باشد و یا مثلا فرد در ابتدای خواب رویاهای عجیبی مانند افتادن از ارتفاع ببیند یا طی خواب ناگهان احساس کند، قدرت عضلانی بدنش از بین رفته است ،و توان تکان دادن اندامها و بلند شدن از تخت خواب را ندارد ،این اختلال بیماری اي را به نام نارکولپسي مطرح میکند .در این بیماران میزان هيپوکراتين پایین است .

هیپوکراتین چیست :
هیپو کراتين ماده ای است که از قسمت جانبی هیپو تالاموس ترشح میشود و بر برخی قسمتهای مغز تاثیر دارد و سبب میشوند میزان هورمونهای ترشح شده از آنها تغییر کند . هيپوکراتين در تنظیم خواب موثر است . قسمتهایی از مغز که تحت تاثیر هيپوکراتين است و ماده ای که از آنها ترشح میشود ، به شرح زیر هستند :
Locus ceruleus Norepinephrine
Raphe nucleus Serotonin
Tubomammillary nucleus Histamine
Ventral tegmental area Dopamine
Basal forebrain Acetylcholine

مبيبينم هيپوکراتين در تنظیم خواب خیلی تاثیر دارد .در بیماران دچار نارکولپسي، سیستم ایمنی بدن علیه سلولهای ترشح کننده هيپوکراتين وارد عمل میشود و میزان هيپوکراتين کم میشود . خواب دو مرحله برجسته دارد و با توجه به وضعیت حرکات چشم به دو مرحله Rapid eye movement(REM) و nonrapid eye movement تقسیم میشود . در مرحله REM علاوه بر حرکات سریع چشم و دیدن رویا ، قدرت عضلانی بدن هم کاهش می یابد .در بیماران دچار نارکولپسي ، در ابتدای خواب وارد فاز REM ميشوند و این حالت سبب میشود تا فرد در ابتدای خواب رویاهای عجیب ببیند و در ابتدای خواب در حالي که هنوز خواب عمیق نشده ، احساس فلجی کند .

درمان :
مصرف ضد افسردگی ازدسته TCA و افزایش دهنده های هوشیاری طی روز و ورزش هوازي مرتب و بهداشت سالم خواب . با توجه به نقش احتمالي سیستم ایمنی در تخریب سلولهای ترشح کننده هيپوکراتين ، برخی مواد ضد سیستم ایمنی مانند IVIG استفاده شده است که نتایج نسبتا خوبی داشته ولی این تاثیرات کوتاه مدت است.