سفتی شست پا پس از هالوكس والگوس شایعترین گرفتاری در پا می باشد .این مشكل در واقع آرتروز شست پا بوده و مفصل متاتارسو فالینجیال انگشت اول دچار خشكی تدریجی می گردد.این مفصل ۱۵ درجه به سمت خمیدگی و ۷۵ درجه به سمت پشت dorsiflexion حركت دارد .این بیماری با محدودیت حركتی به سمت پشت شروع می شود .

بیومكانیك :

پایداری انگشت اول پا در عملكرد قسمت داخلی پا نقش مهمی داردو ۴۰تا ۶۰ درصد وزن بدن در هنگام ایستادن و راه رفتن توسط انگشت شست پا تحمل می شود. در فعالیتهای ورزشی مانند دویدن و پرش و... این فشار به سه برابر افزایش می یابد.

علائم بالینی:

این بیماری با درد و محدودیت حركتی د رمفصل1st MTPانگشت اول شروع می شود.بتدریج علائم گسترش یافته و در پشت انگشت اول در ناحیه 1st MTPبرجستگی بوجود می آید و در نهایت حركت مفصل كاملا محدود می شود.
گاهی بدلیل تلاش بیمار به انتقال وزن به قسمت بیرونی پا درد در قسمت بیرونی پا نیز بوجود می آید.

پاتوژنز:

در سال ۱۸۸۷ این بیماری توسط Davies-Colleyتوصیف شد. بلند بودن متاتارس اول یكی از علل سفتی مفصل شست می باشد. فرسایش تدریجی مفصل MTPاول سبب آرتروز این مفصل شده و محدودیت حرکت این مفصل را بوجود می آورد.

کفش نامناسب بیماریهای روماتیسمینقرس و ورزشهای با تحرک بالا مانند باله و ژیمناستیک از دیگر علل سفتی شست می باشد.

طبقه بندی:

الف: طبقه بندی رادیوگرافیك

۱:علائم خفیف بدون تغییر در فضای مفصلی و شروع خاری شدن استخوان مفصل

۲:تغییرات متوسط ،كاهش فضای مفصلی و ایجاد استخوانسازی در فضای مفصل

۳:تغییرات شدی،استخوان سازی نابجا و محدودیت شدید در حركت مفصل.

ب) طبقه بندی بالینی :

1. : 40 تا 60 درجه حركت Dorsiflexion حركت نرمال شست و كاهش ۲۰ درصدی حركت شست بدون درد.
2. :تغییرات مفصلی خفیف ،ایجاد استئوفیت در مفصل،۳۰ تا ۴۰ درجه حركت Dorsiflexion
3. : 10تا 30درجه یا كمتر حركت Dorsiflexion،كاهش خفیف تا متوسط فضای مفصلی،ایجاد استئوفیت و اسكلروز مفصلی.
4. :حركت مفصل از 10 درجه كمتر می شود.كیت در استخوان مفصل دیده می شود. شدت درد بصورت ثابت و دائمی است.
5. :سفتی مفصل بطور كامل،از بین رفتن كامل فضای مفصلی، و وجود loose bodies

درمان:

• استفاده از كفش پنجه پهن
• استفاده از كفی از نوع Morton’s extension orthosisبرای ایجاد كاهش حركت در هنگام راه رفتن در مفصل شست .
• استفاده از كفش پنجه قایقی rocker bottom shoe
• استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروییدی.
• كشش عضلات پشت ساق پا.
• تزریق كورتون در نوع دوم از نظر طبقه بندی رادیوگرافیك.

در صورت عدم پاسخ به درمانهای محافظه كارانه از روشهای جراحی استفاده می شود كه البته بندرت نیاز به جراحی خواهد بود و معمولا در موارد شدید و در طبقه بندی آخر شست یفت بكار می رود.

نسخه اصلی مطلب هالوكس ريجيدوس را در سایت دکتر بیژن فروغ بخوانید.

---