ام اس یک بیماری مزمن بوده که سیستم مرکزی اعصاب را در برمی گیرد. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به مایلین که یک لایه حفاظتی در اطراف فیبرهای عصبی است حمله می کند. این حمله باعث التهاب و زخم شدن یا از بین رفتن بافت می شود. به همین دلیل ارسال سیگنال از مغز به قسمت های مختلف بدن با اختلال روبرو می شود بنابراین در افراد مختلف علائم متفاوتی دیده می شود. اگر این علائم در انجام فعالیت های روزمره مانند حرکت، مراقبت های شخصی، رانندگی، انجام کارهای منزل و شرکت در فعالیت های تفریحی اختلال ایجاد کنند، توانبخشی می تواند این علائم را کاهش دهد. متخصصین توان بخشی میتوانند اختلالات تکلم و بلع و مشکلات مرتبط با فکر کردن و حافظه را ارزیابی کرده و درمان نمایند.

علل ابتلا به ام اس چیست؟

اگر شما مبتلا به ام اس هستید، مایلین در بدن شما آسیب دیده است. مایلین یک لایه حفاظتی است که فیبرهای عصبی را در سرتاسر سیستم مرکزی اعصاب پوشش می دهد.آسیب دیدگی این فیبرها به دلیل حمله سیستم ایمنی بدن است. زمانی که سیستم ایمنی بدن به مایلین حمله می کند، باعث التهاب می شود و این التهاب باعث آسیب دیدگی و زخمی شدن بافتها میشود. این التهابهای و بافتهای زخمی باعث قطع ارتباط سیگنال بین مغز و قسمتهای دیگر بدن میشود.این که چرا سیستم ایمنی بدن به مایلین حمله می کند هنوز مشخص نیست.ابتلا به ام اس ارثی نیست اما در صورتی که والدین یا خواهر و برادر فرد به اما اس مبتلا شده باشد احتمال اینکه وی نیز به این بیماری مبتلا شود افزایش می یابد. ژنتیک نیز نقش مهمی در ابتلا به این بیماری دارد. دانشمندان برخی ژن هایی که باعث افزایش احتمال ابتلا به بیماری ام اس می شوند را شناسایی کرده اند.

علائم ام اس چیست ؟

در زیر به سه علامت که در مراحل اولیه ابتلا به بیماری ام اس دیده می شوند اشاره شده است :

احساس های متفاوت مانند بی حسی و سوزن سوزنی شدن دست ها، پاها یا یک طرف صورت. این شبیه به سوزن سوزنی شدن پا است در هنگامی که خواب میرود و بدون هیچ دلیل ایجاد میشود.تعادل شما به هم می خورد و در پاها احساس ضعف می کنید. شما ممکن است در هنگام راه رفتن یا انجام حرکات فیزیکی دیگر تعادل خود را از دست بدهید.دوبینی، تاری دید یا کاهش بینایی می توانند از علائم اولیه ابتلا به بیماری ام اس باشند. شما همچنین ممکن است به چشم درد نیز دچار شوید.این علائم ممکن است دلایل متفاوت و متعددی داشته باشند. اگر شما این علائم را دارید لزوماً به این معنی نیست که به ام اس مبتلا شده اید. افراد مبتلا به ام اس یک طیف از علائم را دارند. به دلیل ماهیت این بیماری این علائم در افراد می تواند بسیار متفاوت باشد. شدت این علائم می تواند سال به سال، ماه به ماه و روز به روز تغییر کند.

دو علامت اصلی این بیماری عبارتند از :

احساس خستگی

• حدود 80 در صد از بیماران مبتلا به ام اس گفته اند که احساس ضعف می کنند. احساس خستگی و ضعف که همراه با ام اس ایجاد می شود احساسی فرای احساس خستگی معمولی است. این احساس ضعف باعث ناتوانی، تأثیر در توانایی کار کردن و انجام فعالیت های روزمره می شود.

