هنگامی که مواد ژنتیکی داخل سلولی به نحوی آسیب می بیند و بدن قادر به ترمیم آن نباشد، سرطان ایجاد می شود. اگر این پدیده در پوست اتفاق بیفتد، سرطان پوست ایجاد می گردد. این سلولهای آسیب دیده زیاد شده و توده هایی را تشکیل می دهند. از آنجایی که سرطانهای پوستی معمولا در لایه های خارجی تر پوست (اپیدرم) قرار دارند، قابل رویت هستند. پوست وسیعترین ارگان بدن می باشد و سرطان پوست شایعترین سرطانها است.عوامل خطر مختلفی برای سرطان پوست مطرح است که مهمترین آنها شامل آفتاب سوختگی یا آسیب شدید و طولانی مدت پوست بر اثر نور آفتاب می باشد. اشعه ماورای بنفش خورشید می تواند باعث آسیب مواد ژنتیکی داخل سلولی شوند. علاوه بر تابش طبیعی نور خورشید، اشعه ماورای بنفش مصنوعی هم که در برخی سالنها برای برنزه شدن به کار می رود ، سرطانزا می باشد.
سولاریوم یا اتاقکهای برنزه کننده پوست آسیبهای جبران ناپذیری را به پوست وارد میسازد. اتاقک سولاریوم از یک تشک خورشیدی ساخته شده است که در آن لامپهایUVA وUVB قرار داده شدهاند و از بالا و پایین به بدن اشعه تابانده میشود. حتی مقدار ناچیزی ازUVA وUVB میتواند به پوست آسیب برساند، به این ترتیب که فرآیند پیرشدگی را تسریع بخشیده و همچنین سبب بروز سرطان نیز می شود.
در مطالعات مختلف دیده شده است که خطر سرطان پوست در زنان جوانی که جلسات متعدد در سال از اتاقها یا تختهای سولاریوم استفاده کرده اند، ۷بار بیشتر از زنانی می باشد که از این دستگاهها استفاده نکرده اند.همچنین در تحقیقات دیگری دریافتند افرادی که ۱۰جلسه به طور کامل از این دستگاهها استفاده کردهاند صدمات جبران ناپذیری به روند پروتئین سازی پوست خود واردکرده اند. این صدمات اغلب هنگامی که در مقابل تابش مستقیم نور آفتاب هستیم، به وجودمی آید. بر اساس این تحقیقات اشعه ماوراء بنفش دستگاههای سولاریوم به اندازه اشعه ماوراءبنفش آفتاب خطرناک و زیان آور است و دستگاههای سولاریوم می توانند خطر ابتلا به سرطان پوست را چندین برابر افزایش دهند.
متاسفانه امروزه حتی با وجود چنین شواهدی مبنی بر مضر بودن این دستگاهها، امروزه تبلیغات زیادی در مورد استفاده از این دستگاهها به واسطه بهره اقتصادی قابل توجه آنها می شود. بر طبق استانداردهای موجود جهانی، کلیه مراکزی که خدمات سولاریوم ارائه میدهند به هیچ وجه اجازه ندارند در تبلیغات خود از واژه های «سالم و بی خطر» استفاده کنند و توصیه می شود افراد با اگاهی از تمامی مضرات بالقوه این روش نسبت به استفاده از آن تصمیم گیری نمایند. استفاده از سولاریوم برای کودکان زیر ۱۵سال ممنوع اعلام شده است و همچنین برای نوجوانان زیر ۱۸سال نیز وجود رضایتنامه کتبی از سوی والدین الزامی است. حتی اخیرا در برخی کشورها استفاده از سولاريوم را براي برنزه كردن پوست براي نوجوانان زير ۱۸سال به دليل خطر ابتلا به سرطان پوست از نظر قانونی ممنوع مي باشد و مراکزی كه از اين قانون پيروي نكنند تا چند هزار دلار جريمه خواهند شد.
از طرفی بر اساس مطالعاتی جدید ، دیده شده است که در تبلیغات سولاریوم عمدتا بر جنبه زیبایی ظاهری و تغییرات رنگ پوست ناشی از ان تاکید می شود و اطلاعات مناسب و کاملی در مورد مضرات آن ارایه نمی شود. بر این اساس مطرح شده است که باید در مورد نحوه تبلیغات عمومی استفاده از سولاریوم محدودیتهایی اعمال گردد تا بتوان به واسطه کاهش در تبلیغات، از میزان استفاده از این روش و به تبع آن بروز سرطانهای پوستی در درازمدت جلوگیری نمود تا فراوانی این نوع سرطانها کاهش یابد.
خوشبختانه در چند روز اخیر، بر اساس تمامی شواهد علمی موجود و اشاره شده ارایه خدمات سولاریوم در کشورمان جهت حفظ سلامتی افراد، غیرقانونی اعلام شد.نکته قابل توجه دیگر در مورد مضرات سولاریوم ، افزایش بروز لکه ها و خال های پوستی در کوتاه مدت، تسریع روند پیری پوست و بروز وابستگی روانی و فیزیکی به انجام آن به واسطه تغییر میزان ترشح برخی میانجی های شیمیایی نظیر اندورفینها در بدن پس از قرارگرفتن در معرض نور ماورای بنفش می باشد.
در پایان تاکید می شود که با توجه به افزایش قابل توجه خطر سرطان پوست در افرادی که در سنین نوجونی و جوانی از روش سولاریوم به صورت مکرر استفاده می کنند و بروز سرطان پوست ناشی از آن در دهه های بعدی ، لازم است توجه کافی به تمامی مضرات این روش و خطرات ناشی از آن شده و با اجتناب از آن از بروز مشکلات جدی سلامتی در سالهای آتی زندگی جلوگیری نمود.
نسخه اصلی مطلب سولاریوم و سلامت پوست را در سایت دکتر رضا رباطی بخوانید.