بحثی درباره هوش و تفاوتهای بین گونه ها و نژادهای مختلف قسمت سوم

دکتر سید سلمان فاطمی [ متخصص داخلی مغز و اعصاب ]آدرس وب سایت : www.dr-salmanfatemi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، روبروی داروخانه سپاهان ، مجتمع اطبا ، طبقه اول تلفن مطب : 32223328 - 031

در قسمتهای قبل درمورد تفاوتهای سایز مغز در نژادها و گونه های مختلف صحبت شد و تعبيرهايي از هوش بیان گردید و تعریفی خاص از هوش ارائه شد .بر اساس مطالعه ای وسیع، بیان شد که سایز کل مغز ، در سیاهپوستان افریقايي با شرایط تقریبا مساوی زندگی و وضعیت اقتصادی و تغذیه ای ، بزرگتر از سفید پوستان است .مطالعات متضاد این هم بسیار هست که مغز سفید پوستان را بزرگتر ميداند.

در مطالعه دیگری در آمریکا که البته خیلی هم وسيع نیست مقایسه سایز مغز میان دو نژاد افرقايي-امريکايي سیاه پوست و قفقازی (سفيد) ،نشان داد که سایز مغز در این سفید پوستان بزرگتر از سیاهپوستان است . البته طبیعی هم هست که سیاهپوستان تحت فشار در آمریکا که هنوز دردهای نژاد پرستانه فرهنگ آمریکایی را تحمل میکنند و از امکانات کمتری نسبت به سفید پوستان در بهداشت و سلامت مادر و فرزند و رژیم غذایی و .... بهره مندند ، تاثیر این فشارها را با کوچک شدن سایز مغز هایشان نشان دهند .این مطالعه، مطالعه محدودی است و روی 77 آمریکایی انجام شده است . برای مطالعه آن به لینک زیر مراجعه کنید .
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2964318/#!po=38.4817

در این بررسی ، هرچند اندازه مغز سیاهپوستان کوچکتر گزارش شده است ولی سایز قسمت فرونتواوربيتال (قسمت پشت چشم و پیشانی ) آنها بزرگتر از سفيدپوستان گزارش شده است یعنی فقط اندازه مغز در نژادها متفاوت نیست بلکه اندازه هر قسمت مغز ممکن است در هر نژادی با هم متنفاوت باشد و ارتباطی هم با اندازه کلی مغز ندارد .در مطالعه دیگری(مطالعه لين)
https://lesacreduprintemps19.files.wordpress.com/2012/11/lynn-race-differences-in-intelligence.pdf

بیان میشود که میزان هوش و اندازه مغز در نژاد سفید پوست بالاتر هست و حتی مقایسه ای کیو میان سفید پوستان اروپایی و سیاهپوستان افرقايي ، نشان دهنده ای کیوی خیلی بالاتر در میان سفیدپوستان هست .در این مقاله از تست ای کیو استفاده شده است که تستی ابداع شده توسط دانشمندان غربی است و استفاده از آن در همه جمعیتهای بشری ممکن است درست نباشد و نتایج حاصل از مقایسه آن در بين جمعیتهای مختلف قابل استناد کامل نباشد .به علاوه در نظر گرفتن سطح سواد و وضعیت اقتصادی و سطح زندگی اجتماعی هم بر اندازه مغز و هم میزان هوش موثر هست و در مقاله ذکر شده ، این فاکتورها در مطالعه مورد نظر قرار نگرفتند و بررسی انجام شده ، جمعیتهای کلی را قیاس میکند که بدیهی است جمجمه و مغز جامعه فقیر و گرسنه ای مانند آفریقا که با بدترین شرایط بهداشت مادر و فرزند مواجه است قابل مقایسه با جامعه سیر شمال اروپایی نیست که نرخ مرگ و میر مادر و فرزند را به صفر رسانده است .

و این در حالی است که در مطالعه اول ،که اندازه مغز سیاه پوستان را بزرگتر از سفید پوستان میداند ، تفاوتهای اقتصادی و سطح زندگی و دیگر فاکتورها تا حدی در مطالعه لحاظ شده و سعی شده است این تفاوتها در گروههای مورد مقایسه تقریبا مساوی باشد .در مطالعه لین، در توضیح فرگشتی اندازه مغز و هوش، از سردشدن هوا سخن به میان می آید و میگوید هر چه هوا سردتر شود و تغییرات فصلی به وجود بیاید ،به علت کم شدن منابع غذایی در فصلهای خاص ، موجود زنده و انسان، باید باهوش تر باشد تا غذای خود را به دست بياورد پس مغز باید بزرگتر شود،این مطلب جای تامل بسیار دارد .

