جراحی دندان عقل، به روند خارج کردن دندان عقل از لثه به وسیله جراحی گفته می شود. دندان عقل که چهارمین دندان دائمی در بزرگسالان و سومین دندان آسیاب است، در اکثر موارد به دلیل نبود فضای کافی در لثه ها، منجر به درد، عفونت و یا مشکلات دیگر در دهان شده و نیاز به جراحی دارد. در برخی موارد نیز، برای جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی، دندانپزشک و یا متخصص جراحی فک و صورت تصمیم می گیرد دندان عقل را با جراحی از دهان بیمار خارج کند. از آنجایی که کشیدن دندان عقل نهفته با درد و حساسیت شدیدی همراه است، باید از آن مراقبت نمود. مراقبت های بعد از جراحی دندان برای بهبودی سریع و بدون ایجاد عوارض ناخوشایند از اهمیت بالایی برخوردار است. این مراقبت ها شامل موارد متعددی می شوند که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.

مراقبت های بلافاصله پس از جراحی

در روز اول جراحی دندان عقل، باید نکات مهمی را رعایت نمایید. یکی از این نکات، جلوگیری از فعالیت های مختلفی است که فشار زیادی به بدن وارد می کند. صحبت کردن زیاد، باعث درد شدید در لثه و فک شما خواهد شد. از نکات مهم دیگر می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• رعایت بهداشت دهان و دندان پیش از انجام جراحی دندان عقل.
• عدم نوشیدن آب پس از جراحی.
• عدم استفاده از آنتی بیوتیک های مضر.
• عدم زدن مسواک بر ناحیه.
• از پله بالا و پایین نشوید.
• 24 تا 48 ساعت اول پس از جراحی، استفاده از کمپرس سرد (مانند یخ یا پک یخ) می تواند به کاهش ورم کمک کند. کمپرس سرد باید به صورت دوره ای، یعنی 20 دقیقه روی پوست و 20 دقیقه دور از پوست، استفاده شود.
• پس از جراحی دندان عقل، آنتی بیوتیک و ژلوفن برای بیمار تجویز می شود. برای جلوگیری از خونریزی نیز قرص ناپروکسن تجویز می شود. آنتی بیوتیک هایی مانند پنی سیلین و آموکسی سیلین برای جلوگیری از عفونت تجویز خواهد شد.

توصیه هایی برای کاهش درد

مسکن ها، دسته ای از داروهای ضد درد هستند که به عنوان یک روش درمانی مؤثر در کاهش درد، تورم و التهاب جراحیدن دان عقل شناخته شده اند. مسکن های قوی تر مانند اوکسی کدون و ترامادول به جای پاراستامول یا ایبوپروفن مصرف می شوند. پاراستامول و ایبوپروفن، دو داروی ضد درد معمولی هستند که می توانند در کاهش درد و تورم بعد از جراحی کمک کنند.

روش های طبیعی کاهش درد و تورم

راه های طبیعی رفع ورم صورت عبارتند از:

• از کمپرس آب سرد استفاده کنید و آن را در بازه های زمانی مساوی روی محل متورم گذاشته و این کار را تکرار کنید. این روش را در یکی روز اول بعد از جراحی انجام دهید و بعد از آن از کمپرس آب گرم استفاده کنید.
• استفاده از باند فشاری بعد از جراحی دندان باعث کاهش ورم آن می شود.
• از ماساژ آهسته و نرم استفاده کنید.
• شستن دهان با آب نمک. این کار باعث دهیدراته شدن بافت و کاهش تورم می شود.
• عدم استفاده از دخانیات.
• خوردن غذا های نرم تا چند روز بعد از جراحی
• برای نوشیدن مایعات از نی استفاده نکنید.
• سر خود را بالا نگهدارید؛ زیرا دراز کشیدن ورم صورت را بیشتر می کند.

تغذیه مناسب پس از جراحی

غذاهای مناسب

• سوپ و غذاهای آبکی
• تخم مرغ
• ماست
• پوره سیب زمینی
• مرغ و گوشت پخته شده
• بستنی
• فرنی
• آووکادو
• ماهی بخارپز شده

غذاهای نامناسب

• بهتر است تا چند از خوردن غذای سفت و خوراکی هایی که نیاز به جویدن زیاد دارند، اجتناب کنید. مصرف غذاهای تند و پرادویه موجب تحریک و سوزش محل آسیب دیده می شوند و خوردن غذاهای حاوی غلات و دانه ها نیز در این شرایط مناسب نیست. تا چند روز نباید از غذاهای داغ نیز استفاده کنید.

