کورک یک عفونت پوستی است که از فولیکول مو یا غده چربی پوست آغاز می شود. این عفونت ها که از آنها با نام آبسه پوستی نیز یاد می شود، عفونت های موضعی هستند که در عمق پوست ایجاد می شود. کورک معمولاً به شکل یک ناحیه حساس قرمز بروز می کند که با گذشت زمان سفت و محکم شده و در نهایت مرکز آن نرم و پر از عفونت می شود. این عفونت در واقع سلول های سفید خونی است که بدن برای از بین بردن آلودگی و عفونت، آنها را با کمک جریان خون می فرستد. مجموع این سلول های سفید خونی، باکتری ها و پروتئین ها چرک نامیده می شود. در نهایت چرک یک دهانه را ایجاد می کند که از طریق جراحی می توان آن را باز کرد. این دهانه گاهی به طور خود به خود در سطح پوست باز می شود.

علل کورک و دمل های چرکی

1. آلوده شدن پوست، به خصوص به مواد شیمیایی (خنک کننده های مخلوط، روغن های روان کننده و غیره) و ذرات ریز زغال سنگ، آهک، سیمان و مواد دیگر می توانند از عوامل اولیه ی ایجاد یک دمل باشند. این عامل، با تنش ها و فشارهای فیزیکی وارد شده بر روی ناحیه ی موردنظر پوست، ارتباط مستقیم دارد.
2. عواملی چون خاراندن پوست که ممکن است به دلیل بیماری های پوستی و یا نیش حشرات انجام شده باشد می توانند به ایجاد کورک و یا آسیب های ریز پوستی کمک کنند.
3. عرق کردن و ترشح سبوم که به ایجاد یک دمل کمک می کند.
4. حساسیت زیاد نسبت به یک عفونت استافیلوکوکوسی نیز می تواند علت کورک باشد.

بیماری های مزمن و عودکننده ی پوستی در مناطقی که کورک هایی با پیشرفتگی های متفاوت وجود دارند:

1. عارضه های نقص ایمنی (پاسخ ایمنی موجود زنده دچار اختلال شده باشد).
2. آسیب های آنزیمی ژنتیکی (بیماری ها یا آسیب هایی که به دلیل عدم وجود و یا غیرفعال بودن برخی آنزیم ها ایجاد می شوند).
3. بیماری های متابولیک مانند دیابت و هیپوویتامینوز (کمبود ویتامین ناشی از عدم هماهنگی بین مصرف ویتامین و مقدار آن در بدن موجود زنده)

علائم کورک و دمل های چرکی

کورک ها ممکن است در هر جایی از بدن ایجاد شوند؛ اما نواحی که معمولاً بیشتر درگیر می شوند عبارت اند از زیر بغل، ران ها، باسن، صورت و گردن. علائم کورک عبارتند از برآمدگی های قرمز و دردناک پوستی، تورم پوست در اطراف برآمدگی، بزرگ شدن برآمدگی پوستی و تجمع چرک در آن و تشکیل سر سفیدرنگ بر اثر تجمع چرک که نهایتاً چرک های زیرپوستی از طریق آن بیرون می آیند. معمولاً بعد از بیرون ریختن چرک درون کورک، درد آن برطرف می شود.

دمل های بزرگ

دمل های بزرگ معمولاً روی شانه، گردن و ران پا ایجاد می شوند. میزان عفونی بودن دمل ها بیشتر از کورک ها است و روند درمان آن ها نیز کندتر بوده و معمولاً بعد از درمان شدن آنها، جای زخم آنها روی پوست می ماند. علائم همراه با دمل های بزرگ عبارتند از تب، لرز و احساس ناخوشی کلی در بدن.

انواع کورک و دمل

• دمل های بزرگ و یا فرانکل ها. آنها آبسه هایی در پوست هستند که در اثر باکتری استافیلوکوکوس اورئوس به وجود می آیند. ممکن است این دمل ها چندین مجرا یا دهانه در پوست داشته باشند، همچنین ممکن است این نوع جوش ها با تب و لرز همراه باشند.
• فولیکولیت. گونه ای خفیف تری از جوش ها محسوب می شود. این عفونت فولیکول های مو را تحت تأثیر قرار می دهد. معمولاً در این نوع از جوش ها باکتری استاف عامل ایجاد جوش می باشد. این نوع جوش بیشتر احساس خارش ایجاد می کند تا اینکه صدمه ای داشته باشد. ظاهر این نوع از جوش ها مشابه به آکنه می باشد.
• آکنه کیستی. نوعی آبسه است که در مجراهای مسدود شده پوست تشکیل می شود. این مجراها در اثر تجمع چربی و عفونت ها مسدود می گردند. آکنه کیستیک در سال های نوجوانی شایع است.
• هیدرآدنیت چرکی (Hidradenitis suppurativa.) یک بیماری غیرمعمول با علتی ناشناخته است که در آن آبسه های متعددی در زیر بغل، ناحیه کشاله ران یا زیر سینه تشکیل می شود. این مناطق در اثر التهاب موضعی غدد عرق، درگیر این عارضه می شوند.
• کیست پیلونیدال. یک نوع از آبسه است که در چین باسن ایجاد می شود. این عارضه اغلب پس از مسافرت های طولانی که در آن فرد مجبور به نشستن طولانی مدت است، ایجاد می شود.