زندگی در بیشه های گرم و پرآب مناطق استوايي و صدها جاندار آن ، نزاعی بزرگ را میان جانداران ایجاد میکند که لازم است هوش فراوانی در این نزاع ، برای بقا وجود داشته باشد .فراوانی ميوه و مواد غذایی و جانداران در این مناطق ، شاید حتی بتواند به رشد ابزار هوش کمک بکند زیرا برای انتخاب طبیعی به سه فاکتور تمایز و تکاثر و انتخاب طبیعی نیاز هست که هر سه این فاکتورها به همراه غذای بیشتر و انرژی اشعه مستقيم خورشيد ، در مناطق پر باران و پر غذا فراوانتر است .در این مناطق، گوناگونی فراوانی هست و تمایز بین گونه ها هم برجسته میباشد .

انتخاب طبیعی خیلی سختی هم در نزاع بین موجودات وجود دارد . این حالت را در مناطق کم غذا با گونه های اندک کم تمايز نداریم . نه کثرت آنچنانی هست و نه تمایز برجسته . انتخاب طبیعی پیش از رسیدن موجودات، به مناطق کم غذا انتخابهايي را در میان کثرت مناطق جنوبی انجام میدهد و گونه مقاومتر براي مناطق کم غذا و سرد شمال را بر می گزیند. این کم شدن تمایز در مناطق نزدیک به قطب ، سبب میشود تا سیر تکامل ، در این مناطق کمتر شود . یک تغییر ناگهانی محیط ، میتواند در تمایز کم مناطق کم غذا ، نسلی را ویران کند ولی در کثرت مناطق پر غذای استوایی ، میتواند نسلی برگزیده را از میان گونه هاي موجود انتخاب کند.

نگاهی بر عالم حیوانات هم نشان میدهد که باهوش ترین حیوانات یعنی نخستيها ، ترجیح داده اند تا در مناطق استوایی و گرم و پر میوه ساکن شوند.اگر هم دور شدن از مناطق گرم، پر باران و پر میوه در همه فصلهای سال، منجر به هوش بیشتر برای یافتن غذا شود ، همین هوش بیشتر میتواند انسانهای باهوش را دوباره به مناطق جنوبی و پر محصول بکشاند .پس کدام عاقلی تصور میکند ، گرسنگی و کم غذایی موجودی مانند انسان را باهوش تر کند تا غذای بیشتر به دست بیاورد و او محل زندگی خود را در همان مناطق کم غذا و سرد که شاید بخش بزرگی از سال را در شب میگذراند ، باقی بگذارد ؟

بله اگر این فرض را تصور کنیم که انتخاب طبیعی , سبب میشود تا برای بقا در مناطق کم محصول و سرد شمالی ، مغزها بزرگتر و هوشها بیشتر شود ، چرا این انسان باهوش تر، آن مناطق سرد کم محصول و پر برف را در عصر اتومبیل و هواپیما و قطار ، رها نکرد تا به مناطق جنوبی بیاید ؟با اين تفاصیل و با توجه به لحاظ نشدن تفاوتهای اقتصادی و سواد و فرهنگی در مطالعه لین ، به نظر میرسد انتقادات جدی بر این مطالعه وارد هست و این احتمال هست که واقعا انسانهای مناطق جنوبی ،مغزهاي بزرگتر و جنبه های بزرگتری از هوش را داشته باشند .نگاهی دوباره به مقوله هوش و جنبه های مختلف آن و اندازه مغز ، نشان میدهد که هوش(با تعریف خاص ای کيويي آن ) و سایز مغز به تنهایی زمینه ساز رشد تمدن و فرهنگ بشری نیست.

بله مغز بزرگ نئاندرتالها نتوانست نسل آنها را تا امروز نگه دارد و مغز کوچکتر انسان امروز ، توانست جمعيت او را به مرز هفت میلیارد نفر برساند .نئاندرتال با مغز بزرگش نتوانست تمدن بسازد ولی هموساپينس با مغز کوچکترش تمدن ساز شد و این فرایند ، ممکن است بار دیگر تکرار شود و مغزهای بزرگ در انسان امروز ، به جای ساختن تمدن بزرگ ، با ساختن جنگها و فکر کردن درباره نیرنگ ها و خوردن امکانات دیگران و به راه انداختن نزاعهايي که شاید به نزاع هسته ای کشیده شود و ..... نسل خود را منقرض کند و انسانهای با مغز کوچکتر ولی آرامتر و متينتر و دلرحمتر جانشین آنها شوند .

چرا مغز و هوش بزرگ نمی تواند تمدن بسازد ولي گاهي مغز کوچکتر تمدن ساز میشود؟
انسانی که بسیار باهوش است ولی هوشش را برای ساختن سلاحهای کشتار جمعی استفاده میکند و با هوشش هواپیماهای بزرگ میسازد و این بمبهای کشتار جمعی را بر سر دیگران میریزد و با این بمبها نسلی را منقرض میکند ، بدیهی است که این هوش ، نه تنها مفید نیست بلکه تمدنی را خواهد سوزاند .امکانات بیشتر ، همراه با قدرت خودداری و تقواست که در راه درست مصرف میشود و اگر این قدرت خودداری نباشد, چه بسا نداشتن این امکانات مشکلات کمتری را ایجاد کند .