اختلال در راه رفتن

اختلال در راه رفتن در بیماران مبتلا به ام اس به دلایل متعددی ممکن است اتفاق بیفتد:

• بی حسی در پاها
• اختلال در تعادل
• ضعف عضلانی
• اسپاسم عضلانی
• خستگی مفرط نیز می تواند باعث ایجاد مشکلاتی شود. اختلال در راه رفتن می تواند باعث آسیب دیدگیهای ناشی از زمین خوردن شود.

برخی از علائم نسبتاً شایع ام اس عبارتند از:

• اختلال در تکلم
• لرزش
• مشکلات شناختی مانند تمرکز، حافظه و مهارت های حل مسئله
• دردهای حاد یا مزمن

اثرات ام اس چیست ؟

ضایعات ناشی از ام اس می تواند در هر قسمت از سیستم اعصاب مرکزی ظاهر شود. این بدان معنا است که این عارضه می تواند در هر قسمت از بدن اختلال ایجاد کند.

یکی از شایع ترین علائم ابتلا به بیماری ام اس احساس خستگی مفرط است اما داشتن علائم زیر نیز برای افراد مبتلا به ام اس غیر معمول نیست :

• احساس افسردگی
• اضطراب
• برخی از درجات اختلالات شناختی

مسائل حرکتی

با افزایش سن، برخی از ناتوانی های ناشی از ام اس بیشتر خود را نشان می دهند. اگر شما مشکلات حرکتی دارید، احتمالاً بیش از سایرین در معرض شکستگی استخوان یا شکستگی های ناشی از زمین خوردن هستید. مشکلات ناشی از خستگی مفرط و مشکلات حرکتی در عملکرد جنسی شما نیز تأثیر منفی دارد. ابتلا به بیماری های دیگر مانند آرتروز و پوکی استخوان نیز می تواند اوضاع را پیچیده تر کند.

تشخیص ام اس

پزشک برای تشخیص احتمال ابتلا به ام اس نیاز به انجام معاینات نورولوژیکی، دانستن سوابق پزشکی و انجام برخی از آزمایش ها دارد.

برخی از آزمایش های تشخیصی عبارتند از :

• ام آر آی بهترین روش عکس برداری برای تشخیص بیماری ام اس است
• تحریک مسیر عصب برای آنالیز فعالیت های الکتریکی مغز
• اسپینال تپ یا پونکسیون کمری می تواند به پزشک در یافتن اختلالات مایع نخاعی کمک کند.
• پزشک از آزمایش خون برای حذف احتمال ابتلا به بیماری های دیگر که علائم مشابهی دارند استفاده می کند.

درمان ام اس

هیچ درمانی برای ام اس وجود ندارد اما گزینههای کنترلی متعددی وجود دارد. این بیماری را می توان با مصرف برخی داروها و استفاده از برخی روش های طب فیزیکی و توانب خشی درمان نمود.

دارو

اگر شما به بیماری ام اس عود کننده مبتلا هستید می توانید برخی داروهای تعدیل کننده این بیماری را مصرف کنید. این داروها برای کاهش سرعت پیشروی و کاهش نرخ عود دوباره بیماری مفید هستند. داروهای تعدیل کننده بیماری خود تزریقی شامل گلاتیرامر (کوپاکزون، گلاتوپا) و اینترفرون های بتا. پزشک ممکن است کوتیکواستروئیدهایی مانند متیل پردنیزولون (مدرول) و پردنیزون (دلتازون) را برای درمان عود این بیماری تجویز نماید.

درمان های فیزیکی

درمان های فیزیکی برای افزایش توانایی بدن در حرکت و عملکرد طبیعی آن با تمرکز بر راه رفتن و حرکت، تقویت، حفظ تعادل، کاهش احساس خستگی و درد انجام می شوند. درمان های فیزیکی ممکن است شامل برنامه های تمرینی و آموزش استفاده از ابزارهای کمکی (عصاها، عصای زیر بغل، اسکوتر و ویلچر) و سایر دستگاه های کمکی باشد. هدف از استفاده از این وسایل افزایش ایمنی، دسترسی و حفظ بهینه عملکرد و جلوگیری از عوارضی مانند بی تحرکی، ضعف غضلانی ناشی از عدم تحرک و انقباض ماهیچه ای ناشی از اسپاسم عضلانی است.