نکات مربوط به هیدراتاسیون

• نوشیدن آب کافی
• اجتناب از نوشیدنی های حاوی کافئین و الکل
• مصرف مایعات غنی از مواد مغذی

مراقبت از زخم ها

دستورالعمل های شستشو و پاکسازی دهان

• ۴۸ ساعت بعد از جراحی، هر ۱-۲ ساعت یکبار دهان خود را با آب نمک گرم بشویید. از استفاده از هر گونه دهانشویه حاوی الکل خودداری کنید؛ زیرا می تواند زخم را تحریک کند. با مسواک زدن نواحی اطراف محل جراحی، دهان خود را تمیز نگه دارید؛ اما مطمئن شوید که بخیه ها یا جای دندان کشیده شده را مسواک نزنید.

اجتناب از فشار دادن یا لمس کردن زخم

• یکی از مهم ترین نکات برای تسریع روند بهبودی و جلوگیری از عوارض جانبی اجتناب از فشار دادن یا لمس کردن زخم است؛ زیرا موجب جلوگیری از عفونت، کاهش التهاب و تورم و جلوگیری از آسیب به بخیه ها می شود.

محدودیت های فیزیکی

• در ۲ تا ۳ روز پس از جراحی، بهتر است به طور کامل استراحت کنید و از فعالیت های شدید پرهیز کنید. پس از چند روز، می توانید به تدریج فعالیت های سبک تری مانند پیاده روی ملایم را آغاز کنید؛ اما از ورزش های سنگین خودداری کنید.

استراحت کافی

• استراحت به بدن اجازه می دهد تا بهبود یابد و عوارض جانبی را کاهش دهد. در ۴۸ تا ۷۲ ساعت اول پس از جراحی، بهتر است به میزان زیادی استراحت کنید و از فعالیت های شدید پرهیز کنید.

کنترل عوامل روانشناختی

نکاتی که به کاهش استرس و اضطراب کمک می کند به شرح زیر است:

• اطلاعات کافی در مورد جراحی و مراحل بهبودی می تواند به کاهش ترس و اضطراب کمک کند. با پزشک خود صحبت کنید و از او درباره روند جراحی و عوارض جانبی بپرسید.
• تمرین تنفس عمیق می تواند به کاهش اضطراب کمک کند. هر روز چند دقیقه را به تنفس عمیق اختصاص دهید.
• مدیتیشن و یوگا می توانند به آرامش ذهن و کاهش استرس کمک کنند.
• به فعالیت هایی که به شما خوشحالی می دهند، مانند خواندن کتاب، تماشای فیلم یا گوش دادن به موسیقی بپردازید. این کارها می تواند حواس شما را از درد یا ناراحتی پرت کند.
• صحبت با افرادی که از شما حمایت می کنند، می تواند احساس امید و آرامش را افزایش دهد. نظرات و تجربیات مثبت موجود را بشنوید.
• در صورت احساس اضطراب شدید، از پزشک بخواهید تا گزینه های دارویی مناسب را معرفی کند.
• در صورت نیاز، مشاوره با یک روانشناس یا مشاور می تواند به مدیریت اضطراب کمک کند.
• تغذیه مناسب و خواب کافی به بهبود روحیه و انرژی شما کمک کند.

علائم هشدار دهنده و مراجعه به پزشک

در صورت تجربه هر کدام از موارد زیر به دندانپزشک خود مراجعه کنید:

• تورم کاهش نداشته باشد و بیشتر شده باشد.
• خونریزی غیر عادی که قطع نشود.
• احساس درد شدید در لثه که کاهش نمی یابد.
• داشتن تب شدید و ممتد.

زمان های معمول برای پیگیری و مراجعه به دندانپزشک

مراجعه به دندانپزشک پس از جراحی دندان عقل بسیار مهم است تا بهبودی کامل و پیشگیری از عوارض احتمالی تضمین شود. زمان های معمول پیگیری به شرح زیر است:

• پس از ۲-۳ روز دندانپزشک می تواند زخم را بررسی کرده و از عدم وجود عفونت اطمینان حاصل کند. همچنین، میزان درد و تورم شما را ارزیابی می کند.
• پس از ۱ هفته اگر بخیه دارید، ممکن است نیاز به کشیدن آنها داشته باشید. این زمان نیز فرصتی برای بررسی بهبودی زخم و هرگونه عوارض جانبی خواهد بود.
• پس از ۲-۳ هفته دندانپزشک می تواند فرآیند بهبودی را به دقت بررسی کند و در صورت وجود هرگونه مشکل، اقدامات لازم را انجام دهد.
• در صورتی که علائمی مانند درد شدید، خونریزی، تورم غیرعادی، یا علائم عفونت (تب، ترشحات) را تجربه کردید، باید به سرعت به دندانپزشک مراجعه کنید.

پرسش های رایج

چه زمانی باید دندان عقل نهفته را جراحی کرد؟

• اگر دندان عقل نهفته باعث درد، عفونت، تورم، آسیب به دندان های مجاور یا ایجاد مشکلات دیگر شود، نیاز به جراحی دارد.