عوامل خطر کورک و دمل های چرکی

افرادی که مبتلابه دیابت و بیماری های پوستی مانند آکنه پوستی هستند نسبت به کورک و دمل آسیب پذیر می باشند. به علاوه اگر شما با کسی که مبتلابه عفونت استاف باشد تماس داشته باشید یا با او زندگی کنید در معرض ابتلا به زدن کورک و دمل هستید.

زمان مراجعه به پزشک برای درمان کورک

1. هنگام بروز تب
2. زمانی که غدد لنفی متورم شوند.
3. زمانی که پوست اطراف کورک قرمز شود یا رگه های قرمز رنگ بر روی آن ظاهر شود.
4. زمانی که درد آن شدید شود.
5. زمانی که کورک تخلیه نمی شود.
6. زمانی که کورک دیگری در کنار کورک اصلی رشد کند.

تشخیص کورک و دمل های چرکی

پزشک می تواند با معاینه ی پوست، وجود بیماری کورک و دمل را تشخیص دهد. در صورتی که ظرف مدت زمان کوتاهی، تعداد زیادی کورک پوستی داشته اید، ممکن است پزشک انجام آزمایش خون برای بررسی ابتلا به دیابت و دیگر بیماری ها که موجب عفونت مکرر می شوند را تجویز کند.

درمان کورک و دمل های چرکی

کمپرس گرم

یک پارچه تمیز گرم را هر چند ساعت یک بار حداقل به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی محل دارای کورک یا دمل بگذارید تا کمک کند کورک سریع تر رسیده شود و پارگی و تخلیه ان آسان شود. شما همچنین می توانید با آب شور گرم کمپرس را انجام دهید.

رعایت بهداشت

رعایت بهداشت باعث می شود عفونت به سایر افراد خانواده و همچنین قسمت های دیگر بدن سرایت نکند. به طور مداوم دست هایتان را با آب و صابون بشویید و همچنین اگر برای کمپرس روی کورک از حوله استفاده می کنید، مرتب آن را بشویید.

جراحی

ممکن است پزشک برای درمان کورک جراحی تجویز کند تا بتواند به تخلیه عفونت کمک کند. عفونت های عمقی که امکان تخلیه وجود ندارد می توان با گازهای استریل شده پوشانده شود تا از این طریق عفونت ها تخلیه شوند.

آنتی بیوتیک ها

از آنتی بیوتیک ها اغلب برای از بین بردن عفونت های میکروبی استفاده می شود. اگر عفونت به پوست اطراف کورک نیز سرایت کرده باشد، پزشک اغلب برای درمان آن آنتی بیوتیک تجویز می کند. با این حال، مصرف آنتی بیوتیک ها در هر وضعیتی ضروری نیست. نکته ای که باید به آن اشاره کرد این است که آنتی بیوتیک ها به سختی می توانند از دیواره خارجی آبسه چرکی عبور کنند و نمی توانند بدون انجام یک فرآیند جراحی برای تخلیه چرک، به تنهایی یک آبسه چرکی را درمان کنند.

تزریق کورتيکواستروئيد

تزریق کورتيکواستروئيد می تواند به صاف کردن محل زخم بیماری کورک کمک کند. در این روش بعد از تمیز کردن ناحیه تزریق با یک محلول ضدعفونی کننده، با استفاده از یک سوزن ظریف کورتيکواستروئید به طور مستقیم درون زخمی که بر روی پوست یا زیر پوست قرار دارد، تزریق می شود.

عوارض کورک و دمل های چرکی

جوش ها معمولاً عوارض کمی دارند، به خصوص آنهایی که مکرراً ایجاد می شوند؛ اما عارضه ی اصلی زخم است. یکی دیگر از عوارض جوش ایجاد کورک ها و جوش های مکرر است. برخی از افراد ممکن است به علت بیماری، دچار عود جوش های مزمن و جدی شوند که در صورت عدم درمان مناسب می تواند منجر به زخم شود. عفونت ثانویه ی ناشی از جوش نادر است؛ اما این عفونت ثانویه می تواند منجر به سپسیس (که عفونت در خون است) شود. با این حال، سپسیس یک عارضه ی بسیار نادر است و می توان با درمان مناسب از آن جلوگیری کرد.

نسخه اصلی مطلب کورک و دمل های چرکی، از علت تا روشهای درمان را در سایت دکتر رامین مدرسی بخوانید.

---