هدف از توان بخشی حفظ و بهبود عملکرد است. این یک جزء مهم در درمان ام اس است. از زمانی که این بیماری تشخیص داده می شود، متخصصین توان بخشی آموزش ها و استراتژی هایی را طراحی می کنند که به بهبود وضعیت بیماری و افزایش سلامت عمومی بیمار منجر شود، خستگی را کاهش دهد و به بیمار این احساس را منتقل کند که در انجام کارهای خود در منزل و محل کار توانا است.برای کسب اطلاعت بیشتر در مورد انواع روش های توان بخشی ما برای بیماران مبتلا به ام اس با کلینیک طب فیزیکی و توان بخشی دکتر فرخانی تماس بگیرید.

درمان های فیزیکی شامل موارد زیر میشود :

تمرینات ورزشی منظم

برای سلامت فیزیکی و روحی خوب است حتی اگر شما در انجام آنها ناتوان باشید. اگر حرکات فیزیکی برای شما مشکل است، شنا یا انجام تمرینات ورزشی در استخر می تواند مؤثر واقع شود. کلاس های یوگا از مراحل ابتدایی تا حرفه ای آن و برخی از حرکاتی که برای افراد مبتلا به ام اس طراحی شده است می تواند مفید باشد

آب درمانی یا هیدروتراپی

بسیاری از افراد مبتلا به ام اس، آب درمانی را راحت ترین و با ارزش ترین روش برای این که فعالیت های فیزیکی را ادامه دهند یافته اند. شناور بودن در آب به تقویت اندام ضعیف با سبک تر شدن آنها در آب کمک می کند. آب همچنین مقاومتی ایجاد می کند که به تقویت عضلات کمک می کند. افراد مبتلا به ام اس دریافته اند که ایستادن در آب راحت تر از ایستادن در خشکی است و احتمال آسیب دیدگی های ناشی از زمین خوردن دران کمتر است.

تحریک مغزی ترانس کرانیال (تی ام اس)

روش های الکتروفیزیولوژیکی اطلاعات کاربردی کاملی در مورد تشخیص، پیشبینی و شاید حتی واکنش بیمار مبتلا به ام اس به درمان فراهم می کند.

تحریک مغناطیسی

ترانس کرانیال (تی ام اس) روشی است که با استفاده از آن می توان تشخیص را ارزیابی نمود، روند بهبودی را پیشبینی کرد و هدف جایگزین برای پیشرفت های بالینی و پاسخ های درمانی در نظر گرفت.

بیوفیدبک

این امکان وجود دارد که با استفاده از مزایای بیوفیدبک بتوان علائم ناشی از بیماری ام اس را کاهش داد. با استفاده از روش بیوفیدبک می توان به فرد در ریلکس کردن، رفع بی خوابی و اضطراب کمک کرد. بیوفیدبک برای درمان بی اختیاری ادرار که برخی از افراد مبتلا به ام اس با آن مواجه هستند نیز مؤثر است.

مگنت تراپی

مدارک نشان می دهد که مگنت تراپی می تواند در درمان بیماری اسکلروز متعدد (ام اس) مؤثر واقع شود. استفاده از پالس های میدان مغناطیسی در درمان علائم ظاهری ام اس و پارستزی که غالباً به صورت سوزن سوزنی شدن است مؤثر است.

ماساژ درمانی

افراد مبتلا به ام اس با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کنند و ماساژ درمانی می تواند برخی از این فشارها را کاهش دهد. از آنجا که افسردگی می تواند علائم را بدتر کند، ریلکسیشن می تواند بسیار مفید باشد. ماساژ درمانی به عنوان روشی برای کاهش فشار و استرس شناخته شده است و با کاهش تنش باعث افزایش سلامت عمومی می شود.

نسخه اصلی مطلب علت بیماری ام اس و روش های درمان آن با فیزیوتراپی و ورزش را در سایت دکتر علی فرخانی بخوانید.

---