هیدرآدنیت چرکی یا HS، یک بیماری نادر پوستی است که براثر آن، توده های دردناک و کوچک در زیر پوست ظاهر می شود. این شرایط عمدتا در بخش هایی بروز می کند که پوست به یکدیگر کشیده می شود، مانند زیر بغل، کشاله ران، بین دو باسن و زیر پستان ها. این توده ها ممکن است باز شوند و بوی خاصی دهند و باعث ايجاد حفره هایی در زیر پوست شوند. هیدرآدنیت چرکی معمولا پس از بلوغ بروز می کند. این بیماری مدت ها بر روی پوست باقی می ماند و به مرور زمان بدتر می شود که تاثیرات جدی بر روی زندگی روزانه و عواطف فرد دارد. تشخیص به موقع و درمان سریع به کنترل علائم کمک می کند و از بروز توده های جدید و پیامدهای دیگر پیشگیری می کند. پیامدهای ناشی از این بیماری پوستی، زخم شدن پوست و افسردگی می باشد.
دکتر مریم ملکی گفت: هيدرآدنيت چرکی يک بيماری التهابى تکرار شونده است که غدد عرق در نواحی چین دار بدن (مثل زير بغل و يا کشاله ران) را درگير می کند. در برخی افراد این بیماری بسیار شدید است و چند قسمت از بدن را تحت تاثیر قرار می دهد اما در برخی دیگر بسیار خفیف می باشد. وزن بالا، اضطراب، تغییرات هورمونی، گرما یا رطوبت علائم بیماری را بدتر می کنند. در خانم ها شدت بیماری پس از یائسگی کم می شود. سير بالينی اين بيماري به ميزان زيادي متغير است. در موارد خفيف، به صورت ندول های منفرد عود کننده ديده می شود ولیدر موارد شديد، با التهاب مزمن و ايجاد آبسه های متعدد و خوشه ای و يا اسکار.
هیدرآدنیت چرکی عبارت است از یک نوع بیماری پوستی که مشخصه آن پدید آمدن گرهک هایی در زیر بغل است. این گر هک ها به ندرت روی باسن، کشاله ران، مقعد یا زیر پستان ها نیز به وجود می آیند. این بیماری ممکن است در هر دو جنس روی دهد، اما در دختران 16-13 ساله سه برابر شایع تر است. شروع بيمارى از دوران بلوغ آغاز می شود. بيشترين فعاليت اين بيمارى در سنين بيست تا چهل سالگی است.
در حالی که عوامل ژنتيکی، هورمون ها و عفونت، اصطکاک لباس های تنگ، کشيدن سيگار و مقاومت به انسولين و اضافه وزن، در ايجاد بيماری نقش دارند، پاتوژنز دقيق آن هنوز مشخص نيست. علاوه بر اين درمان موثر آن کاملا مشخص نشده است. درمان اصلی آن جراحی و آنتی بیوتیک های موضعی و سيستميک است.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمائید:
1.اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان علائم هیدرآدنیت چرکی را دارید.
2. اگر ضایعات در عرض 5 روز از شروع درمان روبه بهبود نگذارند.
3. اگر درجه حرارت بدن شما به 3/38 درجه سانتی گراد یا بالاتر افزایش یابد.
4. اگر ضایعاتی به وجود آیند که نرم شده اند و به نظر درونشان چرک است، اما خود به خود سر باز نمی کنند و تخلیه نمی شوند.
5. اگر دچار علائم جدید و غیر قابل توجیه شده اید.
تصویر 1: بیماری HS در زیر بغل
1. دانه های سفت و گنبدى شکل، دردناک به هنگام لمس
2. قطر ضايعات بين 3-1 سانتیمتر
3. مرکز گرهک های بزرگ تر نرم است و این گرهک ها دردناک می شوند. این گرهک ها به هنگام لمس احساس لمس یک تیوپ زیادی پر شده به دست می دهند.
4. گرهک ها خود به خود سر باز کرده و از آن چرک خارج می شود.
5. هر گرهک (چه سر باز کند و چه نکند) به آهستگی و در عرض 30-10 روز خوب می شود.
6.شدت این بیماری متغیر است، به طوری که ممکن است در سال تنها چند گرهک به وجود آیند یا برعکس گرهک ها به طور مداوم و قبل از بهبود کامل گرهک های قبلی ظاهر شوند. گرهک ها معمولا در همان جای قبلی پدید می آیند بيمارى می تواند فقط در زير بغل باشد و يا هم زمان در زير پستان ها، کشاله ران و يا اطراف بيضه وجود داشته باشد.
هیدرآدنیت چرکی با شرایط جسمی بسیاری در ارتباط می باشد، از جمله آکنه شدید ،چاقی، موى زائد، بیماری های التهابی روده، بیماری کرون، سندروم متابولیک و دیابت.
تصویر 2:علائم هیدرادنیت چرکی
عوامل هورمونی که غدد آپوکرین (نوعی غده عرق) زیر بغل را فعال می کنند. جمع شدن ترشحات در این غدد باعث بزرگ شدن آن ها می شود. مسیر خروجی این غدد احتمالا در اثر گرما، عرق، یا عدم تکامل این نوع غدد بسته می شود. این ترشحات به دام افتاده در غدد مزبور باعث رانده شدن عرق و باکتری ها به بافت اطراف شده و تولید عفونت می کنند.