چگونه می توان تشخیص داد که دندان عقل نهفته است؟

• تشخیص دندان عقل نهفته معمولاً با معاینه دهان و دندانپزشک و تهیه رادیوگرافی پانورامیک یا سایر تصاویر اشعه ایکس انجام می شود.

جراحی دندان عقل نهفته چگونه انجام می شود؟

• جراحی دندان عقل نهفته تحت بی حسی موضعی و در مواردی که فرد مشکل ترس از جراحی دارد با بیهوشی عمومی انجام می شود و شامل ایجاد برش در لثه، برداشتن استخوان اطراف دندان و استخراج دندان است.

مدت زمان جراحی دندان عقل نهفته چقدر است؟

• مدت زمان جراحی دندان عقل نهفته بسته به موقعیت و پیچیدگی دندان متفاوت است و معمولاً بین 10 دقیقه تا 20 دقیقه طول می کشد.

عوارض جانبی جراحی دندان عقل نهفته چیست؟

• عوارض جراحی دندان عقل نهفته ممکن است شامل درد، تورم، کبودی، عفونت، خونریزی و با احتمال پایین بی حسی لب پایین باشد.

آیا جراحی دندان عقل نهفته دردناک است؟

• در طول جراحی دندان عقل نهفته به دلیل استفاده از بیهوشی موضعی یا عمومی، دردی احساس نمی شود. پس از عمل، ممکن است درد و ناراحتی خفیف تجربه کنید که با داروهای مسکن کنترل می شود.

هزینه جراحی دندان عقل نهفته چقدر است؟

• هزینه جراحی دندان عقل نهفته بسته به محل جغرافیایی، تجربه جراح و پیچیدگی عمل متفاوت است. مشاوره با دندانپزشک برای تخمین دقیق هزینه ضروری است.

چه مدت طول می کشد تا بهبودی کامل پس از جراحی دندان عقل نهفته حاصل شود؟

• بهبودی کامل پس از جراحی دندان عقل نهفته معمولاً بین 1 تا 2 هفته طول می کشد؛ اما ممکن است تورم و ناراحتی تا چند هفته ادامه داشته باشد.

آیا می توان پس از جراحی دندان عقل نهفته به فعالیت های روزمره بازگشت؟

• بیشتر افراد می توانند پس از سه روز به فعالیت های روزمره خود بازگردند، اما توصیه می شود فعالیت های سنگین را تا دو هفته پس از جراحی محدود کنند.

آیا پس از جراحی دندان عقل نهفته نیاز به بخیه زدن وجود دارد؟

• بله، معمولاً پس از جراحی دندان عقل نهفته بخیه هایی برای بستن برش های ایجاد شده در لثه زده می شود که ممکن است بخیه ها جذب شونده یا نیاز به کشیدن داشته باشند.

آیا نیاز به مصرف آنتی بیوتیک پس از جراحی دندان عقل نهفته وجود دارد؟

• بله، در بعضی موارد دندانپزشک ممکن است برای جلوگیری از عفونت پس از جراحی دندان عقل نهفته آنتی بیوتیک تجویز کند.

چگونه می توانم بهترین جراح برای جراحی دندان عقل نهفته را انتخاب کنم؟

• برای انتخاب بهترین جراح برای جراحی دندان عقل نهفته، به تجربه و تخصص جراح، نظرات بیماران قبلی و نمونه های کارهای قبلی او توجه کنید. مشاوره حضوری نیز می تواند به شما در انتخاب بهتر کمک کند.

نتیجه گیری

یکی از متداول ترین درمان های دندانپزشکی، جراحی دندان عقل است. در واقع پزشکان برای جلوگیری از ایجاد درد دندان یا خرابی دندان های دیگر، کشیدن دندان عقل را به بیمار پیشنهاد می کنند . مراقبت بعد از جراحی دندان به شکلی صحیح و مناسب با در نظر گرفتن توصیه های پزشک، برای بهبودی موفقیت آمیز اساسی است. با پیروی از موارد گفته شده، می توانید ناراحتی را به حداقل برسانید، خطر عوارض را کاهش دهید و مسیری را برای بهبودی سریع و بهداشت بهینه آماده کنید. پیگیری منظم با پزشک نیز به شما کمک می کند تا در فرآیند بهبودی خود به نتایج بهتری دست یابید. همکاری با پزشک و پیروی از راهنمایی های او در ایجاد تجربه بهتری از مراقبت های بعد از کشیدن دندان کمک می کند.

نسخه اصلی مطلب مراقبت های بعد از جراحی دندان عقل در نوجوانان را در سایت دکتر نیلوفر فلاح بخوانید.

---