سلولهای بنیادی فولیکول مو از تبلیغات تا واقعیت

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

کشف سلولهای بنیادی فولیکول مو مژده ای بود برای بیمارانی که از ریزش مو رنج می برند. حدود 40% مردان و 20% زنان بالای 50 سال دچار درجاتی از ریزش مو هستند.
بررسیهای جدید در دانشگاه پنسیلوانیای آمریکا نشان می دهد که علت اصلی ریزش مو در مردان فعالیت ناقص سلولهای بنیادی است. ریزش موی مردانه شایعترین فرم ریزش مو است و در مردان مستعد از نظر ژنتیکی ایجاد می شود.
طاسی در مردان یک بیماری نیست، بلکه پاسخ فیزیولوژیک ایجاد شده بوسیله هورمونهای آندروژنی در افراد مستعد از نظر ژنتیکی است.
در این تحقیق که در تعدادی از افراد کاندید کشت مو انجام شده بود. محققان فولیکولهای مو در ناحیه دارای مو و طاس را با یکدیگر مقایسه کردندو به این نتیجه رسیدند که در مناطق دارای مو و طاس تعداد سلولهای بنیادی مو با هم برابر است ولی در مناطق طاس سلولهای تکامل یافته معروف به "Progenitor Cells" کمتر وجود دارد.

در روش کاشت سلولهای بنیادی فولیکول مو واکنش متقابل سلولهای بنیادی فولیکول مو hair follicle stem cell (FSC) با سلولهای مزانشیمال درم در محیط آزمایشگاه با تکثیر قابل توجهی همراه بوده است.
در پروژه پیوند سلولهای درمال پاپیلای انسانی، نمونه کوچکی از فولیکولهای مو در طول یک پروسه جراحی تحت بی حسی موضعی از اسکالپ بیمار برداشته می شود. این سلولها از بقایای فولیکول مو جدا می گردد. و در یک محیط کشت مناسب در طول 3 هفته تکثیر شده و به صورت سوسپانسیون استریل در یک محیط انتقال مخصوص تزریق می گردد. تزریقات بصورت سطحی انجام شده و به دنبال این عمل، رویش موی جدید بعد از تقریباً 3 ماه اتفاق می افتد. کاربرد کلینیکی این روش در مطالعات متفاوت است. فاز 1 این پروژه در 7 داوطلب در انگلستان صورت گرفت و نتایج منفی گزارش شد ولی در فاز II که توسط دکتر Farjo در حال انجام است بصورت کلی موهای ایجاد شده، 40% افزایش موها در هر سایز 18% افزایش مو با قطر بیشتر از 30 میکرون بوده است.

تکنیک کاشت سلولهای بنیادی فولیکول مو در حال حاضر در ایران برای اولین بار در فاز حیوانی با نتایج قابل قبولی همراه بوده است ولی در انسان هنوز به نتایج قطعی نرسیده است که امید است در آینده نزدیک بتواند تحولی در درمان ریزش مو ایجاد کند.
در این پروژه مشکلات بسیار کمتری پیش راه است، چرا که برداشت بافت از بیمار تنها با یک نمونه کوچک که شامل تقریباً 120 فولیکول مو باشد، انجام می شود و بنابراین آسیب آزار دهنده پوست سر به شکل حیرت انگیزی کاهش می یابد، بنابراین این تکنیک بسیار ساده تر با مدت زمان کوتاه تر و درد کمتری همراه است. مزیت دیگر این روش استفاده مجدد از همان نمونه کوچک در صورت ناکافی بودن مقدار مو است که در پیوند مو چنین امری امکان پذیر نیست.

اما این روش مشکلات خود را نیز دارد از جمله اینکه در ین روش باید توانایی سلولهای بنیادی در تولید مو حفظ شود و مطمئن باشیم که تعداد قابل توجهی از سلولهای مورد نیاز در محیط کشت رشد خواهند کرد. تکنیک باید به گونه ای برنامه ریزی شود که هزاران سلول در هر بیمار تولید شده و باعث رشد موی استاندارد قابل قبولی برای بیمار شود.
بعلاوه این ریسک وجود دارد که هیچکدام از این موها دوام رشد نداشته باشد و موهای رشد یافته باقی بماند و موهای رشد یافته نیز قطر و رشد و سلامت قابل قبولی داشته باشد.

هزینه بسیار بالای این روش و نگرانی در مورد مشکلات احتمال بعدی و عدم ایجاد ظاهر دلخواه با توجه به اینکه کنترل ویژه ای در مورد تراکم یکنواخت و جهت موها وجود ندارد، از دیگر مشکلات این روش هستند.

متاسفانه امروز با تبلیغاتی مواجه هستیم که با ادعاهای دروغین مردم را مورد فریب خود قرار می دهند از جمله اینکه درمان ریزش مو با کمک سلولهای بنیادی، ظرف نیم ساعت موهای خود را باز یابید و...
که همه ادعایی بیش نیستند و همانطور که اشاره شد این مطالعات در دنیا هم هنوز به نتیجه قطعی نرسیده است چه برسد که بصورت روتین در مطبها قابل انجام باشد.