نکته: متاسفانه، راه خاصی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد.
دکتر مریم ملکی گفت: برای درمان این بیماری باید برخی از نکات را رعایت کرد که در ادامه به توضیح آن های پرداخته شده است.
1. از مصرف بو برهای زیر بغل تجارتی خودداری کنید.
2. گرما و عرق ریزش را محدود کنید.
3. لباس تنگ و بافته شده از الیاف مصنوعی نپوشید.
4. اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کم کنید.
5. زیر بغل را با صابون های ضد باکتری بشویید.
6. امکان دارد جراحی برای باز کردن و تخلیه آبسه ها یا برداشتن پوست ناحیه توصیه شود.
7. از پارچه یا حوله خیس برای تخفیف خارش و تسریع بهبودی استفاده کنید. پارچه یا حوله آب گرم معمولا برای تخفیف درد و التهاب این بیماری تأثیر بهتری دارد؛ اما پارچه یا حوله آب سرد خارش را بهتر کنترل می کند.
نکته: این اختلال ممکن است سال ها از زمان بلوغ تا 20-10 سال پس از آن يا بيشتر طول بکشد. علائم را غالبا می توان با درمان کنترل کرد.
تصویر3: درمان هیدرادنیت
بسته به نوع شدت بیماری از انواع داروهای شیمیایی برای درمان آن استفاده می شود. داروهایی که در درمان این بیماری استفاده می شوند عبارتند از:
1. تزریق داروهای کورتیزونی مستقیما به درون ضایعات
2. آنتی بیوتیک برای مبارزه با عفونت
3. هورمون ها برای کمک به کنترل التهاب
4. برای ناراحتی و درد خفیف می توان از داروهایی مثل استامینوفن استفاده نمود.
5. ایزوترتینویین در بعضی از بیماران مؤثر بوده است. این یک داروی قوی است و باید زير نظر پزشک مصرف شود.
6. داروهای مهار کننده سیستم ایمنی، داروهای اینفلکسیماب (Remicade) و آدالی لوماب (Humira) تاثیراتی در درمان هیدرآدنیت چرکی از خود نشان داده اند. این داروها مهارکننده های TNF هستند و با خنثی سازی یک پروتئین در سیستم ایمنی به نام عامل تومور نکروز یا TNF کار می کند. محققان به ارزیابی این داروها و داروهای مشابه پرداختند. عوارض جانبی احتمالی عبارت اند از افزایش خطر ابتلا به عفونت، نارسایی قلبی و انواع خاصی از سرطان.
7. جراحی و برداشتن، در جراحی تمام قسمت های بیمار و پوست درگیر برداشته می شوند. در این شرایط برای بستن زخم ممکن است نیاز به پیوند پوست باشد. حتی پس از جراحی زخم ها در بخش های دیگر بروز می کنند.
8. در هوای گرم سعی کنید فعالیت کمتری داشته باشید و حتی المقدور سعی کنید شغلی انتخاب کنید که با هوای گرم سر و کار نداشته باشید. شنا کردن بسیار خوب است. از کشيدن سيگار جداً خوددارى کنيد.
9. رژیم غذایی خاصی توصیه نمی شود مگر این که مجبور به کم کردن وزن خود باشید، چاقی یکی از عوامل خطر مهم این بیماری است.
تصویر 4: هیدرادنیت چرکی
به گفته دکتر مریم ملکی متخصص پوست در اصفهان، پیامدهای موردنظر هیدرآدنیت مداوم و شدید است که اغلب باعث پیامدهایی می شود، از جمله:
1. عفونت: منطقه آسیب دیده مستعد عفونت می باشد.
2. زخم و تغییرات پوستی: زخم ها ممکن است بهبود پیدا کنند اما جایی به شکل طناب، تکه تکه شدن پوست و تیره شدن بخش هایی از پوست بر جای می ماند.
3. محدود شدن حرکت: زخم ها و بافت زخم ممکن است باعث محدود شدن حرکت یا حرکت همراه با درد شوند، به ویژه اگر بیماری در کشاله ران یا زیر بغل بروز کند.
4. مسدود شدن غدد لنفاوی: معمولا قسمت هایی که هیدرآدنیت چرکی بروز می کند بخش هایی هستند که غدد لنفاوی زیادی وجود دارد. بافت زخم باعث اختلال در سیستم غدد لنفاوی می شود و منجر به التهاب در دست ها، پاها یا اندام تناسلی خواهد شد.
5. انزوای اجتماعی: ظاهر زخم ها، چرک و بوی ناشی از آن ها باعث خجالت فرد بیمار می شوند و در نتیجه وی تمایلی به حضور در اماکن شلوغ را نخواهد داشت. در برخی موارد بیماری هیدرآدنیت چرکی ممکن است به سرطان سلول سنگفرشی در پوست تبدیل شود.
متاسفانه، هیچ آزمایشی برای تشخیص هیدرآدنیت چرکی وجود ندارد، اما اگر زخم ها چرک ترشح کنند، پزشک نمونه ای از آن را به آزمایشگاه می فرستد تا برای عفونت یا دیگر اختلالات پوستی مورد بررسی قرار گیرند.
هیدرآدنیت چرکی به دلیل عفونت بروز نمی کند و از طریق رابطه جنسی نیز منتقل نمی شود. این بیماری مسری نیست و ربطی به بهداشت ضعیف ندارد.